Stekelstaartgierzwaluw

Stekelstaartgierzwaluw IUCN-status: Niet bedreigd[1] (2016)
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Orde: Apodiformes (Gierzwaluwachtigen) Familie: Apodidae (Gierzwaluwen) Geslacht: Hirundapus (Stekelstaartgierzwaluwen)
Soort
Hirundapus caudacutus (Latham, 1801)
Verspreidingsgebied: Donkergroen: voorkomen als standvogel Geel: Overwinteringsgebied Lichtgroen: Voorkomen als zomervogel
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Stekelstaartgierzwaluw op Wikispecies
Portaal    Biologie Vogels

De stekelstaartgierzwaluw (Hirundapus caudacutus) is een gierzwaluwachtige.

Kenmerken

De stekelstaartgierzwaluw heeft een spanwijdte van gemiddeld 50 cm. De grootte varieert tussen 19 cm en 21,5 cm. Hij lijkt op een gewone gierzwaluw, maar is compacter, met een kort lichaam en een snelle vlucht. De vogel is overwegend bruin, de rug is zeer lichtbruin en kenmerkend is verder een witte anaalstreek die doorloopt tot op de flanken.[2][3]

Leefwijze

De stekelstaartgierzwaluw leeft van insecten en kleine ongewervelden.

Verspreiding en leefgebied

Deze soort komt voor in Centraal-Azië en Zuid-Siberië broedt en in Australië overwintert. In West-Europa komt de soort soms als dwaalgast voor en als zodanig één keer (in 1996) in Nederland waargenomen.[4] Ze vertoeven in de meest uiteenlopende habitats, ook in cultuurlandschappen en stedelijke omgevingen.

Ondersoorten

Er worden twee ondersoorten erkend:[5]

• Hirundapus caudacutus caudacutus (Latham, 1802) (Midden Siberië tot Japan en de Koerilen, overwintert in Australië).
• Hirundapus caudacutus nudipes (Hodgson, 1837) (Himalayagebied en het noordoosten van India tot in het zuidwesten van China, standvogel).

Voortplanting

Het vrouwtje legt tussen de 3 en de 6 eieren per legsel, en heeft één legsel per jaar. De broedtijd duurt tussen de 17 en 23 dagen.

Snelheid

Deze grote gierzwaluw wordt vaak aangezien voor een roofvogel. Aangenomen wordt dat deze gierzwaluw de snelst horizontaal vliegende vogel ter wereld is. Volgens het Guinness Book of Records van 1978 is de hoogste snelheid ooit gemeten voor de stekelstaartgierzwaluw 172 km per uur.[6]

Status

De stekelstaartgierzwaluw heeft een enorm groot verspreidingsgebied en daardoor alleen al is de kans op de status kwetsbaar (voor uitsterven) uiterst gering. De grootte van de populatie is niet gekwantificeerd. Er is geen aanleiding te veronderstellen dat de soort in aantal achteruit gaat. Om deze redenen staat deze gierzwaluw als niet bedreigd op de Rode Lijst van de IUCN.[1]

Bronnen, noten en/of referenties

1. (en) Stekelstaartgierzwaluw op de IUCN Red List of Threatened Species.
2. Mullarny, K. et al., 1999. ANWB Vogelgids van Europa, Tirion, Baarn. ISBN 90-18-01212-2
3. (en) Pizzey, G & R. Doyle, 1980. A field guide to the birds of Australia. Collins, Sydney.
4. Stekelstaartgierzwaluw op Dutch Avifauna
5. (en) F. Gill, M. Wright D. & Donsker (2012) - IOC World Bird Names (version 3.2)
6. Handbook of the Birds of the World, V. 5, 1999, p. 390.