W 1796 roku powstała gubernia słonimska, która 12 grudnia 1796 została połączona z gubernia wileńską w gubernię litewską. Odtworzona ją ponownie w 1801 roku jako gubernia grodzieńska. Od 1819 roku gubernia grodzieńska pozostawała pod naczelnym zarządem administracyjnym wielkiego księcia Konstantego[2]. W 1842 roku do guberni grodzieńskiej włączono tereny zlikwidowanego obwodu białostockiego.
Po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej jej byłe terytorium podzielono między obwód białostocki, włączony do III Rzeszy a Komisariaty Rzeszy Białoruś i Ukraina. 16 sierpnia 1945 część b. guberni na zachód od tzw. Linii Curzona znalazła się w granicach PRL[3], część na wschód od tej linii po stronie sowieckiej, w granicach Białoruskiej SRR i Litewskiej SRR[4].
Podział administracyjny
Początkowo w skład guberni wchodziło 8 ujezdów (powiatów), a od 1843 było ich 9:
Według spisu z 1897 roku, w guberni umiejętność czytania i pisania posiadało 39% ludności powyżej 9 roku życia[5].
Ludność według rosyjskiego spisu z 1897 roku
Według rosyjskiego spisu ludności z 1897 roku Gubernię zamieszkiwało 1 603 409 osób, podział etniczny populacji przedstawiał się następująco[6]:
Rosjanie (w spisie jako Rosjan określano także Ukraińców i Białorusinów) – 1 141 714 (71,1%) w tym:
Białorusini – 705 045 (43,9%)
Żydzi – 278 542 (17,3%)
Polacy – 161 662 (10,1%)
Inni – 21 491 (1,6%)
Największe miasta
Największe miasta na podstawie danych z carskiego spisu powszechnego z 1897 roku oraz porównanie przynależności administracyjnej przed rozbiorami Polski oraz przynależności państwowej w międzywojniu i współcześnie: