Vuurgoudhaan

Vuurgoudhaan IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2016)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Orde: Passeriformes (Zangvogels) Familie: Regulidae Geslacht: Regulus (Goudhaantjes)
Soort
Regulus ignicapilla (Temminck, 1820)
Verspreidingsgebied van de vuurgoudhaan ■ broedgebied (lichtgroen) ■ permanent leefgebied (donkergroen) ■ niet-broedgebied (blauw)
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Vuurgoudhaan op Wikispecies
Portaal    Biologie Vogels

De vuurgoudhaan (meestal vanwege zijn formaat het vuurgoudhaantje genaamd) (Regulus ignicapilla) is een zangvogel uit de familie van Regulidae.

Kenmerken

Het vuurgoudhaantje wordt 9 tot 10 cm groot en is iets groter dan het nauw verwante goudhaantje dat de kleinste Europese vogelsoort is. De vuurgoudhaan lijkt sterk op de goudhaan. Opmerkelijke verschillen zijn de witte oogstreep en een ander geluid.[2] Het verenkleed heeft een grijsgroene bovenzijde, een lichtgrijze onderzijde en een zwarte en witte oogstreep. Het vrouwtje heeft een gele kruin, het mannetje een oranje kruin (die echter alleen goed zichtbaar is als de vogel zijn kruinveren opzet), waaromheen zich een zwarte band bevindt.

Voortplanting

Het legsel bestaat meestal uit zeven tot tien roze eieren met roodbruine vlekjes, die in een stevig kogelvormig nest met een opening aan de bovenzijde worden gelegd. Het vrouwtje broedt tweemaal per jaar.

Eieren

Verspreiding en leefgebied

In een groot deel van Europa komen vuurgoudhaantjes vooral in de zomer voor. Ze overwinteren in Zuidwest-Europa en het westelijk Middellandse Zeegebied (zie kaartje). Het is een vogel van zowel loofbos als gemengd naald- en loofbos.

De soort telt vier ondersoorten:

• R. i. ignicapilla: westelijk, centraal en zuidelijk Europa en Anatolië.
• R. i. caucasicus: de westelijke Kaukasus.
• R. i. tauricus: het Krimschiereiland.
• R. i. balearicus: de Balearen en noordwestelijk Afrika.

Status

De vuurgoudhaan heeft een groot verspreidingsgebied en daardoor alleen al is de kans op uitsterven uiterst gering. De grootte van de populatie in Europa (waar meer dan 95% van de wereldpopulatie broedt) wordt geschat op 4,2 tot 7,1 miljoen broedparen. Er is geen aanleiding te veronderstellen dat de soort in aantal achteruit gaat. Om deze redenen staat de vuurgoudhaan als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.[1]

Voorkomen in Nederland

De vuurgoudhaan is een vrij talrijke broedvogel in de bossen op de zandgronden in het midden, zuiden en noordoosten van Nederland. Het aantalsverloop van de vuurgoudhaan vertoont een grillig beeld. Koude winters hebben een negatief effect, maar daarna treedt meestal weer herstel op.[3] Het aantal broedparen in Nederland is in de periode 2018-2020 geschat op 6500-8500, dat is minimaal een verdubbeling in 15 jaar.[4]

Galerij

• 
  Het goudhaantje
  (1869), John Gerrard Keulemans
• 
  Vuurgoudhaantje als ringvangst
• 
  Zingende vuurgoudhaan
• 
  Vuurgoudhaan in Franconville

Video

• Een vuurgoudhaan op Texel

Externe links

• SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid.
• Vuurgoudhaantje in Onze vogels in huis en tuin (deel 1) van J.G. Keulemans (1869) op de Nederlandstalige Wikisource. Keulemans noemt de soort - heel verwarrend - “goudhaantje” (en Regulus regulus, het goudhaantje, noemt hij dan weer "winterkoning").

Voetnoten

1. (en) Vuurgoudhaan op de IUCN Red List of Threatened Species.
2. Mullarny, K. et al., 1999. ANWB Vogelgids van Europa, Tirion, Baarn. ISBN 90-18-01212-2
3. Bijlsma, R.G., F. Hustings & C.J. Camphuysen, 2001. Avifauna van Nederland 2. ISBN 9074345212
4. SOVON - Verspreiding en aantalsontwikkeling van de vuurgoudhaan in Nederland