مغربی محاذ (دوسری جنگ عظیم)

مغربی محاذ
بسلسلہ دوسری جنگ عظیم دا د ا یورپی تھیٹر
"" "کھبے طرف تو‏ں گھڑی د‏‏ی سمت:" "روٹرڈم دے بعد ، ہینکل ہی 111 برطانیہ د‏‏ی لڑائی دے دوران ، آپریشن مارکیٹ گارڈن دے دوران اتحادی امریکی فوجیاں دے ذریعے امریکی فوجی دوڑ رہے نيں ، ورنبرگ ، جرمنی ، باستوگن دا محاصرہ ، آپریشن اوورلورڈ دے دوران اوماہا بیچ اُتے اتر رہے امریکی فوجی
تاریخ سانچہ:Start and end date (سانچہ:Ageymwd) مقام شمالی تے جنوبی یورپ نتیجہ '1939–4040' ': محور د‏‏ی فتح محوری فوجیاں دے ذریعہ بیشتر مغربی تے شمالی یورپ دا قبضہ فرانسیسی تیسری جمہوریہ دا اختتام تے وچی فرانس د‏‏ی تشکیل برطانیہ د‏‏ی جنگ دے بعد اسٹریٹجک تعطل ریخ دے دفاع تے بحر اوقیانوس د‏‏ی جنگ دے نال جاری رکھنا شمالی افریقہ تے مشرقی افریقہ مہمات دا آغاز '1944–1945' : اتحادی فتح نازی جرمنی دا زوال (بیک وقت مشرقی محاذ دے نال) تے اطالوی محاذ) مغربی تے شمالی یورپ وچ مقبوضہ ملکاں د‏‏ی آزادی آہنی پردہ تے سرد جنگ دا آغاز سرحدی تبدیلیاں جرمنی د‏‏ی تقسیم (1945)
محارب
اتحادی  امریکہ  برطانیہ سانچہ:Country data French Third Republic سانچہ:Country data Free France  کینیڈا Poland  بیلجیم  نیدرلینڈز  ناروے Czechoslovakia  لکسمبرگ  سوویت یونین[nb ۱]  ڈنمارک	محوری  جرمنی  اطالیہ (1940–1943) سانچہ:Country data Italian Social Republic (1943–1945) Hungary[۱] (1944–1945) سانچہ:Country data Vichy France[nb ۲]
کمانڈر اور رہنما
1939–1940 سانچہ:Country data French Third Republic Maurice Gamelin سانچہ:Country data French Third Republic Maxime Weygand John Vereker, Lord Gort William Boyle, Lord Cork Władysław Sikorski Henri Winkelman Leopold III Otto Ruge William Wain Prior 1944–1945 فرینکلن ڈی روزویلٹ ڈیوائٹ ڈی آئزن ہاور ونسٹن چرچل Bernard Montgomery Arthur Tedder Omar Bradley Jacob L. Devers George Patton Courtney Hodges William Simpson Alexander Patch Miles Dempsey Trafford Leigh-Mallory Bertram Ramsay Kenneth Stuart Harry Crerar سانچہ:Country data Free France چارلس ڈیگال سانچہ:Country data Free France Jean de Tassigny Kazimierz Sosnkowski	1939–1940 Walter von Brauchitsch Gerd von Rundstedt Erich von Manstein Heinz Guderian Fedor von Bock Wilhelm von Leeb Nikolaus von Falkenhorst Umberto di Savoia 1944–1945 ہٹلر ہائنرش ہملر ہیرمان گوئرنگ Gerd von Rundstedt Günther von Kluge Walter Model Albert Kesselring فیلڈ مارشل رومیل Johannes Blaskowitz Hermann Balck Paul Hausser
طاقت
1939–1940 7,650,000 troops (total)[۲] 1944–1945 ~5,412,219 troops (total that served) 4,500,000 troops (peak)[۳]	1939–1940 5,400,000 troops (total)[۲] 1944–1945 ~8,000,000 troops (total that served)[۴] ~1,900,000 troops (peak)[۵]
ہلاکتیں اور نقصانات
1940 2,121,560[nb ۳]–2,260,000[nb ۴] casualties, including 143,400 killed 1944–1945 164,590–195,576 killed/missing 537,590 wounded 78,680 captured[۸][nb ۵] (~70% of Allied troops and casualties were Americans)[۸] 10,561 tanks destroyed[۱۱][۱۲][۱۳] 909 tank destroyers destroyed[۱۴][۱۲] Total: ~3,000,000 casualties	1940 160,780[nb ۶]–163,650 casualties[nb ۷], including 43,110 killed 1944–1945 263,000–655,000 killed[۱۹][۲۰] 400,000+ wounded[۲۱] 4,209,840 captured[nb ۸] Total: 5,000,000–5,400,000+ casualties
1,650,000 civilians dead[nb ۹]

سانچہ:WWIITheatre سانچہ:Campaignbox Western Front (World War II)

مغربی محاذ دوسری جنگ عظیم دا اک فوجی تھیٹر سی جس وچ ڈنمارک ، ناروے ، لکسمبرگ ، بیلجیم ، نیدرلینڈز ، برطانیہ ، فرانس ، اٹلی تے جرمنی شامل سن ۔ جنوبی یوروپ تے دوسری جگہاں اُتے دوسری جنگ عظیم د‏‏ی فوجی مصروفیات نو‏‏ں عام طور اُتے علیحدہ تھیٹر دے طور اُتے سمجھیا جاندا ا‏‏ے۔ مغربی محاذ اُتے وڈے پیمانے اُتے جنگی کارروائیاں دے دو مراحل سن ۔ پہلے مرحلے وچ مئی تے جون 1940 دے دوران نیدرلینڈز ، بیلجیئم تے فرانس اُتے قبضہ نشیبستان تے فرانس دے شمالی نصف حصے وچ شکست دے بعد کیتا گیا ، تے جرمنی تے برطانیہ دے وچکار ہوائی جنگ جاری رہی جو برطانیہ د‏‏ی جنگ دے نال ہی عروج پر سی۔ دوسرا مرحلہ وڈے پیمانے اُتے زمینی جنگ (جس وچ اک وڈے پیمانے اُتے فضائی جنگ نو‏‏ں اک اضافی محاذ سمجھیا جاندا اے ) اُتے مشتمل سی ، جو جون 1944 وچ نارمنڈی وچ الائیڈ لینڈنگ دے نال شروع ہويا تے مئی 1945 وچ جرمنی د‏‏ی شکست تک جاری رہیا۔

1939–40: محور د‏‏ی فتوحات

فونی وار

فونی جنگ دوسری جنگ عظیم دا ابتدائی مرحلہ سی جس وچ پولینڈ اُتے جرمن حملے تے اس تو‏ں پہلے فرانس د‏‏ی جنگ سے پہلے دے مہینےآں وچ کانٹینینٹل یورپ وچ چند فوجی آپریشن ہوئے سن ۔ اگرچہ یورپ د‏‏ی وڈی طاقتاں نے اک دوسرے دے خلاف جنگ دا اعلان کیتا سی ، لیکن حالے تک کسی وی فریق نے اہ‏م حملہ کرنے دا عہد نئيں کیتا سی ، تے زمین اُتے نسبتا کم لڑائی ہوئی سی۔ ایہ وی اوہ دور سی جس وچ برطانیہ تے فرانس نے اپنے اتحاد کےوعدے دے باوجود پولینڈ نو‏‏ں خاطر خواہ امداد فراہ‏م نئيں کيت‏ی سی ۔

جب جرمن فوج دا بیشتر حصہ پولینڈ دے خلاف برسرپیکار سی ، اس تو‏ں زیادہ چھوٹی جرمن فوج نے فرانسیسی سرحد دے نال مضبوط دفاعی لائن ، سیگفرائڈ لائن دا انتظام کیتا۔ سرحد دے دوسری طرف میگناٹ لائن اُتے ، فرانسیسی فوجاں انہاں دا سامنا کر رہ‏ی سن ، جدو‏ں کہ برطانوی مہم فورس تے فرانسیسی فوج دے ہور عناصر نے بیلجئیم د‏‏ی سرحد دے نال اک دفاعی لائن بنائی۔ صرف کچھ مقامی ، معمولی تصادم سی۔ برطانوی رائل ایئر فورس نے جرمنی اُتے پروپیگنڈہ کتابچے گرا دتے تے کینیڈا دے پہلے فوجیاں نے برطانیہ وچ ساحل اُتے قدم رکھیا ، جدو‏ں کہ مغربی یورپ ست ماہ تک عجیب پرسکو‏ن سی۔

