Het schilderij bestaat uit een min of meer regelmatig patroon van elkaar kruisende, zwarte lijnen. De zo ontstane hoeken zijn op verschillende plaatsen opgevuld met verschillende gradaties rood, blauw en geel. Het is een variatie op het schilderij Compositie XIII, dat Van Doesburg in juni 1918 voltooide. Dit schilderij is op zijn beurt gebaseerd op een stilleven.
Toeschrijving en datering
Het schilderij is niet gesigneerd of gedateerd. In Van Doesburgs portfolio staat het vermeld als ‘Variatie Comp (1918)’. Vermoedelijk ontstond in oktober van dat jaar. Op 12 oktober 1918 schrijft Van Doesburg aan architect Oud: ‘Ik heb van de week hard geploeterd aan een nieuw schilderijtje’. Op 5 november schrijft hij aan zijn vriend Antony Kok: ‘Ik heb nog een nieuw schilderijtje gemaakt’. Waarschijnlijk gaat het in beide gevallen om Variatie op Compositie XIII.[1]
Herkomst
In 1947 verzorgde Van Doesburgs weduwe, Nelly van Doesburg, een reizende overzichtstentoonstelling met werk van haar man in de Verenigde Staten. In november van dat jaar deed deze tentoonstelling de stad Cincinnati aan. Het werk werd toen aangekocht door de verzamelaar Mary Elizabeth Johnston, die het na haar dood in 1967 naliet aan het Cincinnati Art Museum.[1]
Hoek, Els (red.; 2000) Theo van Doesburg. Oeuvrecatalogus, Bussum: Uitgeverij Thot, ISBN 90-6868-255-5, cat.nr. 599, p. 237 (als Variatie op Compositie XIII, vermoedelijk oktober 1918).
Tentoonstellingen
‘1940’, Deuxième exposition, Rétrospective Van Doesburg, Parc des expositions de la porte de Versailles, Parijs, 15 januari-1 februari 1932, cat.nr. 38, p. 5 (als Composition-variation, 1918).
Theo van Doesburg (?), Stedelijk Museum, Amsterdam, 2 mei-31 mei 1936, cat.nr. 44, p. 102 (als Stilleven, 1918).
Theo van Doesburg, Retrospective exhibition, Art of this Century Gallery, New York, 29 april-31 mei 1947, cat.nr. 23 (als Composition Variation, 1918).
Walt Kuhn, Lyonel Feininger and Theo van Doesburg (?), juni-15 juli 1947, County Museum of Art, Los Angeles, geen catalogus.
Theo van Doesburg, Paintings, drawings, photographs and architectural drawings, The Renaissance Society of the University of Chicago, Chicago, 15 oktober-8 november 1947, cat.nr. 23 (als Composition Variation, 1916).
Theo van Doesburg, Cincinnati Art Museum, Cincinnati, 20 november-12 december 1947, geen catalogus.
Painters of De Stijl. Debut of abstract art in Holland, 1917-21, Sidney Janis Gallery, New York, 17 mei-2 juni 1951, cat.nr. 11 (als Composition. Variation, 1918).
The Mary E. Johnston Collection. An Exhibition Held at the Contemporary Arts Center in the Cincinnati Art Museum, Cincinnati Art Museum, Cincinnati, 20 april-12 mei 1956, cat.nr. 8 (als Abstraction).
The Mary E. Johnston Collection, Columbus Gallery of Fine Arts, Columbus, Ohio, 4 november-22 november 1956, cat.nr. 12 (als Abstraction).
The Modern Art Society. The Center's early years 1939-1954. An exhibition in celebration of the fortieth anniversary of The Contemporary Arts Center, Cincinnati Art Museum, Cincinnati, 13 oktober-25 november 1979, ISBN 0917562100, zonder cat.nr., p. 80 (als Composition Variation).
Abstraction. Towards a new art. Painting 1910-20, Tate Gallery, Londen, 6 februari-13 april 1980, cat.nr. 110, p. 52 op p. 53 (als Composition XIII (Variation)).
De Stijl, 1917-1931, Visions of Utopia, 31 januari-28 maart 1982, Walker Art Center, Minneapolis, 20 april-27 juni 1982, The Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Smithsonian Institute, Washington, cat.nr. 17 (als Composition Variation).
De Stijl, 1917-1931, Stedelijk Museum, Amsterdam, Kröller-Müller Museum, Otterlo, 6 augustus-4 oktober 1982, cat.nr. 26 (als Compositie XIII (variatie)).
