Willink van Collenprijs

Reproprint van het schilderij Onder vrienden van Nicolaas van der Waay, dat de eerste Willink van Collenprijs won.
V.l.n.r. Wijsmuller, Van der Waay, Oldewelt en Witkamp.

De Willink van Collenprijs is een voormalige Nederlandse kunstprijs, die voor het eerst in 1880 werd toegekend.[1]

Achtergrond

De Amsterdamse fabrikant en amateur kunstschilder Wilhem Ferdinand Willink van Collen (1847-1878) en zijn vrouw Anna van Bosse waren grote kunstliefhebbers. Bij zijn overlijden liet Willink van Collen een bedrag na van 30.000 gulden aan de Maatschappij Arti et Amicitiae. Hij bepaalde dat de rente van het kapitaal gebruikt moest worden om jonge kunstenaars in hun studie te steunen.

Het bestuur van Arti et Amicitiae besloot een jaarlijkse schilderwedstrijd te organiseren voor alle Nederlandsche kunstenaars, binnen het Rijk metterwoon gevestigd en den ouderdom van 30 jaren nog niet bereikt hebbende".[2] Later werd de leeftijd opgetrokken naar 35 jaar. De schilderstukken moesten ongesigneerd worden ingeleverd en werden anoniem beoordeeld. Er werd door de jury een eerste prijs toegekend, een premie en soms een accessit (eervolle vermelding).

Het niveau van de inzendingen schommelde nogal eens. In 1891 werd besloten een lastiger thema voor de prijsvraag te kiezen, om schilders die onvoldoende waren geschoold af te schrikken.[3] Het jaar erop besloot de jury geen eerste prijs uit te reiken, omdat er sprake was van "onvoldoende kunstwaarde". Enkele van deze gekozen thema's waren: expressiekop (1891), een feit uit de vaderlandse geschiedenis (1892), het leven van Willem de Zwijger (1932) en de zomer (1935).

Geen toekenning

In 1893 werd een wedstrijd uitgeschreven voor een muurschildering in het Arti-gebouw. Er waren zeven inzendingen, die zo tegenvielen dat er geen prijs werd toegekend. In 1894 werd door het bestuur besloten het geld uit het Fonds Willink van Collen te besteden aan de aanschaf van het schilderij In de sneeuw van George Hendrik Breitner, een reis van drie studenten van de Rijksakademie van beeldende kunsten naar de National Gallery in Londen tijdens de paasvakantie en aan een tegemoetkoming voor een in Londen wonende schilder.

Het besluit om het geld anders te besteden dan voorheen gebeurde stuitte tegen de borst van kunstenaars. Negenentwintig schilders, waaronder Hendrik Willem Mesdag, Jacob en Willem Maris, Paul Gabriël en Louis Apol, stuurden een gezamenlijke brief hierover in. In 1896 werd door het bestuur een nieuwe wedstrijd uitgeschreven.

Winnaars

Winnaars 1880-1893

Jaar Thema Eerste plaats Premie Accessit
1880 genrevoorstelling uit het Nederlandse familie- en volksleven van de tegenwoordige tijd Nicolaas van der Waay
Onder vrienden		 Ernst Witkamp
Troost		 ?
Ik wil vooruit
1881 episode uit het leven van een onze beroemde mannen uit de 16e of 17e eeuw
1882 voorstelling uit het dagelijks leven van onze tijd, niet binnenshuis, maar bij de weg, in stad of dorp, of in het open veld Ernst Witkamp
Laster		 Hendrik Haverman
Zomer
1883 (onbekend) Jan Hillebrand Wijsmuller
Avond na zonsondergang		 Willem Bastiaan Tholen
Achter de hoeve		 Jan van Essen
Een middag bij Eemnes
1884 genrevoorstelling uit het Nederlandse familie- en volksleven van de tegenwoordige tijd Wally Moes
Spelende kinderen		 Carel Dake
Vreemde vogels
1885 voorstelling uit het dagelijks leven van onze tijd, niet binnenshuis, maar bij de weg, in stad of dorp, of in het open veld Jan Hoynck van Papendrecht
Arrestant		 Willem Witsen
Halt in het bosch: houtdieven
1886 Dierstuk Jan Voerman
Vee in de weide		 Marius Bauer
In afwachting
1887 voorstelling uit het dagelijks leven van de tegenwoordige tijd Henry Luyten
Vóór de werkstaking		 Gerard Muller
Een welkom bezoek
1888 stadsgezicht Willem Bastiaan Tholen Hobbe Smith
Gezicht op den Montelbaanstoren		 Gerard Muller, Bernard Koldewey, Johan Thorn Prikker
1889 figuurschilderij Johannes Akkeringa
Een wandeling in het duin		 R. Ives Browne
Badende jongens		 Hendrik Maarten Krabbé
De stenenklopper
1890 een landschap gestoffeerd, stoffage naar verkiezing Johannes Graadt van Roggen
Boschgezicht bij winter		 Edzard Koning
Herfst		 Rudolf Haak, Cornelis Kuypers, Floris Arntzenius, Paul Bodifée, Willem de Zwart
1891 expressiekop (levensgroot)
1892 een feit uit de vaderlandse geschiedenis niet toegekend Bernard de Hoog
Johan de Witt aan Buat de teruggaaf weigerende van de brieven van Silvius aan dezen		 Piet Dupont
1893 vlakke muurschildering (voor het Arti-gebouw) niet toegekend

Winnaars vanaf 1896