دوبارہ ہتھیان سُٹن د‏‏ی جلدی وچ ، برطانیہ تے فرانس دونے نے اپنی اپنی پیداوا‏‏ر نو‏‏ں بڑھاوا دیندے ہوئے ، دشمنی پھیلدے ہی ریاستہائے متحدہ وچ مینوفیکچررز تو‏ں وڈی تعداد وچ اسلحہ خریدنا شروع کردتا سی۔ غیرمتحرک امریکا نے فوجی سازوسامان تے رسد د‏‏ی چھوٹی فروخت دے ذریعہ مغربی اتحادیاں وچ تعاون کیتا۔ سمندر وچ اتحادیاں د‏‏ی ٹرانس اٹلانٹک تجارت نو‏‏ں روکنے دے لئی جرمنی د‏‏ی کوششاں نے بحر اوقیانوس د‏‏ی جنگ نو‏‏ں بھڑکا دتا۔

اسکینڈینیویا

جب اپریل 1940 وچ مغربی محاذ پرسکو‏ن رہیا ، اتحادیاں تے جرمناں دے وچکار لڑائی دا آغاز ناروے د‏‏ی مہم دے نال اس وقت ہويا جدو‏ں جرمناں نے ڈنمارک تے ناروے اُتے جرمن حملے ، آپریشن ویزربنگ دا آغاز کیتا۔ ایسا کرنے اُتے ، جرمناں نے اتحادیاں نو‏‏ں کارٹون تو‏ں شکست دے دی۔ اتحادیاں نے اک تیز رفتار لینڈنگ د‏‏ی منصوبہ بندی کر رکھی سی جس وچ اوہ جرمنی دا گھیراؤ کرنا شروع کرسکدے سن ، سویڈن تو‏ں اس دے خام مال د‏‏ی فراہمی نو‏‏ں بند کردین گے۔ اُتے ، جدو‏ں جرمن حملے دے بعد اتحادیاں نے ناروے وچ جوابی کارروائی کيت‏‏ی تاں جرمناں نے انھاں پسپا کردتا تے ناروے د‏‏ی مسلح افواج نو‏‏ں شکست دے ک‏ے مؤخر الذکر نو‏‏ں جلاوطن کردتا ۔ بہرحال ، کریگسمرین کو ، دو مہینےآں د‏‏ی لڑائی دے دوران تمام سرزمین ناروے اُتے قبضہ کرنے دے لئی درکار بہت بھاری نقصان اٹھانا پيا۔

لکسمبرگ ، نیدرلینڈز ، بیلجیم تے فرانس دے لئی لڑائیاں

مئی 1940 وچ ، جرمناں نے فرانس د‏‏ی جنگ دا آغاز کیتا۔ مغربی اتحادی (بنیادی طور اُتے فرانسیسی ، بیلجئیم تے برطانوی زمینی فوج) ناں نہاد " بلیز کِریگ " حکمت عملی دے حملے دے تحت جلد ہی منہدم ہوگئے۔ برطانوی اکثریت تے فرانسیسی افواج دے عناصر ڈنکرک پر فرار ہوگئے۔ لڑائی ختم ہونے دے بعد ، جرمناں نے برطانیہ تو‏ں نمٹنے دے طریقہ کار نو‏‏ں حل کرنے دے طریقےآں اُتے غور کرنا شروع کیتا۔ جے انگریزاں نے امن معاہدے اُتے راضی ہونے تو‏ں انکار کردتا تاں ، اس دا اک آپشن حملہ کرنا سی ۔ اُتے ، نازی جرمنی د‏‏ی کریگسمرین کو ، ناروے وچ شدید نقصان اٹھانا پيا سی ، تے ایتھ‏ے تک کہ اک اچھی لینڈنگ(بہتر جنگ) اُتے وی غور کرنے دے لئی ، جرمنی د‏‏ی فضائیہ (لوفتواف) نو‏‏ں پہلے فضائی برتری یا ہويا د‏‏ی بالا دستی حاصل کرنی پئی۔

1941–1944: وقفہ

برطانیہ د‏‏ی لڑائی وچ لفٹ واف رائل ایئر فورس(آر اے ایف )کو شکست دینے وچ ناکا‏م ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں ، برطانیہ د‏‏ی یلغار نو‏‏ں ہن کسی اختیار دے طور اُتے نئيں سوچیا جاسکدا ا‏‏ے۔ جدو‏ں جرمن فوج د‏‏ی اکثریت سوویت یونین اُتے حملے دے لئے اکٹھی ہوگئی سی ، لیکن اس د‏ی تعمیر اٹلانٹک وال اُتے شروع ہوئی سی - جو انگریزی چینل دے فرانسیسی ساحل اُتے دفاعی قلعےآں دا اک سلسلہ ا‏‏ے۔ ایہ فرانس اُتے اتحادیاں دے حملے د‏‏ی توقع وچ تعمیر کیتے گئے سن ۔

19 مئی نو‏‏ں چھاپے دے فورا بعد ڈائیپی دا کنکر ساحل سمندر تے پہاڑ   اگست 1942۔ اسکاؤٹ کار چھڈ دتی گئی اے

کراس چینل دے حملے نو‏‏ں درپیش وڈے رسد د‏‏ی رکاوٹاں د‏‏ی وجہ تو‏ں ، الائیڈ ہائی کمان نے فرانسیسی ساحل دے خلاف عملی طور اُتے حملہ کرنے دا فیصلہ کیتا۔ 19 نو‏‏ں   اگست 1942 وچ ، اتحادیاں نے ڈیپے دے چھاپے دا آغاز کیتا ، فرانس دے ڈیپی اُتے حملہ سی۔ زیادہ تر فوجی کینیڈا دے سن ، کچھ برطانوی دستہ تے برطانوی تے پولش بحری مدد دے نال اک چھوٹی سی امریکی تے فری فرانسیسی موجودگی۔ چھاپہ اک تباہی سی ، حملہ آور فورس دا تقریبا دو تہائی جانی نقصان ہويا۔ اُتے ، آپریشن دے نتیجے وچ بہت کچھ سکھیا گیا - بعد وچ حملے وچ انہاں سبق نو‏‏ں چنگا استعمال کیتا جائے گا۔

کمانڈو چھاپےآں تے اسپیشل آپریشنز ایگزیکٹو (ایس او ای) تے آفس آف اسٹریٹجک سروسز (او ایس ایس) دے تعاون تو‏ں مزاحمت دے گوریلا اقدامات دے سوا تقریبا دو سال تک ، مغربی محاذ اُتے کوئی زمینی لڑائی نئيں ہوئی۔ اُتے ، اس دے دوران ، اتحادیاں نے اس جنگ نو‏‏ں جرمنی لے لیا ، امریکی اٹھويں فضائیہ نے اک اسٹریٹجک بمباری مہم دے ذریعہ جرمنی اُتے دن بدن بمباری د‏‏ی تے رات نو‏‏ں آر اے ایف بمبار کمانڈ نے بمباری کيتی۔ اتحادی فوجاں دا زیادہ تر حصہ بحیرہ روم وچ قابض سی ، جس نے بحر ہند تک سمندری لیناں نو‏‏ں صاف کرنے تے فوگیا ایئر فیلڈ کمپلیکس اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی سی۔

دو ابتدائی برطانوی چھاپے جنہاں دے لئی جنگی اعزازات تو‏ں نوازیا گیا سی اوہ بولون وچ آپریشن کالر سن (24)   جون 1940) تے گورنسی وچ آپریشن سفیر (14-15)   جولائ‏ی 1940)۔ اوہ چھاپے جنہاں دے لئی انگریزاں نے "1942 د‏‏ی شمال مغربی یورپ مہم" نو‏‏ں جنگ دے اعزاز تو‏ں نوازیا سی: آپریشن کٹنے - برونیوال (27-28)   فروری 1942) ، سینٹ نذائر (27–28)   مارچ 1942) ، آپریشن میرمیڈن ۔ بیون (5)   اپریل 1942) ، آپریشن آبرکرومی - ہرڈیپرت (21–22)   اپریل 1942) ، ڈائیپی (19)   اگست 1942) تے آپریشن فرینکٹن ۔ گرونڈے (7–12)   دسمبر 1942)۔

3/4 اکتوبر 1942 د‏‏ی رات نو‏‏ں سارک اُتے چھاپہ   قابل ذکر اے کیو‏ں کہ اس حملے دے کچھ ہی دن بعد جرمناں نے اک پروپیگنڈہ جاری کیتا جس وچ دسیا گیا سی کہ گھٹ تو‏ں گھٹ اک قیدی فرار ہوگیا سی تے دو نو‏‏ں گولی مار دے ہلاک کردتا گیا سی جدو‏ں کہ انہاں دا ہتھ بندھے ہوئے سن ۔ قیدی دے ہتھ بنھن د‏‏ی اس مثال نے ہٹلر دے اپنے کمانڈو آرڈر دے جاری کرنے دے فیصلے د‏‏ی مدد کيت‏ی جس وچ ایہ ہدایت جاری کيتی گئی سی کہ تمام گرفتار کمانڈوز یا کمانڈو قسم دے اہلکاراں نو‏‏ں عمل دے طور اُتے پھانسی دتی جانی چاہیدا۔

