|
سلیم سوم
سلطنت عثمانیہ دے زوال نوں روکنے تے اسنوں ترقی دی راہ اُتے ڈالنے دے لئی جنہاں عثمانی سلاطین نے قابل قدر کوششاں دی انہاں وچ سلطان سلیم ثالث (1789ء تا 1807ء) دا ناں سرلسٹ اے۔ سلطان سلیم میسور دے ٹیپو سلطان دا ہمعصر سی۔ اس نے تعلیم عام کرنے تے جدید علوم دی اشاعت دی کوشش کيتی۔ اس دے دور وچ فنِ جنگ توں متعلق کتاباں دا فرانسیسی زبان توں ترکی زبان وچ ترجمہ کیتا گیا۔ بری تے بحری فوجاں نوں نويں سرے توں منظم کیتا گیا تے اس نويں تنظیم نوں "نظام جدید" دا ناں دتا گیا۔ فرانسیسی انجینئراں تے توپچیاں دی مدد توں توپ ڈھالنے دے جدید طرز دے کارخانے قائم کیتے گئے۔ جاگیرداری نظام اصلاحات دی راہ وچ وڈی رکاوٹ سی۔ اس دے لئی سلیم نے جاگیرداری وی ختم کردتی۔ لیکن سلیم انہاں اصلاحات وچ زیادہ کامیاب نہ ہوئے سکیا۔ سلطان ٹیپو دی طرح مفاد پرست عناصر تے تنگ نظر لوک سلیم دے خلاف ہوئے گئے۔ سب توں وڈی مشکل ایہ سی کہ ینی چری جو کسی زمانے وچ ترکی دی سب توں منظم تے طاقتور فوج سی، نظام جدید دے خلاف سی تے اوہ اپنی اجارہ داری قائم رکھنا چاہندی سی۔ ینی چری دے سپاہیاں نے جدید یورپی اسلحے تے جنگی طریقےآں نوں اختیار کرنے توں انکار کر دتا۔ شیخ الاسلام اسعد آفندی اصلاحات دے حامی سن، لیکن 1807ء وچ انہاں دا انتقال ہوئے گیا۔ نويں شیخ الاسلام عطاء اللہ آفندی ینی چری دے زیر اثر سن ۔ جاہل صوفیاں تے تنگ نظر علما نے جو دین دے علم تے اس دی روح توں قطعاً ناواقف سن، مذہب دے ناں اُتے اصلاحات دی مخالفت کيتی۔ یورپی طرز اُتے فوجاں دی تنظیم نوں بے دینی توں تعبیر کیتا، جدید فوجی وردیاں نوں تشبہ بالنصاریٰ قرار دتا، سنگین تک دے استعمال کیتی اس لئی مخالفت کيتی گئی کہ کافراں دے اسلحے استعمال کرنا انہاں دے نزدیک گناہ سی۔ سلیم دے خلاف ایہ کہہ کے نفرت پھیلائی گئی کہ اوہ کفار دے طریقے رائج کرکے اسلام نوں خراب کر رہیا اے۔ عطاء اللہ آفندی نے فتویٰ دتا کہ ایسا بادشاہ جو قرآن دے خلاف عمل کردا ہوئے بادشاہی دے لائق نئيں آخر کار 1807ء وچ سلیم نوں معزول کرکے قتل کر دتا گیا۔ "یہ پہلا موقع سی کہ مذہبی پیشواواں نے اپنی جہالت اورتاریک خیالی توں اسلام دے مانع ترقی ہونے دا غلط تخیل پیدا کیتا"۔[۹] حوالے
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
Portal di Ensiklopedia Dunia
