Sillem is de naam van een thans deels Nederlandse familie waarvan de stamboom is opgenomen in het genealogisch naslagwerk Nederland's Patriciaat. De familie stamt af van een Hamburgs regenten- en koopliedengeslacht.
De gedocumenteerde geschiedenis van de familie Sillem begint in de 16e eeuw; de broers Jacob Selm (1517-1584) en Heyn Sylm vestigden zich vanuit het Kehdinger Land (ten noordwesten van Hamburg) in de Vrije Rijks- en Hanzestad Hamburg. Daar traden zij naar voren als succesvolle kooplieden. Aangenomen wordt dat hun voorouders zich in de 14e of 15e eeuw vanuit Holland in Kehdingen hebben gevestigd. In die tijd kwamen Hollandse en Friese boeren het moerasland ten zuiden van de Elbemonding indijken om er vruchtbaar akkerland van te maken. In oude kerkboeken aldaar komt de naam voor geschreven als Silm, Zelm en Selm. Later in de 16de eeuw wordt de naam als Syllm of Sillem geschreven. Er bestaat een theorie dat de familie oorspronkelijk afkomstig is uit de plaats Zelhem, een reeds in de 9e eeuw bestaand handelsstadje in het oosten van Holland (tegenwoordig Gelderland), waarvan de naam in de loop der eeuwen ook voorkwam als: Selheim, Zeelem, Zelm en Zillem tot het huidige Zelhem. Jacob en Heyn trouwden met dochters van oude Hamburgse geslachten en zo werd Jacob in 1560 tot raadslid benoemd. Zijn broer Heyn bereikte nauwelijks zijn 50ste levensjaar. Vermoedelijk bezweek hij aan de pest. Beiden lieten zoons na, zodat zij tot op de huidige dag worden gezien als de twee stamvaders van de familie. Uit hun nageslacht kwamen vooraanstaande Hamburgers voort: 2 burgemeesters, 9 raadsleden, 15 rechters, 7 schatkistbewaarders, 11 bankrevisors en 14 toezichthouders op het weeshuis. In het stadhuis van Hamburg hangen de portretten van de burgemeesters en de raadsheren. Aan de buitenkant van het stadhuis siert het Sillem-wapen de gevel, naast andere familiewapens van Hamburgse regentenfamilies. Zoons en kleinzoons van Heyn Sillem waren lakenkopers. De nazaten van Jacob Sillem handelden met het buitenland; zij lieten hun handelswaar tot het Iberisch schiereiland verschepen en hadden voorts handelspartners in Holland, Vlaanderen en Engeland. Een van de kleinzoons van Jacob studeerde rechten in Bazel. Hij was de eerste jurist in de familie en er zouden nog velen volgen. Tot in de 19e eeuw leefden de nazaten van beide takken nauw verbonden en gelieerd in Hamburg en voerden hetzelfde familiewapen. Jacob Sillem stierf te Hamburg in 1565. De tak van Jacob Sillem stierf in 1835 uit. De Heinse of Heynse tak leeft nog voort. Behalve in Nederland wonen leden van de familie Sillem o.a. in Duitsland, Zwitserland, Frankrijk, België, Italië, Ierland, Groot-Brittannië, Canada, de Verenigde Staten van Amerika, Argentinië en Australië.
De Nederlandse tak stamt af van Hieronymus (zich noemende Jérome) Sillem (1768 - 1833), die zich in 1815 in Amsterdam vestigde als hoofdfirmant van de Amsterdamse vestiging van het bankiershuis Hope & Co.
De stamboom van de Nederlandse tak van de familie Sillem werd in 1910 opgenomen in het Nederland's Patriciaat.
Wapen van de familie Sillem
Sillem FamiliewapenFamiliewapen, glas in lood, voorzien van naam 'Jacob Selm', 1583
Wapen: In blauw drie gebladerde korenaren staande op de toppen van een drieberg, alles in goud. Helmteken: een korenaar van het schild tussen een beurtelings doorsneden vlucht van blauw en zilver. Dekkleden: Zilver en blauw. