Zandlopers

Zandlopers
Spaanse zandloper (Psammodromus hispanicus)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Orde: Squamata (Schubreptielen) Onderorde: Lacertilia (Hagedissen) Infraorde: Scincomorpha (Skinkachtigen) Familie: Lacertidae (Echte hagedissen)
Geslacht
Psammodromus Gray, 1838
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Zandlopers op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Zandlopers[1] (Psammodromus) zijn een geslacht van hagedissen uit de familie echte hagedissen (Lacertidae).

Naam en indeling

De wetenschappelijke naam van de groep werd voor het eerst voorgesteld door John Edward Gray in 1838. Het geslacht telt zes soorten, inclusief de pas in 2012 beschreven soort Psammodromus occidentalis. De soort Psammodromus edwardsianus werd lange tijd gezien als een ondersoort van de Spaanse zandloper (Psammodromus hispanicus edwardsianus).[2] Een aantal soorten werd lange tijd tot het geslacht Lacerta gerekend.

De wetenschappelijke geslachtsnaam Psammodromus betekent vrij vertaald 'zandrenners'; ψάμμος (psámmos) = zand en δρόμος (drómos) = renner.

Uiterlijke kenmerken

Alle soorten worden middelgroot, de Algerijnse zandloper is met een totale lichaamslengte tot 27 centimeter de grootste soort. Hiervan bestaat ongeveer driekwart uit de lange staart.[3] De lichaamskleur is bruin, vaak met strepen of vlekkenrijen. De rugschubben zijn groot en rond en overlappen elkaar.Net zoals de kielhagedissen uit het geslacht Algyroides hebben de schubben een opstaande rand of kiel op de rugschubben. De vorm van de keelschubben varieert soms per soort.

Verspreiding en habitat

Alle soorten komen voor in Europa en Noord-Afrika. Ze leven in de landen Algerije, Andorra, Frankrijk, Gibraltar, Italië, Marokko, Portugal, Spanje en Tunesië.

De habitat bestaat vaak uit omgevingen met stenen, afgebeeld is de Spaanse zandloper.

Zandlopers zijn zeer snelle renners die, zoals de naam al aangeeft, in zanderige omgevingen leven zoals inlandse duinen, strandduinen, zoutvlakten en zandverstuivingen. Ook in graslanden, garrigue en scrubland komen veel soorten voor. De verschillende soorten leven vaak op lage heuvels met rotsen of stenen waar ze onder schuilen.[4]

Door de mens aangepaste gebieden worden getolereerd, zo wordt de Spaanse zandloper vaak op stranden waargenomen.[3] De Algerijnse zandloper komt veelvuldig voor in tuinen en parken.[1]

Beschermingsstatus

Door de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN is aan zes soorten een beschermingsstatus toegewezen. Vier soorten worden beschouwd als 'veilig' (Least Concern of LC), een soort wordt gezien als 'gevoelig' (Near Threatened of NT). De soort Psammodromus microdactylus staat te boek als 'bedreigd' (Endangered of EN).[5]

Tabel

Het geslacht omvat de volgende soorten, met de auteur en het verspreidingsgebied.

Naam	Auteur	Verspreidingsgebied
Algerijnse zandloper (Psammodromus algirus)	Linnaeus, 1758	Algerije, Andorra, Frankrijk, Gibraltar, Italië, Marokko, Portugal, Spanje, Tunesië
Psammodromus blanci	Lataste, 1880	Algerije, Marokko, Tunesië
Psammodromus edwarsianus	Dugès, 1829	Frankrijk, Spanje
Spaanse zandloper (Psammodromus hispanicus)	Fitzinger, 1826	Spanje
Psammodromus microdactylus	Boettger, 1881	Marokko
Psammodromus occidentalis	Fitze, Gonzalez-Jimena, San-Jose, San Mauro & Zardoya, 2012	Portugal, Spanje

Externe link

• Informatie over de Psammodromus- soorten (Engelstalig).

Bronvermelding

Referenties

1. Bernhard Grzimek (1971). Het Leven Der Dieren Deel VI: Reptielen. Kindler Verlag AG, Pagina 353. ISBN 90 274 8626 3.
2. Peter Uetz & Jakob Hallermann, The Reptile Database - Psammodromus. Gearchiveerd op 21 december 2021.
3. Václav Laňka & Zbyšek Vít (1985). Amphibians and Reptiles. Aventinum, Praag, Pagina 116, 117. ISBN 90-366-0639-X.
4. Scientific American Blogs - Darren Naish, It’s high time you were told about Psammodromus.
5. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources - Red List, Psammodromus - IUCN Red List.

Bronnen

• (nl) – Václav Laňka & Zbyšek Vít - Amphibians and Reptiles Pagina 116, 117 - 1985 - ISBN 90-366-0639-X - Uitgever Aventinum, Praag
• (en) – Peter Uetz & Jakob Hallermann - The Reptile Database – Psammodromus - Website Geconsulteerd 4 april 2019