وکیمیڈیا فاؤنڈیشن، انکورپوریٹڈ (انگریزی: Wikimedia Foundation, Inc.) منافع نہ کماؤن والی اک امریکی کمپنی اے جسدے ہیڈکواٹر کیلیفورنیا دے سین فرانسسکو وکھے واقع ہن۔ ایہہ فلوریڈا صوبے دے قنوناں مطابق کم کردی اے جتھے ایہہ شروع وچ واقع سی۔ ایہہ کئی مل کے لکھیاں جان والیاں وکی پریوجناواں چلاؤندی اے جنھاں وچ وکیپیڈیا، وکشنری، وکیبکس، وکینیوز، وکیمیڈیا کامنز، وکیسورس، وکیسپیسیز، وکیورسٹی، وکیمیڈیا انکوبیٹر اتے میٹا وکی شامل ہن۔ اس دے ایہناں پریوجناواں وچوں وکیپیڈیا دنیا دیاں سبھ توں ودھ ویکھیاں جاندیاں دس ویبسائیٹاں وچ شامل اے۔ اس دی قیام دا اعلان وکیپیڈیا بناؤن والیاں وچوں جمی ویلس نے 20 جون 2003 نوں کیتا۔
وکیمیڈیا ادارہ دا مقصد مفت لائسینس جاں عوامی کارجاں (public domain) دے تحت اکادمک سامان اکٹھی کرکے دنیا دے لوکاں نوں مضبوط بناؤنا اے۔[۵] وکیمیڈیا فاؤنڈیشن دا اک ہور مکھ مقصد سیاسی وکالت اے۔[۶]
وکیمیڈیا فاؤنڈیشن نوں 2005 وچ عوامی چیرٹی وجوں امریکہ اندرونی مالیا کوڈ ولوں دھارا 501 (سی) (3) دی حالت حاصل کیتی گئی سی۔[۷] فاؤنڈیشن دے اپ-نیم تعلیمی سامان اکٹھی کرن اتے ترقی یافتہ کرن، اتے اس نوں پربھاوی اتے عالمی پدھر اُتے پرسار کرن دا مقصد رکھدے ہن۔[۸]
اتہاس
وکیپیڈیا دی شروعات نوپیڈیا دے پورک وجوں ہوئی سی جو اک آزاد انگریزی-وشوکوش دی پرسکیم سی جسدے لیکھ ماہراں ولوں لکھے اتے پڑتالے جاندے سن جس کر کے لیکھ لکھے جان دی رفتار مٹھی سی۔ نوپیڈیا دی شروعات 9 مارچ 2000 نوں بومس، انک دے تحت شروع ہوئی۔ اس دے مکھ عہدیداراں وچ جمی ویلس، بومس (سی۔ای۔او) سن۔ لیری سینگر اس دے مکھ اڈیٹر سن جو بعد وچ وکپیڈیا دے مکھ اڈیٹر بنے۔ کیونکہ وکیپیڈیا بومس دے سروتاں نوں گھٹا رہا سی، ویلز اتے لیری سینگر نے پروجیکٹ نوں فنڈ دین لئی اک چیرٹی ماڈل بارے سوچیا۔ 20 جون، 2003 نوں وکیمیڈیا فاؤنڈیشن نوں پھلورڈا وچ شامل کیتا گیا سی۔[۹][۱۰]
"وکیمیڈیا" شبد، وکی اتے میڈیا توں ملکے بنیا اے، ایہہ نام امریکی لکھاری شیلڈن رمپٹن ولوں مارچ 2003 وچ اک انگلش میلنگ لسٹ وچ اک پد توں تیار کیتا گیا سی۔[۱۱] پھر تن مہینے بعد وکی تے مشتمل دوجے پروجیکٹ وکشنری دی شروعات کیتی گئی سی۔
منصوبے
وکیپیڈیا توں علاوہ ایہہ ادارہ دس ہور وکی منصوبے وی چلا رہیا اے:
ناں : وکیٹیک عرف: وکیمیڈیا لیبس ذکر: تکنیکی منصوبے اتے بنیادی ڈھانچہ ویبسائیٹ:wikitech.wikimedia.org
تحریک شراکت دار
وکیمیڈیا تحریک شراکت دار آزاد ہن، پر وکیمیڈیا دی مدد کرن لئی اتے وکیمیڈیا تحریک وچ حصہ پاؤن لئی مل کے کم کرن لئی لوکاں دے گروہاں نوں رسمی طور اُتے مانتا حاصل اے۔ وکیمیڈیا فاؤنڈیشن دے ٹرسٹیز بورڈ نے تحریک سہیوگیاں لئی تن سرگرم ماڈل منظور کیتے ہن: چیپٹر، تھیمیٹک ادارےآں اتے یوجر گروہ۔ تحریک نال متعلق ایہہ ماڈل وکیمیڈیا تحریک، جویں کہ کھیتری کانفرنس، آؤٹریچ، ایڈٹ-اے-تھونس، ہیکتھونز، جن تعلقات، پبلک پالسی ایڈووکیسی، گلیم دی شمولیت، اتے وکیمینیا سرگرمیاں نوں متحد کرن اتے اس وچ شمولیت لئی کم کردے ہن۔[۲۱][۲۲][۲۳]
اک چیپٹر اتے تھیمیٹک ادارہ دی پچھان فاؤنڈیشن بورڈ ولوں منظور کیتی جاندی اے۔[۲۳][۲۴] فاؤنڈیشن نے 2004 وچ چیپٹراں دی چون کرنی شروع کیتی۔[۲۵]
وکیمینیا
ہر سال وکیمینیا ناں دی اک قومانتری کانفرنس منعقد ہندی اے، جس وچ وکیمیڈیا ادارےآں اتے پروجیکٹاں نال جڑے لوک شامل ہندے ہن۔ پہلی وکیمینیا کانفرنس 2005 وچ، پھرینکپھرٹ، جرمنی وچ منعقد کیتی گئی سی۔ اجکلھ وکیمینیا اک کمیٹی ولوں منعقد کیتا جاندا اے جو عامَ طور تے قومی چیپٹر ولوں سمرتھت ہندی اے اتے وکیمیڈیا فاؤنڈیشن دے تعاون نال منعقد کیتی جاندی اے۔ ایہہ بئنوس ایئرس،[۲۶] کیمبرج،[۲۷] ہائیفا،[۲۸]ہانگ کانگ،[۲۹] اتے لندن ورگے شہراں وچ منعقد کیتی جا چکی اے۔[۳۰] 2015 وچ ایہہ میکسیکو شہر وچ ہوئی سی۔[۳۱] 2016 وچ ایہہ اٹلی دے ایسینو لاریؤ شہر وچ ہوئی سی۔[۳۲]
