بالاجی باجی راؤ

بالاجی باجی راؤ
(مراٹھی وچ: बाळाजी बाजीराव पेशवे)
تفصیل=
جم	8 دسمبر 1720   پونا [۱]
وفات	23 جون 1761 (41 سال)
شہریت	مرہٹہ سلطنت
مذہب	ہندو مت
اولاد	وشواس راؤ مادھو راؤ اول ناراین راؤ
والد	باجیراؤ اول
والدہ	کاشی بائی
بہن/بھائی	رگھوناتھ راؤ
رشتے دار	رگھو ناتھ راؤ (بھائی)
ترمیم

بالاجی باجی راؤ (8 دسمبر 1720ء – 23 جون 1761ء) جو نانا صاحب دے ناں تو‏ں معروف نيں، ہندوستان د‏‏ی مرہٹہ سلطنت دے پیشوا (وزیر اعظم) سن ۔[۳] نانا صاحب دے دور اقتدار وچ مرہٹہ سلطنت دے چھترپتی کٹھ پتلی بنا دتے گئے سن تے انہاں دے اختیارات محدود ہوئے ک‏ے پيشواواں دے ہتھو‏ں وچ جا چکے سن ۔ ايس‏ے عرصے وچ مرہٹہ سلطنت اک متحدہ مملکت د‏‏ی بجائے وفاق وچ تبدیل ہونے لگی سی، خصوصاً ہولکر، شندے تے ناگپور دے بھوسلے خاصے طاقت ور بن دے ابھر رہے سن ۔ بالاجی راؤ دے دور اقتدار وچ مرہٹہ سلطنت د‏‏ی فتوحات اپنے آخری حدود تک جا پہنچی سی لیکن اس وسیع سلطنت دے وڈے حصہ اُتے سرداراں دا عمل دخل ہوئے چلا سی جنہاں د‏‏ی لٹ مار تو‏ں رعایا سخت پریشان سی۔[۴]

بالاجی دے دور اقتدار تک پیشوا فوجی جرنیل کم تے سرمایہ کار زیادہ ہوئے گئے سن ۔ بالاجی اپنے والد دے برعکس فوجی جرنیل وی نئيں سن چنانچہ انہاں نے شمالی ہندوستان وچ درانی حملےآں نو‏‏ں سنجیدگی تو‏ں نئيں لیا تے بالآخر پانی پت د‏‏ی تیسری جنگ وچ مرہٹاں نو‏‏ں شکست فاش ہوئی تے بعد وچ مرہٹہ سلطنت دا آفتاب غروب ہويا۔[۴] بالاجی دے دور حکومت وچ کچھ عدالتی تے محصولاتی اصلاحات ضرور ہوئیاں لیکن انہاں دا سہرا سداشیو راؤ تے انہاں دے معاون بال شاستری گاڈگیل دے سر جاندا ا‏‏ے۔[۴]

مڈھلا جیون تے خاندان

باجی راؤ د‏‏ی پیدائش 8 دسمبر 1720ء نو‏‏ں اک بھٹ خاندان وچ ہوئی۔ انہاں دے والد باجی راؤ اول شیواجی د‏‏ی قائم کردہ مرہٹہ سلطنت دے پیشوا سن ۔ اپریل سنہ 1740ء وچ والد دے انتقال دے بعد چھترپتی شاہو نے انیس سالہ بالاجی نو‏‏ں ايس‏ے سال اگست وچ پیشوا دا منصب عطا کیتا۔ اس وقت پیشوائی دے دوسرے دعویدار وی موجود سن جنہاں وچ خود شاہو دا عزیز رگھوجی اول بھوسلے قابل ذکر ا‏‏ے۔[۴][۵]

بالاجی د‏‏ی شادی گوپیکا بائی تو‏ں ہوئی، جس تو‏ں بالاجی نو‏‏ں تن بیٹے ہوئے۔ وشواس راؤ جو سنہ 1761ء وچ پانی پت د‏‏ی جنگ وچ ماریا گیا۔ مادھوراؤ جو نانا صاحب دے بعد پیشوا بنے تے ناراین راؤ جو نوجوانی وچ مادھوراؤ دے بعد پیشوا مقرر ہوئے۔ نانا صاحب دا اک لائق فائق بھائی رگھوناتھ راؤ وی سی۔ رگھوناتھ د‏‏ی پیشوا بننے د‏‏ی چاہت مرہٹہ سلطنت دے لئی مہلک ثابت ہوئی۔

وفات

پانی پت د‏‏ی شکست نے مرہٹاں نو‏‏ں سخت نقصان پہنچایا، خصوصاً پیشوا بالاجی راؤ نو‏‏ں زبردست دھچکا لگیا سی۔ انہاں نو‏ں 24 جنوری 1761ء بھیلسا وچ اس شکست د‏‏ی اطلاع ملی۔ اس جنگ وچ متعدد وڈے جرنیلاں دے نال انہاں دا بیٹا وشواس راؤ وی کم آگیا سی۔ کچھ ہی مہینےآں بعد 23 جون 1761ء نو‏‏ں بالاجی وفات پاگئے تے انہاں دے بعد انہاں دا بیٹا مادھو راؤ اول پیشوا مقرر ہوئے۔[۴] اتفاقاً اپنی وفات تو‏ں چار ماہ پہلے نانا صاحب پیشوا نے اٹھ یا نو سالہ بچی نال شادی وی کیتی۔[۶]

پیشرو باجی راؤ اول

پیشوا 1740–1761

جانشین مادھو راؤ اول

حوالے

1. http://www.indiacom.com/yellow-pages/doctors-paediatricians-child-/pune/?area=chinchwad
2. Balkrishna Govind Gokhale (1988). Poona in the eighteenth century: an urban history. Oxford University Press, 52. 
3. Jaswant Lal Mehta (2005). Advanced Study in the History of Modern India 1707–1813. Sterling, 213–216. ISBN 978-1-932705-54-6. 
4. G.S.Chhabra (1 January 2005). Advance Study in the History of Modern India (Volume-1: 1707–1803). Lotus Press, 29–47. ISBN 978-81-89093-06-8. 
5. Wolseley Haig (1928). The Cambridge History of India, Volume 3. Cambridge University Press, 407–418. 
6. Marathwada University Journal: Languages. Urdu section. Marathawada University. 1981. p. 53. https://books.google.com/books?id=WKY4AAAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=nanasaheb. "1) Nanasaheb Peshwa married a girl of 8 or 9 years old in the 40th year in 1761. He died within four months after the marriage. 1 5 2) The famous Senapati Gopalrao Patvardhan at the age of 35 married a bride of 9 years upon the death of his first wife.1* 3) Mahadaji Shinde, the great Maratha politician started in North married for the last time at the age of 65 a bride who was of 12 years old." 4) Bajirao II in his deposition at Brahmavarta married five times. He was then ...". 

ہور پڑھو

• Balaji Bajirao (Nanasaheb) Peshwa by Prof. S. S. Puranik
• Solstice at Panipat by Uday S. Kulkarni, Mula Mutha Publishers, 2nd edition, 2012.
• Panipat by Vishwas Patil,Rajhamns publishers.

سانچہ:پیشوا خاندان