|
آئی سی سی ٹوئنٹی20 عالمی کپ
آئی سی سی مینز ٹی 20 ورلڈ کپ (اس توں پہلے آئی سی سی عالمی ٹی ٹوئنٹی دے ناں توں جانیا جاندا سی) [۲] ٹوئنٹی 20 کرکٹ دی بین الاقوامی چیمپئن شپ اے۔ کرکٹ دی گورننگ باڈی، انٹرنیشنل کرکٹ کونسل (آئی سی سی) دے زیر اہتمام اس ٹورنامنٹ وچ 16 ٹیماں نے حصہ لیا، جس وچ دتی گئی آخری تریخ اُتے درجہ بندی دی ٹاپ ٹین ٹیماں تے ٹوئنٹی20 عالمی کپ کوالیفائر دے ذریعے منتخب ہوݨ والی چھ ہور ٹیماں شامل نيں۔ ایہ ٹورنامنٹ ہر دو سال بعد منعقد ہُندا اے۔ پر، ٹورنامنٹ دا 2020ء ایڈیشن آسٹریلیا وچ 2020ء نوں ہونا سی، لیکن کووڈ-19 دی وجہ توں، ٹورنامنٹ نوں 2021ء تک ملتوی کر دتا گیا، 2016 دے ایڈیشن دے اختتام دے پنج سال بعد، میزبان بھارت نوں تبدیل کر دتا گیا۔ پر، بھارت وچ کووڈ-19 وبائی امراض دی وجہ توں، میچاں نوں متحدہ عرب امارات تے عمان وچ منتقل کر دتا گیا سی۔ [۳] مئی 2016ء وچ ، آئی سی سی نے 2018ء وچ اک ٹورنامنٹ کرانے دا خیال پیش کیتا، جس وچ جنوبی افریقہ ممکنہ میزبان سی۔ [۴] لیکن 2017ء آئی سی سی چیمپئنز ٹرافی دے اختتام پر، آئی سی سی نے 2018ء دے ایڈیشن دا خیال چھڈ دتا۔ [۵]اب تک ست ٹورنامنٹ کھیلے جا چکے نيں تے ویسٹ انڈیز نے متعدد مواقع اُتے ٹورنامنٹ جِتیا اے۔ افتتاحی 2007ء ورلڈ T20 ، جنوبی افریقہ وچ منعقد کيتا گیا سی تے بھارت نے جِتیا سی، جس وچ اس نے جوہانسبرگ دے وانڈررز اسٹیڈیم وچ فائنل وچ پاکستان نوں 5 رنز توں شکست دتی سی 2009ء دا ایہ ٹورنامنٹ انگلینڈ وچ ہويا سی تے پچھلے رنر اپ، پاکستان نے جِتیا سی، جس نے لارڈز وچ فائنل وچ سری لنکا نوں 39 رنز توں شکست دتی سی تیسرا ٹورنامنٹ 2010ء وچ منعقد ہويا، جس دی میزبانی ویسٹ انڈیز دی کرکٹ ٹیم نے کيتی۔ انگلینڈ نے بارباڈوس وچ فائنل وچ آسٹریلیا نوں شکست دتی، جو کینسنگٹن اوول وچ کھیلا گیا، اپنا پہلا بین الاقوامی ٹورنامنٹ جِتیا۔ چوتھا ٹورنامنٹ، 2012ء ورلڈ ٹی ٹوئنٹی پہلی بار ایشیا وچ منعقد ہويا، جس دے تمام میچ سری لنکا وچ کھیلے گئے۔ ویسٹ انڈیز نے فائنل وچ سری لنکا نوں شکست دے کے ٹورنامنٹ جِتیا، 2004ء دی چیمپئنز ٹرافی دے بعد اپنا پہلا بین الاقوامی ٹورنامنٹ جِتیا[۶] پنجواں ٹورنامنٹ، 2014ء آئی سی سی ورلڈ ٹی ٹوئنٹی ، بنگلہ دیش دی میزبانی وچ سی تے سری لنکا نے بھارت نوں شکست دے کے جِتیا، سری لنکا تن فائنل کھیڈݨ والی پہلی ٹیم سی چھٹا ٹورنامنٹ، 2016ء آئی سی سی ورلڈ ٹوئنٹی 20 دی میزبانی بھارت نے کيتی سی تے ویسٹ انڈیز نے انگلینڈ نوں 4 وکٹاں توں شکست دے کے جِتیا سی۔ آسٹریلیا نے ٹوئنٹی20 عالمی کپ 2021ء دے فائنل وچ نیوزی لینڈ نوں ہرا کر اپنا پہلا ٹائٹل جِت لیا۔ انگلینڈ نے 2022ء دے فائنل وچ پاکستان نوں شکست دے کے اپنا دوسرا ٹائٹل جِت لیا، جو آسٹریلیا وچ منعقد ہويا سی۔ ویسٹ انڈیز تے ریاستہائے متحدہ وچ منعقدہ 2024ء دے فائنل وچ ، بھارت نے اپنا دوسرا ٹائٹل جنوبی افریقا دے خلاف جِتیا، جس توں انگلینڈ تے ویسٹ انڈیز تے بھارت ٹی 20 عالمی کپ وچ سب توں ودھ مرتبہ جیتنے وچ برابر ہوئے۔ بھارت کوئی وی میچ ہارے بغیر ٹورنامنٹ جیتنے والا پہلا ملک بن گیا۔ تریخ
پس منظرجب بینسن اینڈ ہیجز کپ 2002ء وچ ختم ہويا، تاں انگلینڈ تے ویلز کرکٹ بورڈ نوں اپنی جگہ پُر کرنے دے لئی ہور اک دن دے مقابلے دی لوڑ سی کرکٹ دے حکام کم ہُندے ہوئے ہجوم تے کم اسپانسرشپ دے جواب وچ نوجوان نسل دے نال کھیل دی مقبولیت نوں ودھانے دے لئی کوشاں سن ۔ اس دا مقصد انہاں ہزاراں شائقین تک تیز رفتار، دلچسپ کرکٹ فراہم کرنا سی جو ٹیسٹ کرکٹ دی طوالت دی بنا اُتے بوریت دا شکار سن ۔ انگلینڈ تے ویلز کرکٹ بورڈ دے مارکیٹنگ مینیجر، سٹورٹ رابرٹسن نے 2001ء وچ کاؤنٹی چیئرمیناں نوں 20 اوور فی اننگز کھیل دی تجویز پیش کيتی تے انھاں نے نويں فارمیٹ نوں اپنانے دے حق وچ 11-7 ووٹ دتا۔ [۷] پہلا باضابطہ ٹی20 میچ پہلا باضابطہ ٹوئنٹی 20 میچ 13 جون 2003ء نوں انگلش کاؤنٹیاں دے درمیان ٹوئنٹی 20 کپ وچ کھیلا گیا۔ انگلینڈ وچ ٹوئنٹی 20 دا پہلا سیزن نسبتاً کامیاب رہیا، فائنل وچ سرے لائنز نے وارکشائر بیئرز نوں 9 وکٹاں توں شکست دے کے ٹائٹل اپنے ناں کيتا۔ لارڈز وچ 15 جولائی 2004ء نوں مڈل سیکس تے سرے دے درمیان ہوݨ والے پہلے ٹوئنٹی 20 میچ وچ 27,509 لوکاں نے ہجوم نوں اپنی طرف متوجہ کیتا، جو 1953ء دے بعد اک روزہ فائنل دے علاوہ کسی وی کاؤنٹی کرکٹ کھیل دے لئی سب توں وڈی حاضری سی دوسرے کرکٹ بورڈز دی جانب توں ٹوئنٹی 20 میچاں نوں اپنانے دے فوراً بعد، فارمیٹ دی مقبولیت غیر متوقع طور اُتے ہجوم دی حاضری، نويں مقامی ٹورنامنٹ جداں کہ پاکستان دے فیصل بینک ٹی/20 کپ تے سٹینفورڈ 20/20 ٹورنامنٹ تے فارمیٹ وچ مالی ترغیب دے نال بڑھی۔ ویسٹ انڈیز دی علاقائی ٹیماں نے اس وچ حصہ لیا جسنوں سٹینفورڈ 20/20 ٹورنامنٹ دا ناں دتا گیا سی[۸] اس تقریب نوں سزا یافتہ دھوکھا باز ایلن سٹینفورڈ دی مالی مدد حاصل سی جس نے گھٹ توں گھٹ US$28,000,000 فنڈنگ دی رقم دی، جو اس دی وڈی پونزی اسکیم دا نتیجہ اے۔ اس دا مقصد ایہ سی کہ ٹورنامنٹ اک سالانہ ایونٹ ہوئے گا۔حوالےدی لوڑ؟گیانا ٹوباگو نوں 5 وکٹاں توں شکست دے کے افتتاحی ایونٹ جِت لیا، انعامی رقم وچ US$1,000,000 حاصل کيتا۔ [۹][۱۰] اک اسپن آف ٹورنامنٹ، اسٹینفورڈ سپر سیریز ، اکتوبر 2008ء وچ مڈل سیکس تے ٹرینیڈاڈ تے ٹوباگو دے درمیان منعقد ہويا، جو انگلش تے کیریبین ٹوئنٹی 20 مقابلےآں دے متعلقہ فاتحین تے ویسٹ انڈیز دے گھریلو کھلاڑیاں توں تشکیل دتی گئی اسٹینفورڈ سپر اسٹارز ٹیم؛ ٹرینیڈاڈ تے ٹوباگو نے مقابلہ جِت کر US$280,000 دی انعامی رقم حاصل کيتی۔ [۱۱][۱۲] 1 نومبر نوں، اسٹینفورڈ سپر اسٹارز نے انگلینڈ دے خلاف کھیلا جس دی توقع کئی سالاں وچ پنج فکسچر وچوں پہلی ہوݨ دی توقع سی جس دے فاتح نے ہر میچ وچ US$20,000,000 دا دعویٰ کيتا سی۔ [۱۳] ٹوئنٹی 20 بین الاقوامی17 فروری 2005ء نوں آکلینڈ دے ایڈن پارک وچ کھیلے گئے مرداں دے پہلے مکمل بین الاقوامی ٹوئنٹی 20 میچ وچ آسٹریلیا نے نیوزی لینڈ نوں شکست دتی۔ دونے ٹیماں 1980ء دی دہائی وچ پہنی جانے والی کٹ وچ کھیلے۔ آسٹریلیا نے ایہ مقابلہ جِت لیا، دونے ٹیماں دے کھلاڑیاں تے امپائرز نے چیزاں نوں کم سنجیدگی توں لیا۔ افتتاحی ٹورنامنٹ سب توں پہلے ایہ فیصلہ کيتا گیا سی کہ ہر دو سال بعد اک آئی سی سی ورلڈ ٹی ٹوئنٹی ٹورنامنٹ منعقد ہونا اے، سوائے اس صورت وچ کہ کرکٹ ورلڈ کپ ايسے سال شیڈول ہو، اس صورت وچ ایہ اک سال پہلے منعقد ہوئے گا۔ پہلا ٹورنامنٹ 2007ء وچ جنوبی افریقہ وچ ہويا سی جس دے فائنل وچ بھارت نے پاکستان نوں شکست دتی سی [۱۴] کینیا تے سکاٹ لینڈ نوں 2007ء دے آئی سی سی ورلڈ کرکٹ لیگ ڈویژن ون دے ذریعے کوالیفائی کرنا سی جو نیروبی وچ 50 اوور دا مقابلہ سی۔ [۱۵] دسمبر 2007ء وچ ٹیماں دی بہتر تیاری دے لئی 20 اوور دے فارمیٹ دے نال کوالیفائنگ ٹورنامنٹ منعقد کرنے دا فیصلہ کيتا گیا۔ چھ شرکاء دے نال، دو 2009ء ورلڈ ٹی ٹوئنٹی دے لئی کوالیفائی کرن گے تے ہر اک نوں $250,000 انعامی رقم ملے گی۔ [۱۶] دوسرا ٹورنامنٹ پاکستان نے جِتیا جس نے 21 جون 2009ء نوں انگلینڈ وچ سری لنکا نوں 8 وکٹاں توں شکست دتی۔ 2010ء دا آئی سی سی ورلڈ ٹوئنٹی 20 ٹورنامنٹ مئی 2010ء وچ ویسٹ انڈیز وچ منعقد ہويا جتھے انگلینڈ نے آسٹریلیا نوں 7 وکٹاں توں شکست دتی۔ 2012ء دا آئی سی سی ورلڈ ٹی ٹوئنٹی ویسٹ انڈیز نے فائنل وچ سری لنکا نوں شکست دے کے جِتیا سی۔ پہلی بار کسی میزبان ملک نے آئی سی سی ورلڈ ٹی ٹوئنٹی دے فائنل وچ حصہ لیا۔ 2012ء دے آئی سی سی ورلڈ ٹی ٹوئنٹی کوالیفائر دے طور اُتے آئرلینڈ تے افغانستان سمیت ٹائٹل دے لئی 12 شریک سن ۔ ایہ پہلا موقع سی جدوں کسی ایشیائی ملک وچ ٹی20 عالمی کپ دا ٹورنامنٹ ہويا۔ 16 ٹیماں تک توسیع2012 ءکے ایڈیشن نوں 16 ٹیم فارمیٹ وچ ودھایا جانا سی پر اسنوں 12 [۱۷] دتا گیا سی۔ بنگلہ دیش وچ منعقد ہوݨ والا 2014ء دا ٹورنامنٹ پہلا سی جس وچ 16 ٹیماں شامل سی جنہاں وچ تمام دس مکمل ممبران تے چھ ایسوسی ایٹ ممبران شامل سن جنھاں نے 2013ء دے آئی سی سی ورلڈ ٹوئنٹی 20 کوالیفائر دے ذریعے کوالیفائی کيتا سی۔ پر 8 اکتوبر 2012ء نوں آئی سی سی مرداں دی ٹی20بین الاقوامی ٹیم رینکنگ وچ ٹاپ اٹھ مکمل رکن ٹیماں نوں سپر 10 مرحلے وچ جگہ دتی گئی۔ بقیہ اٹھ ٹیماں نے گروپ مرحلے وچ حصہ لیا، جس وچوں دو ٹیماں سپر 10 مرحلے وچ پہنچ گئياں۔ [۱۸] اس ٹورنامنٹ وچ تن نويں ٹیماں (نیپال، ہانگ کانگ تے یو اے ای) نے اپنا ڈیبیو کيتا۔ کووڈ-19 دے اثراتجولائی 2020ء وچ ، آئی سی سی نے اعلان کيتا کہ وبائی امراض دی وجہ توں 2020ء تے 2021ء دے دونے ایڈیشن اک اک سال دے لئی ملتوی کر دتے گئے نيں۔ [۱۹] لہذا، 2020ء ٹورنامنٹ (اصل وچ آسٹریلیا دی طرف توں میزبانی کرنا سی) نومبر 2021 وچ منتقل کر دتا گیا تے 2021ء ٹورنامنٹ (اصل وچ ہندوستان دی میزبانی) اکتوبر 2022 ء وچ منتقل کر دتا گیا۔ [۲۰] 2021ء وچ ہندوستان تے 2022ء وچ آسٹریلیا دی میزبانی دے نال، الٹ ترتیب دے باوجود، آسٹریلیا تے ہندوستان نے ٹورنامنٹس دی میزبانی دے حقوق نوں برقرار رکھیا [۲۱][۲۲] 2021ء دا ٹورنامنٹ 17 اکتوبر توں 14 نومبر 2021ء تک جاری رہیا جس دے میچ عمان تے متحدہ عرب امارات وچ کھیلے گئے۔ [۲۳] 20 ٹیماں تک توسیعجون 2021ء وچ ، آئی سی سی نے اعلان کيتا کہ 2024ء، 2026ء، 2028ء تے 2030ء وچ ہوݨ والے ٹی 20 ورلڈ کپ ٹورنامنٹس وچ 20 ٹیماں نوں شامل کرنے دے لئی توسیع کيتی جائے گی۔ [۲۲] ٹیماں نوں 4 گروپس وچ تقسیم کيتا جائے گا (فی گروپ وچ 5)، ہر گروپ توں ٹاپ دو ٹیماں سپر ایٹ وچ جاواں گی۔ [۲۴] انھاں چار دے دو گروپاں وچ تقسیم کيتا جائے گا، ہر گروپ توں ٹاپ دو سیمی فائنل وچ پہنچ جاواں گے۔ 2024ء ٹی20 عالمی کپ دی میزبانی ویسٹ انڈیز تے امریکا کرن گے۔ ایہ پہلا موقع ہوئے گا جدوں امریکا ورلڈ کپ دی میزبانی کرے گا۔ 2026ء دے ٹورنامنٹ دی میزبانی بھارت تے سری لنکا کرن گے۔ 2028ء دا ایڈیشن آسٹریلیا تے نیوزی لینڈ وچ تے 2030ء دا ٹورنامنٹ انگلینڈ، ویلز، اسکاٹ لینڈ تے آئرلینڈ وچ ہوئے گا۔ [۲۵] فارمیٹمیزبان2007ء وچ جنوبی افریقہ دے بعد، انگلینڈ ، ویسٹ انڈیز تے سری لنکا نے بالترتیب 2009ء، 2010ء تے 2012ء وچ ٹورنامنٹ دی میزبانی کيتی۔ بنگلہ دیش نے 2014ء وچ اس ٹورنامنٹ دی میزبانی دی ۔ ہندوستان نے 2016ء وچ اس ٹورنامنٹ دی میزبانی دی سی پنج سال دے وقفے دے بعد، ہندوستان نے 2021ء دے ایڈیشن دی میزبانی دے حقوق وی حاصل کيتے، لیکن کووڈ-19 وبائی امراض دی وجہ توں ایہ میچ عمان تے متحدہ عرب امارات وچ کھیلے گئے۔ 2022ء دے ایڈیشن دی میزبانی آسٹریلیا کرے گا، جس نے پچھلے سال ٹورنامنٹ جِتیا سی۔[۲۶] قابلیتتمام آئی سی سی مکمل ارکان ٹورنامنٹ دے لئی خود بخود کوالیفائی کر لیندے نيں۔ جداں کہ باقی ٹیماں نوں کوالیفائی کرنا پڑدا اے۔ 2007ء دے ڈبلیو سی ایل ڈویژن ون ٹورنامنٹ دے دو فائنلسٹ کینیا تے سکاٹ لینڈ نے سال دے آخر وچ ورلڈ ٹی ٹوئنٹی دے لئی کوالیفائی کيتا۔ 2009ء ورلڈ ٹوئنٹی 20 دے لئی اک وکھ کوالیفکیشن ٹورنامنٹ لاگو کيتا گیا سی تے تب توں اسنوں برقرار رکھیا گیا اے۔ ورلڈ ٹی ٹوئنٹی کوالیفائر دے ذریعے کوالیفائی کرنے والی ٹیماں دی تعداد وچ فرق اے، پر، دو ( 2010ء تے 2012ء وچ ) توں چھ ( 2014ء تے 2016 ء وچ )۔ فائنل ٹورنامنٹہر گروپ مرحلے وچ (ابتدائی راؤنڈ تے سپر 12 راؤنڈ دونے)، ٹیماں نوں تھلے لکھے معیارات دی نیہہ اُتے اک دوسرے دے خلاف درجہ بندی کيتا جاندا اے:
ٹائی ہوݨ دی صورت وچ (یعنی دونے ٹیماں اپنی اپنی اننگز دے اختتام اُتے اک جداں رنز بناندی نيں)، اک سپر اوور فاتح دا فیصلہ کرے گا۔ سپر اوور وچ دوبارہ ٹائی ہوݨ دی صورت وچ ، اس دے بعد دے سپر اوور اودوں تک کھیلے جاواں گے جداں تک کہ کوئی فاتح نہ ہوئے۔ اس توں پہلے ایہ میچ اوہ ٹیم جتے گی جس نے اپنی اننگز وچ سب توں ودھ باؤنڈریز لگائے ہوݨ گے۔ [۲۷] 2007ء دے ٹورنامنٹ دے دوران، ٹائی میچاں دے ہارنے والے دا فیصلہ کرنے دے لئی باؤل آؤٹ دا استعمال کيتا جاندا سی۔ نتائج
ٹیم دی کارکردگی2024ء دے آئی سی سی مرداں دے ٹوئنٹی20 ورلڈ کپ دے فائنل دے مطابق درست۔ ٹیماں نوں بہترین نتیجہ دے مطابق ترتیب دتا جاندا اے فیر جیتنے والے فیصد توں، فیر حروف تہجی دے حساب توں : آئی سی سی ٹی/20 عالمی کپ 2024ء تک دی کارکردگی
نوٹ:
ٹورنامنٹ دے لحاظ توں ٹیم دے نتائج
ٹیماں دا ڈیبیوہر سال حروف تہجی دی ترتیب وچ پہلی بار نمودار ہوݨ والی ٹیم۔
ٹورنامنٹ دے ریکارڈز
ٹورنامنٹ دے لحاظ توں
حوالے
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_(cropped).jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
