Verbintenissenrecht

Verbintenissenrecht is een deelgebied van het burgerlijk recht. Het houdt zich bezig met de verbintenissen. Een verbintenis is het gevolg van een eenzijdige of tweezijdige rechtshandeling of van een feitelijke handeling (zoals een onrechtmatige daad) tussen rechtssubjecten. Het klassieke verbintenissenrecht is in Nederland en in België geregeld in het Burgerlijk Wetboek.

Het kan gaan om een verbintenis uit de wet, een verbintenis uit overeenkomst of een natuurlijke verbintenis. Tot de verbintenissen uit de wet behoren die welke voortvloeien uit een onrechtmatige daad. Voorbeelden van overeenkomsten zijn: koopovereenkomst, huurovereenkomst, arbeidsovereenkomst.

Nederland

Boek 6 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek[1] vormt het algemene gedeelte van het verbintenissenrecht. Indeling:

• Titel 1. Verbintenissen in het algemeen, met onder meer:
  • Afdeling 10. Wettelijke verplichtingen tot schadevergoeding
• Titel 2. Overgang van vorderingen en schulden en afstand van vorderingen
• Titel 3. Onrechtmatige daad
• Titel 4. Verbintenissen uit andere bron dan onrechtmatige daad of overeenkomst
• Titel 5. Overeenkomsten in het algemeen

Rechtsfeitenschema Nederlands privaat- en publiekrecht
Feiten (gebeurtenissen, omstandigheden, handelingen, tijdsverlopen)
Rechtsfeiten (gebeurtenissen, omstandigheden, handelingen, tijdsverlopen met rechtsgevolg)														Blote feiten (gebeurte­nissen, omstandig­heden, menselijke hande­lingen, tijds­verlopen zonder rechts­gevolg)
Menselijke handelingen met rechtsgevolg													Blote rechtsfeiten (feiten met rechts­gevolg, zijnde geen menselijke hande­lingen) verjaring overlijden geboorte naburigheid
Rechtshandelingen (menselijke handelingen met beoogd rechtsgevolg)											Feitelijke handelingen (menselijke handelingen met niet-beoogd rechtsgevolg)
Eenzijdige rechtshandelingen			Meerzijdige rechtshandelingen								Onrechtmatige daad veroorzaken ongeluk, gevaarzetting en/of Strafbaar feit moord, doodslag, diefstal	Rechtmatige daad zaakwaar­neming, ongerecht­vaardigde verrijking, onverschul­digde betaling
Eenzijdige privaatrechtelijke rechtshandeling		Eenzijdige publiek­rechtelijke rechts­handeling wetgeving besluit met algemene strekking, beschikking, vonnis	Meerzijdige privaatrechtelijke rechtshandeling							Meerzijdige publiek­rechtelijke rechts­handeling afspraak tussen overheids­organen
Gerichte eenzijdige privaat­rechtelijke rechts­handeling aanbod, aanvaarding, opzegging arbeids­overeen­komst	Ongerichte eenzijdige privaat­rechtelijke rechts­handeling wilsbe­schikking, verwerping/ aanvaarding erfenis		Privaatrechtelijke overeenkomsten						Overige privaat­rechtelijke meer­zijdige rechts­hande­lingen
			Verbintenisscheppende (obligatoire) overeenkomst		Goederen­rechtelijke overeen­komst levering, cessie	Bevrijdende (liberatoire) overeen­komst kwijt­schelding, afstand	Familie­rechte­lijke overeen­komst huwelijks­voor­waarden	Overige overeen­komsten
			Wederkerige overeen­komst koop, huur	Eenzijdige overeen­komst schenking, bewaarneming

België

Het Belgische verbintenissenrecht is opgenomen in boek 5 van het Burgerlijk Wetboek. Rechtshandelingen en rechtsfeiten die zich tot 1 januari 2023 hebben voorgedaan, bljiven onderworpen aan het oud Burgerlijk Wetboek, tenzij partij anders overeenkomen. De verschillen tussen de twee regimes zijn niet heel groot, aangezien het nieuwe recht vooral een codificatie is van ontwikkelingen die zich vanuit de rechtspraak hadden voorgedaan in het oude recht.[2]

Externe link

• Boek 6 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek

Bronnen, noten en/of referenties

1. https://wetten.overheid.nl/BWBR0005289
2. Vincent Sagaert, Beginselen van verbintenissenrecht. De contractuele en quasi-contractuele verbintenissen, 2023, p. 4