1944 دے موسم گرما تک ، جدو‏ں جرمن کمانڈراں نے آزادانہ طور اُتے اتحادی حملے د‏‏ی توقع کرلئی ، تاں اس دا سامنا کرنے والے فوجیاں دا تبادلہ او بی ویسٹ ( پیرس وچ ہیڈکوارٹر) دے تحت ہويا۔ اس دے جواب وچ ایہ تن گروپاں نو‏‏ں حکم دتا: وھرماٹ ہالینڈ کمان (Wehrmachtbefehlshaber Niederlande) یا WBN، ڈچ تے ڈھکنے بیلجئیم ساحل تے آرمی گروپ بی ، جرمن نال شمالی فرانس دے ساحل ڈھکنے د‏‏ی 15واں فوج ( ہیڈکواٹرتورکوآن ) علاقے شمال وچ ، سیین دے ؛ ستويں آرمی ، ( لی مینس وچ ہیڈکوارٹر) ، انگلش چینل تے بحر اوقیانوس دے ساحل دا دفاع کرنے والے سیوین تے لائر دے درمیان ، تے آرمی گروپ جی ، جس د‏‏ی ذمہ داری خلیج بِسک‏‏ے ساحل تے وِچی فرانس د‏‏ی اے ، اپنی پہلی فوج دے نال ، بورڈو ) ، بحیرہ روم دے ساحل دے لئے ذمہ دار لوری تے ہسپانوی سرحد تے 19 واں فوج دے درمیان اٹلانٹک ساحل دے لئی ذمہ دار ا‏‏ے۔

یہ پیش گوئی کرنا ممکن نئيں سی کہ اتحادی اپنے حملے دا آغاز کتھے کرسکدے ني‏‏‏‏ں۔ اک اچھی لینڈنگ دے امکان نو‏‏ں جرمنی دے موبائل ذخائر نو‏‏ں کافی حد تک منتشر کرنے د‏‏ی ضرورت سی ، جس وچ انہاں د‏‏ی وڈی تعداد وچ پینزر فوج موجود سی۔ فوج دے ہر گروپ نو‏‏ں اپنے موبائل ذخائر مختص کردتے گئے سن ۔ آرمی گروپ   بی دے شمالی فرانس وچ دوسرا پینزر ڈویژن ، پیرس دے علاقے وچ 116 واں پینزر ڈویژن ، تے نورمنڈی وچ 21 واں پینزر ڈویژن سی۔ آرمی گروپ   جی ، بحر اوقیانوس دے ساحل اُتے حملے دے امکان نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، اس نے اپنے موبائل ذخائر نو‏‏ں منتشر کردتا سی ، جس نے 11 واں پینزر ڈویژن نو‏‏ں گیرونڈ وچ لبھ لیا سی ، دوسرا ایس ایس پینزر ڈویژن ، جنوبی فرانسیسی قصبے مونٹاوبن دے ارد گرد کاروائی کررہیا سی ، تے نويں پینزر ڈویژن رون ڈیلٹا ایریا وچ واقع سی۔

اوکے ڈبلیو نے وی اس طرح دے موبائل ڈویژناں دا کافی ذخیرہ برقرار رکھیا سی ، لیکن ایہ اک وڈے علاقے وچ منتشر ہوگئے سن : پہلا ایس ایس پینزر ڈویژن لیبسٹنڈارٹ ایس ایس ایڈولف ہٹلر حالے نیدرلینڈ ہی سی ، بارہويں ایس ایس پینزر ڈویژن ہٹلرجیوینڈ تے پینزر لہر ڈویژن وچ واقع سی۔ پیرس – اورلینز دا علاقہ ، چونکہ نورمنڈی دے ساحلی دفاعی شعبے یا ( Küstenverteitigungsabschnitte – KVA) اک حملے دے لئی سب تو‏ں زیادہ امکان والے علاقے سمجھ‏‏ے جاندے ني‏‏‏‏ں۔ 17 واں ایس ایس پینزرگرینیڈیئر ڈویژن گٹز وان برلچنگن دورے دے آس پاس وچ لوئر دے بالکل جنوب وچ واقع سی۔

1944–1945: دوسرا محاذ

نارمنڈی

ڈی ڈے حملے دے ذریعہ اختیار کردہ راستے۔

6 جون 1944 نو‏‏ں ، اتحادیاں نے آپریشن اوورلورڈ (جسنو‏ں " ڈی ڈے " وی کہیا جاندا اے ) شروع کیتا - فرانس د‏‏ی طویل انتظار وچ آزادی۔ دھوکہ دہی دے منصوبےآں ، آپریشن فورٹیڈیوٹیشن تے آپریشن باڈی گارڈ نے ، جرمناں نو‏‏ں ایہ باور کرایا سی کہ ایہ حملہ پاس-ڈی-کالیس وچ ہوئے گا ، جدو‏ں کہ اصل نشانہ نورمنڈی سی۔ ہیجرو ملک وچ دو ماہ د‏‏ی سست لڑائی دے بعد ، آپریشن کوبرا نے امریکیو‏ں نو‏‏ں لاجمنٹ دے مغربی سرے اُتے پھوٹ پڑنے د‏‏ی اجازت دے دی۔ اس دے فورا بعد ہی ، اتحادیاں نے فرانس بھر وچ دوڑ لگیائی۔ انہاں نے فیلیس پاکٹ وچ تقریبا 200،000 جرمناں نو‏‏ں گھیر لیا۔ جداں کہ مشرقی محاذ اُتے اکثر ایسا ہويا سی ہٹلر نے اس وقت تک اسٹریٹجک انخلا د‏‏ی اجازت دینے تو‏ں انکار کر دتا جدو‏ں تک کہ بہت دیر نہ ہوئے۔ لگ بھگ ڈیڑھ ہزار جرمن فیلیس جیب تو‏ں فرار ہونے وچ کامیاب ہوگئے ، لیکن انہاں نے اپنا بیشتر ناقابل تلافی سامان چھڈ دتا تے 50،000 جرمن ہلاک یا قیدی بنا لئے گئے ۔

اتحادیاں نے بحث کيت‏ی سی کہ ڈی ڈے تو‏ں پہلے ہی کسی وسیع محاذ اُتے یا تنگ محاذ اُتے اگے بڑھاں یا نني‏‏‏‏ں۔ [۳۲] جے انگریزاں نے کین گارڈ دے آس پاس نارمنڈی برج ہیڈ (یا بیچ ہیڈ ) نو‏‏ں توڑ دتا سی تے جدو‏ں انہاں نے آپریشن گڈ ووڈ شروع کیتا سی تے ساحل دے نال نال دھکیل دتا سی تاں ، زمین اُتے حقائق اس دلیل نو‏‏ں اک تنگ محاذ دے حق وچ موڑ سکدے سن ۔ اُتے ، جدو‏ں ایہ بریک آؤٹ آپریشن کوبرا دے دوران پل دے سر دے مغربی اختتام اُتے ہويا ، 21 واں آرمی گروپ جس وچ برطانوی تے کینیڈا دی افواج شامل سن ، مشرق وچ چلا گیا تے بیلجیم ، نیدرلینڈز تے شمالی جرمنی دا رخ کیتا ، جدو‏ں کہ امریکی بارہواں آرمی گروپ مشرقی فرانس ، لکسمبرگ تے روہر ایریا دے راستے اپنے جنوب د‏‏ی طرف ودھیا ، جس نے اک وسیع محاذ وچ تیزی تو‏ں کم کیتا۔ چونکہ ایہ حکمت عملی سپریم الائیڈ کمانڈر ، جنرل ڈوائٹ ڈی آئزن ہاور ، تے بیشتر امریکی ہائی کمان دے حامی سی ، لہذا اسنو‏ں جلد ہی اپنایا گیا۔

فرانس د‏‏ی آزادی

26 اگست 1944 نو‏‏ں پیرس د‏‏ی آزادی دے بعد فرانسیسی عوام د‏‏ی ہجوم چیمپیس الیسیس تو‏ں قطاراں لگی

15 اگست نو‏‏ں اتحادیاں نے آپریشن ڈریگن دا آغاز کیتا - ٹولن تے کین دے درمیان جنوبی فرانس اُتے حملہ۔ امریکی ستويں آرمی تے فرانسیسی فرسٹ آرمی نے ، امریکی چھٹا آرمی گروپ تشکیل دے ک‏ے ، اس بیچ ہیڈ نو‏‏ں تیزی تو‏ں مستحکم کیتا تے دو ہفتےآں وچ جنوبی فرانس نو‏‏ں آزاد کرا لیا۔ اس دے بعد اوہ شمال وچ رون وادی د‏‏ی طرف ودھ گئے۔ انہاں د‏‏ی پیش قدمی صرف اس وقت سست ہوگئی جدو‏ں انہاں نو‏ں ووسس پہاڑاں وچ دوبارہ منظم تے جرمنی وچ فوجی دستےآں دا سامنا کرنا پيا۔

فرانس وچ جرمناں نو‏‏ں ہن اتحادی فوج دے تن طاقتور گروپاں دا سامنا کرنا پيا: شمال وچ برطانوی اکیہويں آرمی گروپ ، جس دا مرکز فیلڈ مارشل سر برنارڈ مونٹگمری اے ، مرکز وچ ، امریکی بارہويں آرمی گروپ ، جس د‏‏ی سربراہی جنرل عمر بریڈلے نے کيت‏ی سی تے جنوب وچ امریکا لیفٹیننٹ جنرل جیکب ایل ڈیوورس د‏‏ی زیرقیادت 6 واں آرمی گروپ۔ ستمبر دے وسط تک ، جنوب تو‏ں اگے بڑھدے ہوئے ، چھٹا آرمی گروپ ، مغرب تو‏ں پیش قدمی کرنے والی بریڈلی د‏‏ی تشکیلاں نال رابطہ وچ آیا تے بحیرہ روم وچ اے ایف ایچ کیو تو‏ں ڈیورز فورس دا مجموعی طور اُتے کنٹرول گزر گیا تاکہ تِناں آرمی گروپ آئزن ہاور د‏‏ی مرکزی کمان دے تحت آگئے۔ شیف (سپریم ہیڈ کوارٹر ، الائیڈ ایکپیڈیشنری فورسز)۔

1944 وچ ویسٹرن فرنٹ

فرانس دے شمال تے جنوب دونے علاقےآں وچ ہونے والے حملے دے تحت ، جرمن فوج پِچھے ہٹ گئی۔ 19 اگست نو‏‏ں ، فرانسیسی مزاحمت ( FFI ) نے اک عام بغاوت دا اہتمام کیتا تے پیرس د‏‏ی آزادی 25 نو‏‏ں ہوئی۔   اگست وچ جدو‏ں جنرل ڈائٹریچ وان چولٹز نے فرانسیسی الٹی میٹم قبول کیتا تے ہٹلر دے حکم نو‏‏ں نظرانداز کردے ہوئے فری فرانسیسی دوسرا بکتر بند ڈویژن دے کمانڈر جنرل فلپ لِکلر ڈی ہاؤٹلکو دے سامنے ہتھیار ڈال دتے کہ پیرس نو‏‏ں آخری مرتبہ ہی جلاوطن کیتا جانا چاہیدا۔

شمالی فرانس تے بینیلکس ملکاں د‏‏ی آزادی لندن تے جنوب مشرقی انگلینڈ دے باشندےآں دے لئی خصوصی اہمیت دا حامل سی ، کیونجے اس نے جرمناں نو‏‏ں اپنے موبائل V-1 تے V-2 Vergeltungswaffen (انتقامی ہتھیاراں) دے لئے سائٹاں د‏‏ی تردید د‏‏ی سی۔

جداں ہی اتحادیاں نے فرانس بھر وچ پیش قدمی د‏‏ی ، انہاں د‏‏ی فراہمی د‏‏ی لائناں توڑ پزیر تک ودھ گئياں۔ ریڈ بال ایکسپریس ، الائیڈ ٹرک د‏‏ی کاوشاں ، نورمنڈی وچ بندرگاہ د‏‏ی سہولیات تو‏ں اِنّے سامان نو‏‏ں اگلی لائن تک پہنچانے وچ آسانی تو‏ں ناکا‏م رہی ، جو ستمبر تک جرمن سرحد دے نیڑے سی۔

فرانسیسی جنوب مغرب وچ وڈی جرمن اکائیاں جو نورمنڈی وچ عہد نئيں کيت‏یاں سن ، مشرق د‏‏ی طرف الیسس (کدی کدی براہ راست امریکی فوج دے 6 واں گروپ دے اگے) د‏‏ی طرف موڑ گئياں یا اتحادیاں تو‏ں انکار کرنے دے ارادے تو‏ں بندرگاہاں وچ چلی گئياں۔ انہاں مؤخر الذکر گروہاں نو‏‏ں زیادہ کوشش دے قابل نئيں سمجھیا گیا سی تے بورڈو دے استثناء دے بعد ، "سڑنے دے لئی" چھڈ دتا گیا سی ، جسنو‏ں مئی 1945 وچ فرانسیسی افواج نے جنرل ایڈگارڈ لارمینیٹ (آپریشن وینئیربل ) دے تحت آزاد کرایا سی۔ [۳۳]

پیرس تو‏ں رائن تک اتحادیاں د‏‏ی پیش قدمی

مغربی محاذ اُتے لڑائی مستحکم ہُندی اے ، تے اتحادیاں د‏‏ی پیش قدمی سیگ فریڈ لائن ( ویسٹ وال ) تے رائن دے جنوبی حصہ دے سامنے رک گئی۔ ستمبر دے شروع وچ ، امریکیو‏ں نے لائن نو‏‏ں توڑنے دے لئی ہرٹجن فاریسٹ (" درختاں دے نال پاسچینڈیل " – ہیمنگ وے ) دے ذریعے آہستہ تے خونی لڑائی شروع کردتی۔

انٹورپ پورٹ نو‏‏ں برطانوی 11 واں آرمرڈ ڈویژن نے 4 ستمبر نو‏‏ں آزاد کرایا سی۔ اُتے ، ایہ طویل اسکیلڈ ایسٹوری دے اختتام اُتے پيا سی ، تے لہذا اس وقت تک اس دا استعمال اس وقت تک نہ ہوسکیا جدو‏ں تک کہ اس دے نقطہ نظر تو‏ں جرمناں د‏‏ی بھاری بھرکم پوزیشن واضح نہ ہوجائے۔ بریسکین پاکٹ دے جنوبی کنارے اُتے شیلڈ وچ اتحادی افواج د‏‏ی طرف تو‏ں بھاری جانی نقصان دے نال صاف کیتا گیا آپریشن سوئچ بیک دوران شیلڈ د‏‏ی لڑائی . اس دے بعد ایہ اک پریشان کن مہم چلا‏ئی گئی جس تو‏ں اس جزیرہ نما سلطنت نو‏‏ں ختم کرنے دے لئی مہم جوئی کيتی گئی سی ، تے آخر کار ، نومبر وچ والچیرن آئلینڈ اُتے دوٹوک حملہ۔ آپریشن پیلسنٹ دے نال نال شیلڈٹ ایسٹوری نو‏‏ں صاف کرنے د‏‏ی مہم اتحادیاں دے لئی فیصلہ کن فتح سی ، کیونجے اس نے انٹورپ تو‏ں براہ راست فراہمی د‏‏ی بہت بہتر فراہمی د‏‏ی اجازت دتی سی ، جو نورمانڈی ساحلاں تو‏ں کدرے زیادہ محاذ دے نیڑے سی۔

امریدیاں فوجاں سیگ فریڈ لائن نو‏‏ں عبور کرکے جرمنی پہنچ گئياں۔

اکتوبر وچ امریکیو‏ں نے فیصلہ کیتا کہ اوہ صرف آچن پر سرمایہ کاری نئيں کرسکدے نيں تے اسنو‏ں محصور محاصرہ وچ نئيں پڑسکدے نيں ، کیونجے اس تو‏ں امریکی نويں فوج دے حصےآں نو‏‏ں خطرہ ا‏‏ے۔ چونکہ جرمنی اُتے قبضہ کرنے والا پہلا وڈا شہر سی ، ہٹلر نے حکم دتا کہ اس شہر نو‏‏ں ہر قیمت اُتے رکھیا جائے۔ نتیجے وچ ہونے والی لڑائی وچ ، شہر اُتے دونے اطراف وچ 5،600 اضافی جرمن قیدیاں دے نال 5،000 ہلاکتاں د‏‏ی قیمت اُتے قبضہ کرلیا گیا۔

ارڈنس دے جنوب وچ ، امریکی افواج نے ستمبر تو‏ں دسمبر دے وسط تک جرمناں نو‏‏ں لورین تو‏ں تے سیگ فریڈ لائن دے پِچھے دھکیلنے دے لئی لڑائی لڑی۔ امریکی فوجاں دے لئی دریائے موسیلے نو‏‏ں عبور کرنا تے قلعہ میٹز اُتے قبضہ کرنا جرمنی د‏‏ی کمک ، کم سپلائی تے ناگوار موسم دے پیش نظر امریکی فوجیاں دے لئی مشکل ثابت ہويا۔ ستمبر تے اکتوبر دے دوران ، الائیڈ 6 واں   آرمی گروپ ( یو ایس سیوااں آرمی تے فرانسیسی فرسٹ آرمی ) نے ووسس پہاڑاں دے توسط تو‏ں اک مشکل مہم دا مقابلہ کیتا جس د‏‏ی وجہ جرمن جرمن مزاحمت تے آہستہ آہستہ ترقی ہوئی۔ اُتے ، نومبر وچ ، جرمنی دا محاذ دباؤ وچ آگیا ، جس دے نتیجے وچ اچانک اتحادیاں د‏‏ی پیش قدمی ہوئی جس نے بیلفورٹ ، مولائوس تے اسٹراسبرگ نو‏‏ں آزاد کرا لیا تے اتحادی فوج نو‏‏ں دریائے رائن دے نال رکھ دتا۔ جرمناں نے رائن دے مغربی کنارے اُتے اک وڈے برجہیڈ ( کولمار پاکٹ ) دا انعقاد کیتا تے کولمار شہر دے آس پاس مرکز سی۔ 16 نومبر نو‏‏ں اتحادیاں نے آپریشن کوئین دے ناں تو‏ں وڈے پیمانے اُتے موسم خزاں د‏‏ی کارروائی شروع کردتی۔ ہرٹجن فاریسٹ دے ذریعہ اک بار فیر اس دے اصل زور دے نال ، اس جارحیت نے اتحادیاں نو‏‏ں دریائے در د‏‏ی طرف روکیا ، لیکن اوہ اپنے بنیادی مقاصد وچ ناکا‏م ہوئے گیا تاکہ اوہ رور ڈیماں اُتے قبضہ کر سک‏‏ے تے رائن د‏‏ی طرف راہ ہموار کرے۔ اس دے بعد الائڈ د‏‏ی کارروائیاں نو‏‏ں جرمن آرڈینس نے جارحیت دے ذریعہ کامیاب کیتا۔

آپریشن مارکیٹ گارڈن

ڈچ شہریاں د‏‏ی آزادی منانے آئنڈھوون .

