|
Wittstock/Dosse
Wittstock/Dosse is een gemeente in de Duitse deelstaat Brandenburg, gelegen in de Landkreis Ostprignitz-Ruppin. De stad telt 14.007 inwoners.[1] Plaatsen in de gemeente WittstockVolgens de hoofdgemeenteverordening (Hauptsatzung) van de gemeente[2] draagt deze de officiële naam Stadt Wittstock/Dosse. Volgens artikel 3, lid 1 van deze Hauptsatzung bestaat de gemeente uit de stad Wittstock zelf, met eind 2023 bijna 9.600 inwoners, en 18 Ortsteile:
Bijna al deze Ortsteile zijn plattelandsdorpen, voorheen zelfstandige gemeentes, met eind 2023 ieder minder dan 400 inwoners. Babitz en Biesen werden in 1993 bij de gemeente Wittstock gevoegd; bij een andere gemeentelijke herindeling, op 26 oktober 2003, kwamen de andere plaatsjes daarbij. Bijzonderheden over de Ortsteile van Wittstock/Dosse
De letter K bij de plaatsnaam geeft aan, dat in het dorp een historisch kerkgebouw staat. 2 km O betekent: 2 kilometer ten oosten van het centrum van het stadje Wittstock. Geografie, infrastructuur
Wittstock ligt in het oosten van Duitsland, in de deelstaat Brandenburg, in de Landkreis Ostprignitz-Ruppin. Wittstock/Dosse heeft een oppervlakte van 417,20 km² en is dus qua oppervlakte een van de grootste steden in Duitsland, terwijl het uit twee stadjes en vele kleine dorpen bestaat. De gemeente ligt in het oostelijke gedeelte van de oude landstreek Prignitz, die grotendeels in de meer westelijk gelegen Landkreis Prignitz ligt, zie aldaar. De plaats ligt aan de middenloop van de Dosse, een 96 km lange rechter zijrivier van de Havel, historisch de oostelijke begrenzing van de Prignitz. Ten oosten van Wittstock liggen uitgestrekte bossen en heidevelden. Het ten noordwesten van Wittstock gelegen Ortsteil Freyenstein ligt niet ver ten zuiden van het Mecklenburger Merenplateau (de Mecklenburger Seenplatte). Naburige gemeentes
VerkeerDirect ten zuiden van de plaats komen de Autobahn A 24 en de Autobahn A 19 samen op het knooppunt Dreieck Wittstock/Dosse. Aan de A 19 ligt afrit 20 naar Wittstock; deze kruist hier de Bundesstraße 189, die naar o.a. het 14 km ten westen van Wittstock gelegen stadje Pritzwalk leidt. Afrit 21 van de A 24 ligt dicht bij Fretzdorf, 10 km ten zuid-zuidoosten van de stad Wittstock. Wittstock heeft sinds 1885 een spoorwegstation, Bahnhof Wittstock (Dosse), aan twee lokaalspoorlijntjes naar respectievelijk Kremmen, niet ver ten noordwesten van Berlijn, en naar Wittenberge. Beide lijntjes zijn ietwat verouderd en zullen, als de plannen doorgaan, in de jaren tot 2037 opgeknapt en geëlektrificeerd worden. De beide stationsgebouwen en enkele spoorwegloodsen staan onder monumentenzorg. Aan het enkelsporige spoorlijntje naar Kremmen hebben de plaatsjes Dossow en Fretzdorf nog stopplaatsen; deze stationnetjes liggen respectievelijk 5½ en 11 km van station Wittstock (Dosse) vandaan. Incidenteel rijden streekbussen door de gemeente, onder andere van Wittstock via Freyenstein naar Meyenburg v.v.[3]. EconomieTen westen van het stadje Wittstock, aan afrit 20 van de A 19, waar deze de B189 kruist, ligt een industrieterrein, waar ondernemingen van lokaal en regionaal midden- en kleinbedrijf zijn gevestigd. Ook Fretzdorf heeft aan de A 24 een klein bedrijventerrein voor met name distributiecentra e.d.. Aan de noordkant van de stad, bij Alt Daber, bevindt zich een groot zonnepanelenpark. Het werd in 2011 op het terrein van het vroegere militaire vliegveld gebouwd. Nu sinds 2010 het gevaar van grote overlast door militaire activiteiten is geweken, zet de gemeente in op een verder te ontwikkelen toerisme, vooral gericht op wandelaars, fietsers en andere natuurliefhebbers. Geschiedenis
In 946 wordt Wittstock[4], een oude Slavische nederzetting in het, in 948 officieel ontstane, Bisdom Havelberg, voor het eerst in een document vermeld. Wittstock kreeg in 1284 stadsrechten. Van 1271 tot de Reformatie was de Alte Bischofsburg te Wittstock de zetel van de bisschoppen van Havelberg. Hoewel een groot deel van de stad in de Dertigjarige Oorlog (1618-1648), o.a. bij de door de Zweeds-protestantse coalitie gewonnen Slag bij Wittstock van 1636, werd verwoest, zijn de oorspronkelijke stadsmuren bijna geheel intact gebleven, met één behouden poort - de Gröper Tor. In 1638 was de halve bevolking van het toen 3.000 inwoners tellende Wittstock omgekomen door een pestepidemie. Andere rampen, die Wittstock in de loop der eeuwen troffen, waren een aardbeving in april 1410, en grote branden in 1495 en 1716. Als gevolg van de Reformatie in de 16e eeuw ging de bevolking van de gemeente massaal over tot het evangelisch-lutherse protestantisme. Tot op de huidige dag zijn verreweg de meeste christenen in Wittstock e.o. deze gezindte toegedaan. Dat geldt, tenzij anders aangegeven, ook voor de in dit