مارواڑی بولی

مارواڑی
मारवाड़ी
علاقہ	راجستھان، گجرات، ہریاݨا، پنجاب
بولن والے	۲۲ ملیان (2001 لوک گݨت – 2007)[۱] Census results conflate some speakers with Hindi.[۲] 2 million counted for Dhundari here; ۳۰ million total Marwari if Dhundari is 9.6 million (see Dhundari)
بولی ٹبر	انڈو-یوروپیئن انڈو-ایرانی انڈو-آریئن مغربی[۳] راجستھانی-مارواڑی مارواڑی
لپی	دیوناگری، عربی
بولی کوڈ
ISO 639-2	mwr
ISO 639-3	mwr – inclusive code Individual codes: dhd – Dhundari rwr – Marwari (India) mve – Marwari (Pakistan) wry – Merwari mtr – Mewari swv – Shekhawati hoj – Harauti gig – Goaria ggg – Gurgula
Glottolog	None raja1256  (scattered in Rajasthani)[۴]

مارواڑی اُبھے لہندے راجستھان مارواڑ وچ بولی جاݨ آلی اک بولی اے۔ مارواڑی راجستھان توں علاوا گجرات، ہریاݨا تے پاکستان وچ وی بولی جاندی اے ۔ مارواڑی بولی دے بولݨہارے 2 کروڑ ددے لگ بھگ نیں ۔ ہریاݨوی راجستھان وچ سبھ توں زیادہ بولی جاݨ آلی بولی اے ۔ مارواڑی عام طور تے دیوناگری لپی وچ لکھی جاندی اے حالاں کہ ایہ تریخی طور تے مہاجنی لپی وچ لکھی جاندی سی ۔ لہندے پنجاب دے علاقے چولستان روہی چ رہݨ آلے مارواڑی لوک مارواڑی نوں نستعلیق لپی وچ لَکھدے نیں ۔ بیکانیر تے ایہدے آلے دوآلے وی مکمل طور تے مارواڑی بولی جاندی اے ۔

تریخ

ایہ کہیا جاندا اے کہ مارواڑی تے گجراتی گجراں دی بولی مارو-گرجر توں ترقی یافتا ہوئی سی۔[۵] گرجر آبرانشتر دا رسمی گرائمر، جین مانک تے مشہور گجراتی ودوان ہیمچندرا سوری ولوں لکھی گئی سی۔

لیکسس

ایہہ ہندی دے نال 50% -65% لیکسیل سمروپیؤ سانجھا کردا اے (ایہہ سودیش 210 شبد لسٹ تے مشتمل اے) مارواڑی وچ ہندی دے بہت سارے شبد نیں ۔ پرمکھ فونیٹک پتراں وچ ہندی وچ / / / مارواری وچ / ایچ / وچ شامل نیں ۔ اداہرن لئی، / سونا / 'سونا' (ہندی) تے / آنو / 'سونے' (ماروری)۔

لپی

مارواڑی عام طور تے دیوناگری لپی وچ لکھی جاندی اے حالانکہ مہاجنی لپی بولی نال روایتی طور تے جڑی ہوئی اے ۔ روایتی طور تے ایہنوں مہاجنی لپی (جیہدے وچ سور نہیں ہندے ہن، صرف وئنجن ہندے اے) وچ لکھیا جاندا اے۔[۶]

جغرافیائی ونڈ

مارواڑی بولی دا علاقا

مارواڑی خاص طور تے اُبھے لہندے راجستھان وچ بولی جاندی اے۔ مارووری دے بلارے سارے بھارت تے ہور دیساں وچ مکمل طور تے ہن پر ایہ گجرات تے پاکستان دے راجستھان نال لگدے علاقےآں وچ وی ودھ ملدے نیں ۔ کئی اسدا لہجہ: تھادی (پوربی جیسلمیر ضلعے تے اُبھے لہندے جودھ پور ضلعے وچ بولیا جاندا اے)، باگڑی (ہریاݨا دے نیڑے)، بھتراؤتی، سروہی، اتے گوداوری نیں۔[۷]

ہور دیکھو

• باگڑی بولی
• مارواڑی بولی
• ہریاݨوی بولی

حوالے

1. مارواڑی at Ethnologue (18th ed., 2015)
   Dhundari at Ethnologue (18th ed., 2015)
   Marwari (India) at Ethnologue (18th ed., 2015)
   Marwari (Pakistan) at Ethnologue (18th ed., 2015)
   Merwari at Ethnologue (18th ed., 2015)
   Mewari at Ethnologue (18th ed., 2015)
   Shekhawati at Ethnologue (18th ed., 2015)
   (Additional references under 'Language codes' in the information box)
2. Abstract of speakers’ strength of languages and mother tongues، Indian 2001 census
3. Ernst Kausen, 2006. Die Klassifikation der indogermanischen Sprachen (Microsoft Word، 133 KB)
4. (2013) "Rajasthani", Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. 
5. Ajay Mitra Shastri (2005). Revealing India's past: recent trends in art and archaeology. Aryan Books International, 227. “It is an established fact that during 10th-11th century.۔.۔.Interestingly the language was known as the Gujjar Bhakha.۔” 
6. Pandey, Anshuman. 2010. Proposal to Encode the Marwari Letter DDA for Devanagari
7. Masica, Colin P. (1991). The Indo-Aryan languages, Cambridge language surveys. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-23420-7.