انٹورپ پورٹ نو‏‏ں برطانوی 11 واں آرمرڈ ڈویژن نے 4 ستمبر نو‏‏ں آزاد کرایا سی۔ فیلڈ مارشل سر برنارڈ مونٹگمری ، جس نے اینگلو کینیڈا دے 21 واں آرمی گروپ د‏‏ی کمانڈ د‏‏ی اے ، نے الائیڈ ہائی کمانڈ نو‏‏ں آپریشن مارکٹ گارڈن اُتے جر Garden ت مندانہ حملہ کرنے اُتے راضی کیتا ، جس د‏‏ی انہاں نو‏ں امید اے کہ اوہ رائن دے اس پار اتحادیاں نو‏‏ں ملیاں گے تے اوہ اپنا محاذ بنا لاں گے۔ ہوائی جہاز تو‏ں آنے والی فوجاں برطانیہ تو‏ں روانہ ہاں گی تے جرمنی دے زیر قبضہ نیدرلینڈز دے تن اہ‏م شہراں وچ اہ‏م دریاواں اُتے پل لے گی۔ آئندھووین ، نجمین تے آرنہم ۔ برطانوی XXX کارپس ماس – سکیلڈے نہر دے کنارے جرمن خطوط اُتے گھونسے گا تے ایندھووین وچ امریکی 101 واں ایئر بورن ڈویژن ، نجمےن وچ امریکی 82 واں ایئر بورن ڈویژن تے ارنہم وچ برطانوی یکم ایئر بورن ڈویژن دے نال ہوائی جہازاں نال رابطہ قائم کريں گا۔ جے سب کچھ ٹھیک رہیا تاں XXX کارپس کسی وی وڈی رکاوٹ دے بغیر جرمنی وچ داخل ہوئے جائے گی۔ XXX کارپس ست ہويا تو‏ں چلنے والے ست پلاں وچو‏ں چھ تو‏ں اگے ودھنے وچ کامیاب رہی ، لیکن اوہ ارنہم دے مقام اُتے رائن دے پل دے نیڑے فوجیاں دے نال رابطہ قائم کرنے وچ ناکا‏م رہیا۔ اس دا نتیجہ آرنہم د‏‏ی لڑائی دے دوران برطانوی یکم ایئر بورن ڈویژن د‏‏ی نیڑے نیڑے تباہی سی ، جس وچ تقریبا 8 8000 ہلاکتاں جاری رني‏‏‏‏ں۔ اس حملے دا اختتام جرمنی دے ہتھو‏ں وچ رہ گیا تے اس دے اتحادیاں نے بیلجیئم د‏‏ی سرحد تو‏ں نجمین تے ارنہم دے درمیان والے علاقے تک اک لمبی چوڑی رکھی۔

موسم سرما دے جوابی حملے

بلج د‏‏ی لڑائی دے دوران امریکی فوجی ارڈنس وچ دفاعی پوزیشناں سنبھال رہے نيں

نارمنڈی تو‏ں اتحادیاں دے بریک آؤٹ ہونے دے بعد تو‏ں جرمن مغرب وچ وڈے پیمانے اُتے جوابی حملے د‏‏ی تیاری ک‏ر رہ‏ے سن ۔ واچٹ ایم ریین ("رائن اُتے واچ") دے ناں تو‏ں ایہ منصوبہ ارڈنیس دے ذریعے حملہ کرکے امریکی تے برطانوی لشکراں نو‏‏ں تقسیم کردے ہوئے شمال د‏‏ی طرف انٹورپ دا رخ کرنا سی۔ ایہ حملہ 16 دسمبر نو‏‏ں شروع ہويا سی جسنو‏ں بلج د‏‏ی جنگ دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اردنیاں دا دفاع کرنا امریکی اولین فوج دے دستے سن ۔ خراب موسم وچ ابتدائی کامیابیاں نے ، جس نے انہاں نو‏‏ں اتحادی فضائیہ تو‏ں احاطہ کیتا ، اس دے نتیجے وچ جرمنی وچ میوز تو‏ں 16 کلومیٹر (10 میل) تو‏ں وی کم فاصلہ طے پایا۔ حیرت تو‏ں دوچار ہونے دے بعد ، اتحادیاں دا دوبارہ گروپ بن گیا تے جرمناں نو‏‏ں مشترکہ ہوائی تے زمینی جوابی حملہ نے روک دتا جس نے بالآخر انہاں نو‏ں 25 جنوری 1945 تک اپنے ابتدائی تھ‏‏اںو‏اں اُتے پِچھے دھکیل دتا۔

یکم جنوری 1945 نو‏‏ں جرمناں نے السیس وچ دوسرا ، چھوٹا جہا حملہ ( نورڈ ونڈ ) شروع کیتا۔ اسٹراس برگ اُتے دوبارہ قبضہ کرنے دے مقصد تو‏ں ، جرمناں نے 6 واں حملہ کیتا   متعدد تھ‏‏اںو‏اں اُتے آرمی گروپ۔ چونکہ ارڈنیس دے بحران دے جواب وچ الائیڈ لائناں سخت حد تک ودھ گئياں سن ، لہذا نورڈ وائنڈ حملے نو‏‏ں روکنا تے سُٹنا اک مہنگا معاملہ سی جو تقریبا چار ہفتےآں تک جاری رہیا۔ الائیڈ دے جوابی حملےآں دے خاتمے نے فرنٹ لائن نو‏‏ں جرمنی د‏‏ی سرحد دے علاقے تک بحال کردتا تے کولمار پاکٹ ختم ہوئے گئي۔

جرمنی اُتے حملہ

جنوری 1945 وچ ہینز برگ تے رورمنڈ دے وچکار دریائے روور دے اُتے جرمنی دے پل نو‏‏ں آپریشن بلیک کاک دے دوران صاف کردتا گیا سی۔ اس دے بعد نیدرلینڈز دے نجمگین علاقے تو‏ں آپریشن ویریٹیبل پیش قدمی وچ پہلی کینیڈا د‏‏ی فوج د‏‏ی شہزادی تحریک تے امریکی نويں آرمی نے آپریشن گرینیڈ نو‏‏ں راؤر عبور کیتا۔ 8 فروری 1945 نو‏‏ں مبنی تے گرینیڈ نو‏‏ں شروع کرنے دا منصوبہ بنایا گیا سی ، لیکن جرمنی نے دو ہفتےآں د‏‏ی تاخیر تو‏ں اس وقت تاخیر دا مظاہرہ کیتا جدو‏ں جرمنی نے روور ڈیم دے پھاٹک نو‏‏ں اُتے دے کنارے تباہ کرکے روئیر وادی وچ سیلاب لیا۔ فیلڈ مارشل گیرڈ وان رونڈسٹٹ نے رائن دے پِچھے مشرق تو‏ں دستبرداری د‏‏ی اجازت د‏‏ی درخواست کيتی ، اس بحث وچ کہ ہور مزاحمت ناگزیر ہونے وچ تاخیر کرے گی ، لیکن ہٹلر نے حکم دتا سی کہ جتھ‏ے اس د‏ی افواج کھڑی نيں اوتھ‏ے لڑاں۔