artikel vermelde kerkgebouwen. In 1885 verkreeg Wittstock aansluiting op het spoorwegnet. In 1933, ten tijde van de nazi's, requireerde de SS de kelder van een voormalige tuberculosekliniek in Alt Zaber, ten noorden van het centrum, en richtte er één van de eerste concentratiekampen in; er werden socialisten en communisten opgesloten, die na enkele weken al werden overgeplaatst naar Oranienburg. Gedurende de Tweede Wereldoorlog was er in Wittstock een parachutistenopleiding van de Wehrmacht gevestigd; de stad had van 1938 tot 1994 een militair vliegveld, een Fliegerhorst. Een tegen het station van de stad gericht Geallieerd luchtbombardement op 22 februari 1945 kostte 50 mensen het leven. Kort daarna werd de stad bezet door troepen van het Russische Rode Leger. Zoals in veel steden in de voormalige DDR, staan er in en om Wittstock talrijke gedenktekens voor tijdens het nazi-regime omgekomen joden, verzetsstrijders, communisten e.d.. De gemeente maakte van 1949 tot 1990 deel uit van de DDR. Het Rode Leger had er tot 1994 een kazerne. Van 1968 tot 1990 was er een VEB gevestigd, dat zich met textielproductie bezighield. In 1989 werkten daar nog 2.800 mensen. De laatste opvolgende textielfabriek hield tegen de Aziatische concurrentie niet langer stand dan tot 1997. De Oost-Duitse regisseur Volker Koepp maakte van 1975 tot 1997 zeven documentaires over Wittstock en zijn textielindustrie, die aan de hand van de levensbeschrijving van drie arbeidsters uit de stad een interessant overzicht bieden van deze periode en van het dagelijks leven in het stadje Wittstock. In 2019 vond te Wittstock de Landesgartenschau van de deelstaat Brandenburg plaats, wat aanleiding was om overal in de gemeente gebouwen, wegen en groenvoorzieningen op te knappen. FreyensteinIn 1263 besloten de heren van de Mark Brandenburg, een grensvesting tegen die van Mecklenburg te stichten, Virgenstene. De heren van een deel van Brandenburg, die van Werle, lieten het in een oorlog verwoeste Freyenstein op de huidige plaats herbouwen. Deze ligt ten noordoosten van de tot een (archeologisch belangrijke) Wüstung geworden, verlaten oude stad. De heren van Werle kenden aan Freyenstein in 1288 stadsrechten toe. Daarna gingen stadje en kasteel talrijke malen in andere handen over. Zo was het in het laatst van de 15e eeuw in bezit van het adellijke geslacht Von Rohr, dat naast het Oude Kasteel kort vóór 1500 voor zichzelf een zogenaamd Festes Haus, het huidige Neue Schloss, Nieuwe Kasteel, liet bouwen. Evenals Wittstock, werd Freyenstein in de Dertigjarige Oorlog door de pest en oorlogsverwoestingen geteisterd. Het in 1572 in renaissancestijl herbouwde Alte Schloss ging in 1631 op één vleugel na verloren. Vanaf de 18e eeuw boette Freyenstein sterk aan betekenis in. Pas na de Duitse hereniging van 1990, met de opkomst van het toerisme, groeide Freyenstein weer. Desalniettemin moest in 2003 de status van zelfstandige gemeente worden prijsgegeven. Voormalig militair terrein BombodromOp de heide ten oosten van Wittstock, bij de stadsdelen Gadow en Zootzen, ligt het, 11.899 hectare grote, zogenaamde Bombodrom, ooit ingericht voor het testen van artilleriewapens en bommenwerpers. De Bundeswehr had plannen om van het voormalige militaire oefenterrein van het Rode Leger een van de grootste in Europa te maken. De officiële naam van dit oefenterrein luidde: Truppenübungsplatz (TrÜbPl) Wittstock. Zeventien jaar durende protesten vanuit de bevolking leidden ertoe, dat de hoogste rechters en ook de Bondsregering zelf in 2010 een eind hebben gemaakt aan het militaire gebruik van het terrein. De kazerne op het terrein is gesloopt; het moet, zo mogelijk, een natuurreservaat worden. Betreding van het gebied is levensgevaarlijk, daar overal onontplofte munitie in de grond zit, en dus streng verboden. Alleen op enkele daartoe aangewezen wegen en paden geldt dit verbod niet. Verwijdering van de blindgangers is uitzonderlijk kostbaar, moet door de Bondsoverheid uit de belastingopbrengsten worden betaald, en geschiedt dus maar mondjesmaat. Bezienswaardigheden, toerisme
AfbeeldingenKerkgebouwen
Overige
Demografie
Gegevensbronnen worden beschreven in de Wikimedia Commons.[7]. Belangrijke personen in relatie tot de gemeente
PartnergemeentesWittstock/Dosse onderhoudt jumelages met:
Externe links (Duitstalig)
Bronnen, noten en/of referenties
 ·  ·    Zie de categorie Wittstock/Dosse van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
Bronnen, noten en/of referenties
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_04.jpg)
.png)
_-_panoramio_(9).jpg)
.jpg)
_church_2016_SE.jpg)
.jpg)
_2016_E.jpg)
_church_2016_E.JPG)
![Alt Daber, restant Daberburg[5]](Bestand:Daberburg-westansicht-2008.jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
