W 1856 do Warszawy przyjechał car Aleksander II. Duża część społeczeństwa liczyła na liberalizację władzy rosyjskiej w Królestwie Polskim. Cara powitały entuzjastycznie nastawione tłumy. Ulice były odświętnie oświetlone. Wychowany w duchu patriotycznym dwunastoletni Mieczysław z grupą równolatków starał się zniechęcić warszawian do udziału w hołdzie dla cara. Potajemnie niszczyli płaszcze uczestników wiernopoddańczych manifestacji i wybijali szyby w oświetlonych odświętnie oknach[6]. W 1860 ukończył szkołę realną[7]. W następnych latach pracował dorywczo w różnych zakładach metalowych, między innymi u braci Evansôw[8].
Powstanie styczniowe
W noc 14-15 stycznia 1863 miała się odbyć branka, przymusowy pobór młodzieży warszawskiej do armii rosyjskiej, który miał zapobiec wybuchowi powstania narodowego. Aby uniknąć branki, setki młodych Polaków opuściły miasto. Wśród nich był Mieczysław Wolski wraz z kuzynami Franciszkiem i Edmundem. Uzbrojenie przemyciła im starsza siostra Mieczysława, Wanda Umińska. Po zatrzymaniu pociągu przejechali w Lasy Radziwiłłowskie. Wstąpili do oddziału Józefa Łakińskiego. Przebyli szlak bojowy oddziału od Opoczna do Gostynina. Tam Mieczysław Wolski dostał się do niewoli. Pobity przez Kozaków, był trzymany na odwachu w Kutnie. Następnie był więziony w Cytadeli Warszawskiej. Wyrokiem sądu został skazany na pozbawienie praw stanu szlacheckiego i karne wcielenie do wojska. Został wysłany do batalionu w korpusie orenburskim(inne języki) w Orsku na Uralu. Dzięki staraniom siostry Wandy i życzliwości generała Pawła Korffa(inne języki), dowódcy wojsk rosyjskich okręgu warszawskiego, Mieczysław Wolski powrócił po dziewięciu miesiącach[9].
Wykształcenie i praktyka zawodowa
Mieczysław Wolski miał zakaz kontynuowania nauki w szkołach warszawskich. Siostra Wanda zwiozła go do Białogonu pod Kielcami, gdzie znajdował się Zakład Rządowy Górniczy. Fabryka, której tradycja sięgała założonej w 1817 z inicjatywy Stanisława Staszica huty "Aleksandra", produkowała maszyny i narzędzia rolnicze, kotły i maszyny parowe, urządzenia dla cukrowni i gorzelni[10]. Pobyt w Białogonie dał Mieczysławowi Wolskiemu możliwość zdobycia wykształcenia. Nauka młodzieży w rządowych zakładach górniczych było planową akcją zorganizowaną przez właściciela zakładów, Bank Polski. Było to podyktowane zapotrzebowaniem na polskich fachowców dla rozwijającego się przemysłu oraz ograniczeniem innych form edukacji przez władze rosyjskie po wybuchu i upadku Powstanie Styczniowego. Zakład w Białogonie był wzorowo zarządzany. Posiadał kompetentną kadrę inżynierską, produkował maszyny do rozmaitych zastosowań. Ważne dla edukacji były dwa laboratoria chemiczno-technologiczne, bogata kolekcja minerałów oraz biblioteka dzieł i czasopism fachowych[10].
„M. Wolski i S-ka” Fabryka Maszyn Rolniczych i Odlewnia Żelaza w Lublinie
W 1875 Mieczysław Wolski i Mieczysław Łabęcki założyli spółkę „M. Wolski i S-ka” Fabryka Maszyn Rolniczych i Odlewnia Żelaza w Lublinie. Mieczysław Wolski wniósł do spółki swoją wiedzę i doświadczenie, Mieczysław Łabędzki, zamożny ziemianin z sandomierskiego, zapewnił kapitał niezbędny do rozpoczęcia działalności. Poza rozwijającą się fabryką w Lublinie w 1876 powstały filie w Zamościu i Hrubieszowie. Z fabryką, od początku jej powstania współpracował m.in. Roman Cichowski (1818-1889), właściciel fabryki urządzeń rolniczych w Linowie, wynalazca brony klawiszowej produkowanej w fabryce "M. Wolski i S-ka". W 1901 fabryka zatrudniała już 224 robotników, a roczna wartość produkowanych przez nią maszyn i narzędzi rolniczych osiągnęła kwotę 165460 rubli. Fabryka Wolskiego specjalizowała się w produkcji kieratów, młocarni, sieczkarni, koparek do ziemniaków, żniwiarek i kosiarek. Znaczną część produkcji (ok. 60%) zakład sprzedawał do środkowych i południowych guberni Rosji, nawet na Kaukaz i Syberię[8].
Społecznik i filantrop
Mieczysław Wolsk prowadził aktywną działalność społeczną:
był także członkiem komitetu organizacyjnego lubelskiej wystawy przemysłowo-rolniczej w 1901 roku[12].
Popierał czynnie wszystkie inicjatywy związane z rozwojem miasta. Przez 30 lat wspierał finansowo ludzi i instytucje, działał tam, gdzie istniała potrzeba pomocy i czynu[8].
Zmarł w Lublinie. Jest tam pochowany na cmentarzu rzymsko-katolickim przy ulicy Lipowej (Sektor 18c)[13].
Rodzina
Żoną Mieczysława Wolskiego była Stanisława z d. Bierzyńska (1868-1939)[14]. Mieli córkę Marię (1901-1985) , żonę prof. Cezarego Berezowskiego.
Siostry Jadwiga (1840-1905) i Wanda Umińska (1841-1926) były kurierkami Rządu Narodowego w czasie Powstania Styczniowego. Kuzyn Franciszek Wolski zginął w bitwie pod Gościeradowem[15]. Kuzyn Edmund Wolski został wzięty do niewoli i zesłany na Sybir[16].
↑WandaW.UmińskaWandaW., Wspomnienia Wandy z Wolskich Umińskiej (1841-1926), LidiaL.Michalska-Bracha, EmilE.Noiński (red.), Warszawa 2020, s. 76-77, ISBN 978-83-286-0129-1, OCLC1235433957 [dostęp 2023-01-11].
↑H.L., Nowiny, „Gazeta Świąteczna”, 23 (13), Warszawa 1904, s. 3 [dostęp 2023-01-14].
↑WandaW.UmińskaWandaW., Wspomnienia Wandy z Wolskich Umińskiej (1841-1926), LidiaL.Michalska-Bracha, EmilE.Noiński (red.), Warszawa 2020, s. 260-263, ISBN 978-83-286-0129-1, OCLC1235433957 [dostęp 2023-01-11].
↑WandaW.UmińskaWandaW., Wspomnienia Wandy z Wolskich Umińskiej (1841-1926), LidiaL.Michalska-Bracha, EmilE.Noiński (red.), Warszawa 2020, s. 88, ISBN 978-83-286-0129-1, OCLC1235433957 [dostęp 2023-01-13].
WandaW.UmińskaWandaW., Wspomnienia Wandy z Wolskich Umińskiej (1841-1926), LidiaL.Michalska-Bracha, EmilE.Noiński (red.), Warszawa 2020, ISBN 978-83-286-0129-1, OCLC1235433957 [dostęp 2023-01-13]. Brak numerów stron w książce
BolesławB.OrłowskiBolesławB. (red.), Słownik polskich pionierów techniki, Wyd. 1., Katowice: Wydawnictwo "Śla̧sk", 1986, s. 225, ISBN 978-83-216-0339-1 [dostęp 2023-05-28].