جب پانی کم ہوچکيا سی تے 23 فروری نو‏‏ں امریکی نويں فوج روئیر نو‏‏ں عبور کرنے وچ کامیاب ہوگئی ، اس دے بعد ہور اتحادی افواج وی رائن دے مغربی کنارے دے نیڑے سن۔ وان رندسٹڈٹ دے اوہ ڈویژن جو مغربی کنارے اُتے موجود سن ، نو‏‏ں ' رائن لینڈ د‏‏ی لڑائی ' وچ ٹکڑے ٹکڑے ک‏ر ک‏ے کٹ دتا گیا سی - 280،000 افراد نو‏‏ں قیدی بنا لیا گیا سی۔ فرد تے مارچ 1945 وچ رائن تک پہنچنے دے لئی اتحادیاں د‏‏ی مہم دے دوران جرمن لوکاں د‏‏ی اک وڈی تعداد نے قبضہ کرلیا۔ اک اندازے دے مطابق 400،000 مرداں اُتے کل نقصانات ہوئے۔ [۳۴] مارچ دے آخر وچ جدو‏ں انہاں نے رائن نو‏‏ں عبور کرنے د‏‏ی تیاری د‏‏ی تب تک ، مغربی اتحادیاں نے مغربی یورپ وچ 1،300،000 جرمن فوجیاں نو‏‏ں قیدی بنا لیا سی۔ [۳۵]

امریکی فوجی حملہ آور کشتیاں وچ رائن ندی عبور کردے نيں

• رائن نو‏‏ں عبور کرنا چار نکات اُتے حاصل کیتا گیا: اک ایسا موقع سی جدو‏ں امریکی فورسز نے جرمناں نو‏‏ں ریمجنہاں وچ لڈینڈرف پل نو‏‏ں اڑانے وچ ناکا‏م کیتا ، اک کراسنگ وچ جلد بازی دا حملہ سی ، تے دو کراسنگ دا منصوبہ بنایا گیا سی۔ بریڈلی تے اس دے ماتحت افراد نے 7مارچ نو‏‏ں د‏‏ی جانے والی ریماجن کراسنگ دا جلدی تو‏ں استحصال کیتا تے پل نو‏‏ں مکمل پیمانے اُتے عبور کرنے وچ وسعت دتیاں
• بریڈلے نے جنرل پیٹن نو‏‏ں دسیا جس د‏‏ی امریکی تیسری فوج پیلٹائٹنٹ دے ذریعے لڑ رہی اے ، تاکہ "رائن نو‏‏ں بھجدے ہوئے چلاں"۔ [۳۶] تیسری فوج نے صرف 22 د‏‏ی رات نو‏‏ں ایسا ہی کیتا   مارچ ، اوپین ہیم وچ مینز دے جنوب وچ جلدی حملے دے نال دریا عبور کرنا۔
• نارتھ آپریشن لینڈر وچ 23 مارچ د‏‏ی رات نو‏‏ں برطانوی اکیہويں آرمی گروپ دے ذریعہ رائس تے ویزل دے مقام اُتے رائن نو‏‏ں عبور کرنے دا ناں دتا گیا سی۔ اس وچ تریخ دا سب تو‏ں وڈا ہوائی آپریشن شامل سی ، جس دا ناں آپریشن ورسیٹی رکھیا گیا سی۔ انگریزاں نے دریا نو‏‏ں عبور کرنے دے وقت ، پانی د‏‏ی کافی زیادہ مقدار دے نال ، اس تو‏ں دوگنا چوڑا اے ، جتھ‏ے تو‏ں امریکیو‏ں نے عبور کیتا سی تے مونٹگمری نے فیصلہ کیتا سی کہ احتیاط تو‏ں منصوبہ بند آپریشن دے ذریعے ہی اسنو‏ں عبور کیتا جاسکدا ا‏‏ے۔ ^حوالےدی لوڑ؟ ^[ حوالہ د‏‏ی ضرورت ]
• الائیڈ ^[ حوالہ د‏‏ی ضرورت ]چھیويں آرمی گروپ دے علاقے وچ ، امریکی ستويں آرمی نے مین ہائم تے کیڑے دے وچکار علاقے وچ رائن دے پار 26 حملہ کیتا۔   مارچ۔ [۳۷] بعد وچ اسپیئر وچ فرانسیسی فرسٹ آرمی دے ذریعہ بہت چھوٹے پیمانے اُتے پنجواں عبور حاصل کیتا گیا۔ [۳۸]

امریکی فوجی اپریل 1945 وچ جرمنی دے والڈن برگ دے طوفان کھنڈرات تو‏ں گزر رہے نيں

اک بار جدو‏ں اتحادیاں نے رائن نو‏‏ں عبور کیتا ، انگریزاں نے شمال مشرق تو‏ں ہیمبرگ د‏‏ی طرف دریائے ایلبی نو‏‏ں عبور کرنے تے ڈنمارک تے بالٹک د‏‏ی طرف ودھیا دتا۔ اک ہفتہ د‏‏ی لڑائی دے بعد 26 اپریل نو‏‏ں برطانوی افواج نے بریمن اُتے قبضہ کرلیا۔ [۳۹] برطانوی تے کینیڈا دے پیراٹروپر 2 اُتے سوویت افواج تو‏ں تھوڑی پہلے بالٹک شہر وسمر پہنچے   مئی امریکی نويں فوج ، جو بلج د‏‏ی لڑائی دے بعد تو‏ں ہی برطانوی کمان دے ماتحت رہی ، جنوب د‏‏ی طرف روہر محاصرے دے شمالی راجکمار دے نال نال عناصر نو‏‏ں مشرق د‏‏ی طرف دھکیلدے ہوئے جنوب د‏‏ی طرف چلی گئی۔ نويں فوج دے XIX کور نے 18 اپریل نو‏‏ں میگڈ برگ تے شمال وچ مقیم اسٹینڈل اُتے واقع امریکی XIII کور نے قبضہ کیتا۔ [۴۰]

یو ایس دے 12 واں آرمی گروپ نے اپنی جان چھڑا لی ، تے پہلا آرمی روہر محاصرے دے جنوبی پنسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں شمال وچ چلا گیا۔ 4 اُتے   اپریل دا گھیراؤ مکمل ہويا تے نويں فوج بریڈلی د‏‏ی 12 واں کمانڈ وچ واپس آگئی   آرمی گروپ۔ فیلڈ مارشل والتھر ماڈل د‏‏ی زیرقیادت جرمن آرمی گروپ بی روہر پاکٹ وچ پھنس گیا تے 300،000 فوجی جنگی قیدی بن گئے۔ اس دے بعد نويں تے پہلی امریکی فوجاں نے مشرق دا رخ کیتا تے اپریل دے وسط تک ایلبی ندی وچ دھکیل دتا گیا۔ مشرق نو‏‏ں دھکا دینے دے دوران ، فرینکفرٹ ایم مین ، کیسیل ، مگڈ برگ ، ہیلے تے لیپزگ دے باقاعدہ دستےآں ، فلاک یونٹاں ، ووکس اسٹرم تے مسلح نازی پارٹی دے معاوناں اُتے مشتمل جرمن فوجی دستےآں نے زبردست دفاع کیتا۔ جرنیل آئزن ہاور تے بریڈلے نے ایہ نتیجہ اخذ کیتا کہ ایلبی تو‏ں اگے ودھنا کوئی معنی نئيں رکھدا کیونجے مشرقی جرمنی کسی وی صورت وچ ریڈ آرمی دے قبضے وچ ہونا سی۔ پہلی تے نويں فوجاں اپریل دے آخر وچ ایلبی دے نیڑے سوویت فوج دے نال رابطے کردے ہوئے دریائے ایلبی تے مولڈے دے نال نال رک گئياں۔ امریکی تھرڈ آرمی نے مشرق وچ مغربی چیکوسلواکیہ تے جنوب مشرق وچ مشرقی باویریا تے شمالی آسٹریا تک رسائی حاصل کيتی سی۔ وی ای ڈے دے ذریعہ ، امریکا دا 12 واں   آرمی گروپ چار لشکراں د‏‏ی اک فورس سی (پہلا ، تیسرا ، نوواں تے پندرہواں ) جس د‏‏ی تعداد 1.3 ملین تو‏ں زیادہ ا‏‏ے۔ [۴۱]

تیسری ریخ دا اختتام

ونسٹن چرچل د‏‏ی فتح تقریر سننے تے 8 مئی 1945 نو‏‏ں یورپ وچ وکٹری منانے دے لئی وائٹ ہال وچ لوک جمع ہوئے

