|
شباب کیرانوی
شباب کیرانوی (پیدائش: 1925ء - وفات: 5 نومبر، 1982ء) پاکستانی فلم ساز، ہدایت کار، فلمی کہانی کار، نغمہ نگار، صحافی، اردو دے شاعر تے ناول نگار سن جنہاں نے آئینہ، تمہی ہو محبوب میرے تے میرا ناںم ہے محبت ورگی لازوال فلماں دی ہدایات دتیاں حالات زندگیشباب کیرانوی 1925ء نوں کیرانہ، اترپردیش، برطانوی ہندوستان وچ پیدا ہوئے[۴][۵][۶]۔ انہاں دا اصل ناں حافظ نذیر احمد سی ۔ فلمی صنعت دے لئی خدماتشباب کیرانوی بنیادی طور اُتے صحافی سن جنہاں نے صحافت دا آغاز فلمی جریدے ڈائریکٹر توں کیتا۔ فلمساز دی حیثیت توں انہاں دی پہلی فلم جلن سی جدوں کہ ثریا اوہ فلم سی جس دی سب توں پہلے انہاں نے ہدایات دتیاں فیر انہاں دی فلم مہتاب ریلیز ہوئی جو سپر ہٹ ثابت ہوئی۔ اس فلم نے شباب کیرانوی اُتے دولت دی بارش کر دتی تے انہاں نے اپنا فلم اسٹوڈیو بنا لیا۔ انہاں نے اپنے دیرینہ دوست اے احمد (موسیقار اے حمید نئيں) دے نال اپنے پروڈکشن ہاؤس دی بنیاد رکھی۔ اپنے پروڈکشن ہاؤس دے بینر تلے انہاں نے جو پہلی فلم بنائی اس دا ناں سی انسانیت، ایہ فلم بے حد کامیاب رہی۔ اس وچ طارق عزیز تے علی اعجاز نے اپنے فلم کیرئر دا آغاز کیتا۔ اس دے بعد انہاں نے سنگدل، انسان تے آدمی، انصاف تے قانون، دامن تے چنگاری، میرا ناں اے محبت، سہیلی، نوکر، شمع، آئینہ تے صورت تے شمع محبت ورگی کامیاب فلماں دتیاں شباب کیرانوی نوں سماجی موضوعات اُتے فلماں بنانے وچ ملکہ حاصل سی ۔ دوسری اہم گل ایہ سی کہ انہاں دی فلماں دی موسیقی بہت معیاری ہُندی سی۔ انہاں نے اک مصلح (Reformer) دا کردار ادا کیتا کیونکہ انہاں دی فلماں وچ سماجی برائیاں دے خاتمے دی گل کيتی جاندی سی۔ اسی طرح جے غور توں دیکھیا جائے تاں اک ہور حقیقت سامنے آندی اے۔ شباب صاحب طبقاتی تفاوت دے سخت خلاف سن ۔ اوہ اعلیٰ انسانی اقدار اُتے یقین رکھدے سن انہاں دی اکثر فلماں وچ امیر تے غریب دا ٹکراؤ دکھادی دیندا سی تے اوہ دولت منداں نوں ایہ پیغام دیندے سن کہ غریباں تے نادارےآں نوں وی انسان سمجھاں تے انہاں نوں حقارت توں نہ دیکھو۔ فلم دے اختتام اُتے اوہ امیر تے غریب نوں یکجا کے دیندے سن تے ایويں فلم بیناں توں داد و تحسین حاصل کردے سن ۔ اس دے علاوہ اوہ اپنی فلماں وچ مشرقی عورت دی خوبیاں اجاگر کردے سن ۔ انہاں نے اپنی فلماں وچ مغربی رہتل دی دلدادہ عورتاں نوں ہمیشہ تنقید دا نشانہ بنایا تے پاکستانی خواتین نوں پیغام دتا کہ اوہ مشرقی روایات توں روگردانی نہ کرن۔ شباب صاحب دی فلماں وچ مزاحیہ اداکاری وی کمال دی ہُندی سی۔ ننھا ،علی اعجاز، رنگیلا تے منور ظریف دی صلاحیتاں نوں انہاں نے خوب نکھارا۔ شباب صاحب دی فلماں دی زیادہ تر موسیقی ایم اشرف نے مرتب کيتی تے اس وچ کوئی شک نئيں کہ ایم اشرف نے شباب کیرانوی دی فلماں دے جنہاں گیتاں دی موسیقی دتی انہاں وچ 80فیصد توں زیادہ گیت سپرہٹ ثابت ہوئے۔ شباب دے بارے وچ ایہ کہنا وی درست اے کہ انہاں نے اداکار محمد علی دے فن نوں انتہائی خوبصورتی توں استعمال کیتا۔ ایہ شباب صاحب دا ہی کمال سی کہ اداکار محمد علی نے انہاں دی فلماں انسان اورآدمی تے انصاف تے قانون وچ اپنی زندگی دے یادگار کردار ادا کیتے۔ انہاں نے میڈم نورجہان ،احمد رشدی، آئرن پروین تےمسعود رانا توں وڈے شاندار گیت گوائے۔ 1970ء دی دہائی وچ شباب نے ناہید اختر دی دلکش آوازکو اپنی فلماں دے نغمات دے لئی استعمال کیتا۔ فلم نوکر تے شمع وچ ناہید اختر نے ایم اشرف دی موسیقی وچ وڈے دلکش گیت گائے جنہاں نوں اج وی پسند کیتا جاندا اے۔ شباب صاحب اُتے ایہ الزام عائد کیتا جاندا سی کہ انہاں دی اکثر فلماں بھارتی فلماں دا چربہ ہُندیاں نيں۔ کچھ فلماں دی حد تک تاں ایہ گل تسلیم دی جا سکدی اے لیکن انہاں دی ساری فلماں چربہ نئيں سن۔ البتہ اس گل وچ کوئی شک نئيں کہ انہاں دی بہت ساریاں فلماں باکس آفس اُتے بے حد کامیاب ثابت ہوئیاں۔ سب توں پہلے انہاں اُتے ایہ الزام عائد کیتا گیا کہ انہاں دی فلمانسانیت بھارتی فلم دل اک مندر دا چربہ اے۔ اسی طرح چند تے فلماں دے بارے وچ وی ایہی کچھ کہیا گیا۔ ایتھے اس گل دا تذکرہ وی ضروری اے کہ شباب صاحب نے اسلم پرویزکو وی ولن دی حیثیت جو کردار دیے۔ انہاں نے اسلم پرویز دے فن نوں اک نويں سمت توں روشناس کرایا۔ خاص طورپر انسان اورآدمی، انصاف اورقانون تے دامن تے چنگاری وچ اسلم پرویز فن دی بلندیاں اُتے نظر آندے نيں۔ شباب کیرانوی دے کریڈٹ وچ ایہ گل وی جاندی اے کہ انہاں نے پاکستانی فلماں نوں کئی اک نويں چہرے دیے۔ انہاں نے جنہاں فنکاراں نوں متعارف کرایا انہاں وچ عنایت حسین بھٹی ،کمال، احمد رشدی، نغمہ، شیريں، ننھا، علی اعجاز، ندیم (مغربی پاکستان وچ پہلی فلم سنگدل) ظفر شباب، صاعقہ، زرقا، مسعود اختر، نذر شباب، بابرہ شریف، آسیہ، غلام محی الدین، طلعت حسین تے انجمن شامل نيں۔ شباب صاحب دے بارے وچ ایہ وی کہیا جاندا اے کہ اوہ رحم دل تے غریب پرور سن انہاں نے کدی فلم دے تکنیک کاراں تے ہور کارکناں توں ناانصافی نئيں کيتی تے ہمیشہ وقت اُتے انہاں نوں معاوضے دی ادائیگی کردے رہے۔ اس لحاظ توں انہاں دی شہرت بہت اچھی سی۔[۵] شباب صاحب نے بوہت سارے گیت نگاراں نوں اپنی فلماں وچ گیت لکھنے دا موقع دتا جداں بطور فلم ساز انہاں دی پنجابی فلم تیس مار خان دے گیت بابا عالم سیاہ پوش نے لکھے۔ اسی طرح مشیر کاظمی، سعید گیلانی، تسلیم فاضلی تے خواجہ پرویز نے وی انہاں دی فلماں دے گیت لکھے۔ شباب کیرانوی نے مجموعی طور اُتے 75سے ودھ فلماں بنائاں تے 50فلماں دی ہدایت کاری کيتی۔[۵] ادبی خدماتشباب کیرانوی شاعری وچ تاجور نجیب آبادی دے شاگرد سن، انہاں دے دو شعری مجموعے موج شباب تے بازارصدا اشاعت پزیر ہوئے سن ۔ اس دے علاوہ اوہ ناول نگار وی سن ۔ انہاں نے اک درجن دے قریب ناول لکھے جنہاں وچپھُل دے سائے ،اک عورت ہزار مرحلے، درد دل تے خلش خاص طورپرقابل ذکر نيں۔[۴] فلمی نغمہ نگاریشباب کیرانوی بہت اچھے فلمی نغمہ نگار وی سن ۔ انہاں دے چند مشہور گیتاں دا تذکرہ ذیل وچ کیہ جا رہیا اے:
اولادشباب کیرانوی دے بیٹےآں نذر شباب اورظفر شباب نے وی ہدایت کاری دے میدان وچ قدم رکھیا اورکئی اک کامیاب فلماں تخلیق کيتیاں ۔[۵] لکھتاںناول
شاعری
بحیثیت ہدایت کار مشہور فلماںشباب کیرانوی نے 75سے ودھ فلماں بنائاں تے 50فلماں دی ہدایت کاری کی[۵]۔ بحیثیت ہدایت کار انہاں دی مشہور فلماں مندرجہ ذیل نيں۔[۷]
اعزازاتشباب کیرانوی نے ذاتی طور اُتے صرف دو نگار ایوارڈ حاصل کیتے (انہاں نوں ایہ نگار ایوارڈ میرا ناں اے محبت وچ بہترین ہدایت کاری تے بہترین کہانی نگاری اُتے دتے گئے سن ) مگر انہاں دی بنائی ہوئی فلماں نے لاتعداد شعبےآں وچ اعزازات حاصل کیتے۔[۴] وفاتشباب کیرانوی 5 نومبر، 1982ء نوں لاہور، پاکستان وچ وفات پاگئے۔ اوہ لاہور وچ شباب اسٹوڈیوز دے احاطے وچ آسودۂ خاک نيں۔[۴][۵][۶] حوالے
سانچہ:نگار اعزازات برائے بہترین ہدایتکار
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
