|
بادشاہی مسیت
بادشاہی مسجد لہور پاکستان چ مغل بادشاہ اورنگزیب عالمگیر دی بنوائی ہَوٸی مسیت اے۔ رقبے دے اعتبار توں ایہہ پاکستان تے جنوبی ایشیا چ دوجی جدکہ پورے جگ وچ پنجویں وڈی مسیت اے۔ اپنے مغلیہ طرز تعمیر تے خوبصورتی دی وجہ توں ایہہ لہور دی مشہور پچھان تے علامت اے۔ ایس توں وکھ ایہہ سیر اتے تفریح دے شوقین لوکاں لئی وڈی دلچسپی دی تھاں اے۔ اسلام آباد دی فیصل مسجد بنن توں پہلاں 1673 توں 1986 تیکر ایہہ جگ دی سبھ توں وڈی مسیت سی جتھے دس ہزار نمازی ہال چ اتے اک لکھ دے نیڑے نمازی برآمدیاں وچ سما سکدے نیں۔ ہن ایہہ پاکستان اتے جنوبی ایشیاء دی دوجی اتے مکہ چ مسجد الحرام، مدینہ چ مسجد نبوی، کاسا بلانکا چ مسجد حسن ثانی تے فیصل مسجد توں مگروں جگ دی پنجویں وڈی مسیت اے۔ تریخبادشاہی مسیت دی تعمیر دا حکم 1671 وچ چھیویں مغل بادشاہ اورنگزیب نیں دتا جنہوں نکا عالمگیر (جگ دا فاتح) وی آکھیا جاندا سی۔ ایدے تعمیر چ پورے دو ورے لگے تے اپریل 1673 چ اے مسیت تیار ہوئی۔ تعمیر دا کم مظفر حسین جیہڑا 1671 توں 1675 تکر لہور دا گورنر وی رئیا سی دی نگرانی چ کیتا گیا۔ اے اورنگزیب دا دودھ شریک بھرا سی۔ اے بادشاہ ول توپ خاے دا نگران وی سی۔ مغل سلطنت چ ایس مسیت دے قدرو اہمیت دی وجہ توں اے لہور قلعے دے نال پرلی طرف بنائی گئی۔ مسیت دی عمارت دے نال ہون کر کے قلعے ول اک وڈا دروازہ بنایا گیا جنوں بادشاہ دے ناں دی مناسبت نال عالمگیری دروازہ آکھیا جاندا اے۔ حالتمسجد اندرون لاہور جاں پرانا لاہور، پاکستان دے نال واقع اے۔ مسجد دا داخلہ دوار آئتاکار حضوری باغ دے مغربی پاسے اے اتے قلعہ لاہور دے مشہور عالمگیری دروازہ ول اسدا منہ اے، جو کہ حضوری باغ دے پوربی پاسے واقع اے۔ مسجد دے نال روشنائی دروازہ دے وی لاگے واقع اے، جو لاہور دے مول 13 گیٹاں وچوں اک اے، جو حضوری باغ دے دکھن ول واقع اے۔[۳][۴] مسجد دے داخلہ دوار دے کول دکھنی بھارت دے سبھ توں وڈے شاعراں وچوں اک اتے بھارت دے مسلماناں لئی اڈّ دیس، پاکستان تحریک دے موڈھیاں وچوں اک محمد اقبال دا مقبرہ اے[۵] مسجد دے داخلے دے نیڑے سر سکندر حیات خان دا مقبرہ وی اے، جس نے مسجد دی سنبھال اتے بحالی وچ پرمکھ کردار نبھایا سی۔ [۶] اتہاسمغل بادشاہ اورنگزیب عالم گیر نے اس مسجد نوں اپنے سوتیلے بھائی مظفر حسین، جس نوں پھدائی خان کوکا دے طور تے جانیا جاندا اے، دی نگرانی ہیٹھ تعمیر کروایا۔ 1671 توں 1673 تک مسجد دی تعمیر نوں دو سال لگے۔ ایہہ شاہی قلعہ دے ساہمنے تعمیر کیتی گئی، جس توں اس دی مغلیا دور وچ اہمیت دا پتہ لگدا اے۔[۷]اورنگزیب نے ایہہ مسجد مراٹھا بادشاہ چھترپتی شیواجی دے خلاف اپنیاں فوجی مہماں دی یاد وچ بناوائی سی۔[۸] اساری مکمل ہون دے بعد 1673 وچ اسنوں کھولھ دتا گیا۔ سکھ دور 7 جولائی 1799 نوں رنجیت سنگھ دی سکھ فوج نے لاہور دا قبضہ لے لیا۔[۹] شہر اتے قبضہ ہون توں بعد، مہاراجہ رنجیت سنگھ نے اس دے وڈے ویہڑے نوں اپنی فوج دے گھوڑیاں لئی اک اصطبل وجوں ورتیا اتے اسدے 80 حجریاں نوں (ویہڑے دے چارے پاسے دے چھوٹے-چھوٹے کمریاں) اپنے فوجیاں لئی کوارٹراں وجوں اتے ملٹری سٹوراں وجوں ورتیا۔[۸] 1818 وچ، اس نے مسجد دے ساہمنے حضوری باغ وچ اک سنگمرمر دی عمارت بنوائی، جس نوں حضوری باغ کیہا گیا،[۱۰] جس نوں اسنے اپنے سرکاری شاہی دربار دیوان-عام دے طور تے ورتیا۔[۱۱] بارادری لئی سنگمرمر دیاں سلیباں شاید سکھاں ولوں لاہور دیاں ہور یادگاراں توں لٹیاں گئیاں سن۔ ۔[۱۲] 1841 وچ اینگلو سکھ جنگ دے دوران، رنجیت سنگھ دے لڑکے، شیر سنگھ نے مسجد دے وڈے میناراں نوں 'زمبورہ' جاں 'لائیٹ گناں' بیڑن دی جگہ لئی ورتیا۔ چند کور دے حمایتیاں نے گھیرے وچ آ چکے لاہور دے قلعہ وچ پناہ لئی ہوئی سی۔ اوہناں تے داغن لئی ایہہ توپاں ورتیاں گئیاں سن۔ ایہناں بمب دھماکیاں وچوں اک وچ، قلعے دی دیوان-عام تباہ ہو گیا سی، پر بعد وچ اسنوں بریٹیش راج ولوں دوبارہ بنایا گیا۔ [۴]اس ویلے دوران، شیر سنگھ دی فوج وچ نوکری کردے رسالے دے فرانسیسی افسر ہینری ڈی لا روچ نے،[۱۳] بادشاہی مسجد نوں لاہور قلعے نال جوڑن والی اک سرنگ نوں غیرمستقل طور تے بارود نوں سٹور کرن لئی وی ورتیا گیا۔[۱۴] 1848 وچ، سکھ بادشاہ رنجیت سنگھ دی سمادھی اس دی موت پچھوں مسجد دے نال لگدے اک تھاں تے بنائی گئی سی۔ برطانوی حکومت 1849 وچ بریٹیش نے سکھ راج توں لاہور دا قبضہ لے لیا۔ برطانوی راج دے دوران، مسجد اتے نال لگدے قلعے نوں اک فوجی گیریژن وجوں ورتیا جانا جاری رہا۔ اس دے وڈا ویہڑے دے آلے دوآلے دیاں کندھاں وچ بنے 80 کمریاں نوں انگریزاں نے 1857ء دی جنگ آزادی دے بعد ڈھاہ دتا سی، تاں جو اوہناں نوں بریٹیش مخالف کاروائیاں لئی استعمال ہون توں روکیا جا سکے۔ کمریاں نوں اوپن دالان بنا دتا گیا سی۔ [۱۵] اک فوجی گیریژن وجوں مسجد دے استعمال دے خلاف مسلماناں دی ودھدی ناراضگی نوں دیکھدیاں، بریٹیش نے بادشاہی مسجد اتھارٹی دا 1852 وچ قیام کیتا جس نے اس نوں مذہبی جگہ دے طور تے مڑ قائم کرن دی نگرانی کرنی سی۔ اس ویلے توں بعد، بادشاہی مسجد اتھارٹی دی نگرانی ہیٹھ مرمت دا کم ہولی ہولی کیتا جاندا رہا سی۔ ہندستان دے وائسرائے جون لارینس نے ایہہ عمارت مسلم بھائیچارے نوں واپس سونپی سی۔ [۱۶]ایہہ عمارت پھر اک مسجد وجوں مڑ قائم کیتی گئی سی۔ مورتاں
مورت نگری
ہور ویکھوایہہ وی ویکھوحوالے
بارلے جوڑ
 · لہور دیاں مسیتاں
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.svg){kind=small}
Portal di Ensiklopedia Dunia