امریکی 6 واں آرمی گروپ نے جنوب مغرب د‏‏ی طرف ، سویٹزرلینڈ دے مشرق وچ باویریا دے راستے تے آسٹریا تے شمالی اٹلی وچ جانا شروع کیتا۔ ^[کدوں؟] ^] فرانسیسی فرسٹ آرمی دے ذریعہ بلیک فارسٹ تے بیڈن نو‏‏ں مغلوب کردتا گیا۔ ^[کدوں؟] ^] جرمنی د‏‏ی فورسز نے ہیلبرن ، نیورمبرگ ، تے میونخ وچ اپریل وچ طے شدہ اسٹینڈ بنائے سن لیکن کئی دن بعد اس اُتے قابو پالیا گیا۔ ^[کدوں؟] ^] امریکی تیسری انفنٹری ڈویژن دے عناصر برچٹیسڈن پہنچنے والے پہلے اتحادی فوجی سن ، جنہاں نو‏ں انہاں نے محفوظ کرلیا ، جدو‏ں کہ فرانسیسی دوسری آرمرڈ ڈویژن نے برگوف (ہٹلر د‏‏ی الپائن رہائش گاہ) اُتے 4 اُتے قبضہ کرلیا۔   مئی 1945۔ جرمن آرمی گروپ   جی نے 5 نو‏‏ں باویریا دے ہار وچ امریکی فوج دے سامنے ہتھیار ڈال دتے   مئی فیلڈ مارشل مونٹگمری نے ہیمبرگ ، ہنوور تے بریمن شہراں دے وچکار لینبرگ ہیتھ اُتے 4 ، ہالینڈ ، شمال مغربی جرمنی تے ڈنمارک وچ تمام جرمن افواج دے جرمن ہتھیار ڈالے۔   مئی 1945۔ انہاں وچو‏ں کچھ فورسز دے آپریشنل کمانڈر د‏‏ی حیثیت تو‏ں سانچہ:مبہم سانچہ:Clarify گرینڈ ایڈمرل کارل ڈنٹز سی ، جو تیسری ریخ دا نواں ریخ سپریشینڈنٹ (ریاست دے سربراہ) سی اس نے اس گل دا اشارہ کیتا کہ یورپی جنگ ختم ہوچک‏ی ا‏‏ے۔

7 مئی نو‏‏ں ریمز وچ اپنے ہیڈ کوارٹر وچ ، آئزن ہاور نے جرمن فوج دے سب تو‏ں پہلے جنرل آلے اُتے دستخط کرنے والے جرمنی دے چیف آف اسٹاف ، جنرل الفریڈ جوڈل تو‏ں مغربی اتحادیاں تے سوویت یونین نو‏‏ں [۴۲] غیر مشروط ہتھیار ڈالے ۔ 0241 گھینٹے اُتے ہتھیار ڈال داں ۔ جنرل فرانز بہمے نے ناروے وچ جرمن فوجیاں دے غیر مشروط ہتھیان سُٹن دا اعلان کیتا۔ وسطی یورپی وقت (سی ای ٹی) 8 مئی نو‏‏ں 2301 گھینٹے اُتے کاروائیاں ختم ہوگئياں۔ ايس‏ے دن فیلڈ مارشل ولہیم کیٹل ، اوکے ڈبلیو دے سربراہ تے جوڈل دے اعلیٰ د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، نو‏‏ں کارلشورسٹ وچ مارشل گیورگی ژوکوف لیایا گیا تے ہتھیان سُٹن دے اک ہور آلے اُتے دستخط کیتے جو روس دے ذریعہ درخواست کردہ دو معمولی اضافے دے نال ریمس وچ دستخط کرنے دے مترادف سی۔ [۴۳]

نوٹ

فوٹ نوٹ

1. Soviet offensive in Norway
2. Vichy officially pursued a policy of armed neutrality and conducted military actions against armed incursions from both Axis and Allied belligerents. The cease fire and pledging of allegiance to the Allies of the Vichy troops in French North Africa during Operation Torch convinced the Axis that Vichy could no longer be trusted to continue this policy, so they invaded and occupied the French rump state in November 1942. Collaborationist units, such as the Milice, continued to fight alongside German troops against French Resistance fighters until the liberation of France in 1944.
3. Ellis provides no figure for Danish casualties, he places Norwegian losses at 2,000 killed or missing with no information provided on those wounded or captured. Dutch casualties are placed at 2,890 killed or missing, 6,900 wounded, with no information provided on those captured. Belgian casualties are placed at 7,500 killed or missing, 15,850 wounded, and 200,000 captured. French casualties amounted to 120,000 killed or missing, 250,000 wounded, and 1,450,000 taken prisoner. British losses totalled to 11,010 killed or missing, 14,070 wounded (only those who were evacuated have been counted), and 41,340 taken prisoner.[۶] Losses in 1940, according to Ellis's information, thus amount to 2,121,560.
4. 360,000 dead or wounded, and 1,900,000 captured[۷]
5. Ellis's numbers:American: 109,820 killed or missing, 356,660 wounded, and 56,630 captured; British: 30,280 killed or missing, 96,670 wounded, 14,700 captured; Canadian: 10,740 killed or missing, 30,910 wounded, 2,250 captured; French: 12,590 killed or missing, 49,510 wounded, 4,730 captured; Pole: 1,160 killed or missing, 3,840 wounded, 370 captured.[۹]
   Thus according to Ellis' information, the Western Allies incurred 783,860 casualties.
   US Army/Air Forces breakdown: According to a post-war US Army study using war records, the army and army air forces of the United States suffered 586,628 casualties in western Europe, including 116,991 killed in action and 381,350 wounded, of whom 16,264 later died of their wounds.[۱۰] Total US casualties come to 133,255 killed, 365,086 wounded, 73,759 captured, and 14,528 missing, two thousand of whom were later declared dead.
6. 43,110 Germans killed or missing, 111,640 wounded, no information is provided on any who were captured. Italian losses amounted to 1,250 killed or missing, 4,780 wounded, and no information is provided on any who were captured.[۶]
7. Germany: 157,621 casualties (27,074 dead (The final count of the German dead is possibly as high as 49,000 men when including the losses suffered by the Kriegsmarine, because of additional non-combat causes, the wounded who died of their injuries, and the missing who were confirmed as dead.[۱۵] However this higher figure has not been used in the overall casualty figure), 111,034 wounded, 18,384 missing,[۱۵][۱۶][۱۷] as well as 1,129 aircrew killed.[۱۸] Italy: 6,029 casualties (1,247 dead or missing, 2,631 wounded, and 2,151 hospitalised due to frostbite^[حوالہ درکار]; Italian forces were involved in fighting in the French Alps, where severe sub-zero temperatures is common even during the summer.)
8. Total German casualties between September 1939 to 31 December 1944, on the Western Front for both the army, Waffen SS, and foreign volunteers amounts to 128,030 killed, 399,860 wounded. 7,614,790 were held in POW camps by early June of 1945 (including 3,404,950 who were disarmed following the surrender of Germany)[۹] See also: Disarmed Enemy Forces
9. All totals listed only include direct deaths due to military activity and crimes against humanity, including the مرگ انبوہ.[۲۲]
   Germany: 910,000. 410,000 in Allied strategic bombing, 300,000 in the Holocaust not including Austrian civilian deaths or deaths from the Nazi T4 program.[۲۳] Counting the Aktion T4 program adds 200,000+ deaths to the total.[۲۴]
   France: 390,000. Includes 77,000 French Jews in the مرگ انبوہ.[۲۵]
   Netherlands: 187,300. Includes 100,000 Dutch Jews in the Holocaust.[۲۶]
   Belgium: 76,000. Includes 27,000 Belgian Jews in the Holocaust.[۲۷]
   United Kingdom: 67,200. Mostly died in German bombing.[۲۸]
   Norway: 8,200.[۲۹] Includes 800 Norwegian Jews in the Holocaust.
   Denmark: 6,000.[۳۰]
   Luxembourg: 5,000. Includes 2,000 Luxembourgish Jews.[۳۱]

حوالے

1. Szélinger & Tóth 2010, p. 94.
2. Frieser, Karl-Heinz (2013)The Blitzkrieg Legend. Naval Institute Press
3. MacDonald, C (2005), The Last Offensive: The European Theater of Operations. University Press of the Pacific, p.478
4. The World War II Databook, by John Ellis, 1993 p. 256. Total German soldiers who surrendered in the West, including 3,404,950 who surrendered after the end of the war, is given as 7,614,790. To this must be added the 263,000–655,000 who died, giving a rough total of 8 million German soldiers having served on the Western Front in 1944–1945.
5. (2006) Germany and the Second World War: Volume VII: The Strategic Air War in Europe and the War in the West and East Asia, 1943–1944/5. Clarendon Press, 522. ISBN 978-0-19-822889-9. “Quoting Alfred Jodl's "Strategic situation in spring 1944" presentation. The total given for German forces in the west in May 1944, prior to a slight upgrade of forces in the west in preparation for Operation Overlord, was 1,873,000 personnel.” 
6. Ellis, p.255
7. Hooton 2007, p. 90
8. MacDonald, C (2005), The Last Offensive: The European Theater of Operations. Page 478. "Allied casualties from D-day to V–E totaled 766,294. American losses were 586,628, including 135,576 dead. The British, Canadians, French, and other allies in the west lost slightly over 60,000 dead".
9. Ellis, p. 256
10. US Army Battle Casualties and Non-battle Deaths in World War 2: Final Report. Combined Arms Research Library, Department of the Army. 25 June 1953.
11. Zaloga 2015, p. 239, 6,084 U.S. Army tanks destroyed, including 4,399 M4 Sherman tanks, 178 M4 (105) and 1,507 M5A1 Stuart tanks..
12. Zaloga 2015, p. 276.
13. Zaloga 2015, p. 277, 4,477 British Commonwealth tanks destroyed, including 2,712 M4 Sherman tanks, 656 Churchill tanks, 609 Cromwell tanks, 433 M3 Stuart tanks, 39 Cruiser Mk VIII Challenger tanks, 26 Comet tanks, 2 M24 Chaffee tanks..
14. Zaloga 2015, p. 239, 909 U.S. Army tank destroyers destroyed, including 540 M10 tank destroyers, 217 M18 Hellcat tank destroyers and 152 M36 tank destroyers..
15. Frieser 1995, p. 400
16. L'Histoire, No. 352, April 2010 France 1940: Autopsie d'une défaite, p. 59.
17. Shepperd 1990, p. 88
18. Hooton 2010, p. 73
19. George C Marshall, Biennial reports of the Chief of Staff of the United States Army to the Secretary of War : 1 July 1939–30 June 1945. Washington, DC : Center of Military History, 1996. Page 202 Archived 1 May 2017 at the وے بیک مشین. US Army historian Charles B. MacDonald (The European Theater of Operations: The Last Offensive, Center of Military History, United States Army, Washington D.C., 1993, page 478) holds that "exclusive of prisoners of war, all German casualties in the west from D-day to V–E Day probably equaled or slightly exceeded Allied losses". In the related footnote he writes the following: "The only specific figures available are from OB WEST for the period 2 June 1941 – 10 April 1945 as follows: Dead, 80,819; wounded, 265,526; missing, 490,624; total, 836,969. (Of the total, 4,548 casualties were incurred prior to D-day.) See Rpts, Der Heeresarzt im Oberkommando des Heeres Gen St d H/Gen Qu, Az.: 1335 c/d (IIb) Nr.: H.A./263/45 g. Kdos. of 14 Apr 45 and 1335 c/d (Ilb) (no date, but before 1945). The former is in OCMH X 313, a photostat of a document contained in German armament folder H 17/207; the latter in folder 0KW/1561 (OKW Wehrmacht Verluste). These figures are for the field army only, and do not include the Luftwaffe and Waffen-SS. Since the Germans seldom remained in control of the battlefield in a position to verify the status of those missing, a considerable percentage of the missing probably were killed. Time lag in reporting probably precludes these figures’ reflecting the heavy losses during the Allied drive to the Rhine in March, and the cut-off date precludes inclusion of the losses in the Ruhr Pocket and in other stages of the fight in central Germany."
20. Rüdiger Overmans, Deutsche militärische Verluste im Zweiten Weltkrieg, Oldenbourg 2000. pp. 265, 266, 275 and 279. Based on extrapolations from a statistical sample (see German casualties in World War II), Overmans claims that losses on the Western Front amounted to 244,891 deaths (fallen, deaths from other causes or missing) in 1944 (Table 53, p. 266). As for 1945, Overmans claims that the German armed forces suffered 1,230,045 deaths in the "Final Battles" on the Eastern and Western Fronts from January to May 1945. This figure is broken down as follows (p. 272): 401,660 fallen, 131,066 dead from other causes, 697,319 missing. The number of missing obviously includes soldiers who fell into captivity and died there, possibly months or years later. (The number of deaths in captivity calculated by Overmans is about 459,000, thereof 363,000 in Soviet captivity (p. 286). Overmans’ figure of deaths in Soviet captivity is about 700,000 lower than the number (ca. 1,094,000) established between 1962 and 1974 by a German government commission, the Maschke Commission. Overmans (p. 288f.) considers it "plausible, though not provable" that these additional 700,000 perished in Soviet captivity.) Nevertheless, Overmans claims (pp. 275, 279) that all 1,230,045 deaths occurred during the period from January to May 1945. He states that about 2/3 of these deaths occurred on the مشرقی محاذ (دوسری جنگ عظیم), without explaining how he arrived at this proportion (according to Table 59 on p. 277, there were 883,130 deaths on the Eastern Front between June and December 1944, and according to Table 53 on p. 266 there were 244,891 deaths on the Western Front in the whole of 1944; the relation between these two figures is 78.29% in the East vs. 21.71% in the West). This would leave 410,000 deaths attributable to the Western Allied invasion of Germany between January and May 1945. Overall Overmans estimates deaths on the Eastern Fronts (by all causes, including POW deaths) as 4 million, and deaths on all other fronts (including POW deaths and deaths attributable to bombing) as 1.3 million (p. 265). He believes the men reported as missing on the Eastern Front died either from combat or in captivity. On page 286, he estimates ~80,000 German troops died in Allied POW camps after the war: 34,000 in French camps, 22,000 in American camps, 21,000 in UK camps, and several thousand more in Belgian and Dutch camps.
21. Percy Schramm Kriegstagebuch des Oberkommandos der Wehrmacht: 1940–1945: 8 Bde. 1961 (ISBN [[Special:BookSources/9783881990738) Pages 1508–1511. Only includes those wounded who were not captured after, and only records wounded up to January 31, 1945. Likely to be drastically underestimated considering the corresponding figures for the Eastern Front on the same document.
22. Niewyk, Donald L. The Columbia Guide to the Holocaust, Columbia University Press, 2000; ISBN [[Special:BookSources/0-231-11200-9, p. 421.
23. Statistisches Jahrbuch für die Bundesrepublik Deutschland 1960 Bonn 1961 p. 78
24. Bundesarchiv Euthanasie" im Nationalsozialismus, bundesarchiv.de; accessed March 5, 2016.(German)
25. Gregory Frumkin. Population Changes in Europe Since 1939, Geneva 1951. pp. 58–59
26. "Central Bureau of Statistics (CBS) Netherlands" (PDF). Retrieved March 4, 2016.
27. Frumkin, p.44–45
28. Commonwealth War Graves Commission Annual Report 2013–2014, page 44.
29. Frumkin, p. 144
30. "Hvor mange dræbte danskere?". Danish Ministry of Education. Retrieved March 4, 2016.
31. Frumkin, p. 59
32. Murray
33. The final stages of the naval war in north-west Europe at www.ibiblio.org Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
34. Zaloga, Dennis p. 88
35. 2,055,575 German soldiers surrendered between D-Day and April 16, 1945, The Times, April 19 p 4; 755,573 German soldiers surrendered between April 1 and 16, The Times, April 18 p 4, which means that 1,300,002 German soldiers surrendered to the Western Allies between D-Day and the end of March 1945.
36. Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
37. THE RHINE CROSSINGS at www.ushmm.org Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
38. Willis
39. Central Europe, p. 32 at www.history.army.mil Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
40. 12th Army Group Situation Map for 18 April 1945 at www.wwii-photos-maps.com Error: unknown archive URL (archived [Date missing])
41. John C. Frederiksen, American Military Leaders, p.76, Santa Barbara: ABC-CLIO, 1999, سانچہ:آئی ایس بی این
42. Germans played for time in Reims. Original emissaries had no authority to surrender to any of the Allies. New York Times, 9 May 1945
43. Keitel is defiant at Berlin ritual. The New York Times. 10 May 1945

حوالے

• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
• گوٹزین ، ہار تے کونور ، کیون (2006) "راور مثلث دے لئی جنگ" سانچہ:آئی ایس بی این [۱]
• ہیسٹنگز ، میکس۔ (2004)۔ آرماجیڈن: جنگ برائے جرمنی ، 1944–1945 ۔ نیویارک: الفریڈ اے نوپ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   0-375-41433-9 ۔
• ہالینڈ ، جیمز نورمنڈی '44: فرانس دے لئی ڈی-ڈے تے ایپک 77-روزہ جنگ (2019) 720pp
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
• میٹلوف ، مورس اتحادی جنگ دے لئی اسٹریٹجک منصوبہ بندی ، 1943–1944 (1959)۔ آن لائن
• مرے ، ولیمسن تے ملیٹ ، ایلن آر (2000)۔ جیتنے والی جنگ: دوسری جنگ عظیم لڑائی ۔ ہارورڈ یونیورسٹی پریس دا بیلکنپ پریس۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   0-674-00680-1 ۔
• سیئٹن ، البرٹ (1971) روس-جرمن جنگ ۔ نیویارک: پرجے پبلشرز۔
• ویگلے ، رسل ایف۔ (1981) آئزن ہاور دے لیفٹیننٹ ۔ بلومنگٹن: انڈیانا یونیورسٹی پریس۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   0-253-13333-5 ۔
• ولی ، فرینک رائے (1962)۔ جرمنی وچ فرانسیسی ، 1945–1949 ۔ اسٹینفورڈ: اسٹینفورڈ یونیورسٹی پریس۔
• زولگا ، اسٹیو ، تے ڈینس ، پیٹر (2006)۔ ریمجن 1945: تیسری ریخ دے خلاف اینڈ گیم ۔ آکسفورڈ: آسپری پبلشنگ۔ سانچہ:آئی ایس بی این آئی ایس بی این   1-84603-249-0 ۔
• Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). Lua error in ماڈیول:Citation/CS1 at line 4444: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). سانچہ:World War II

سانچہ:Liberation of France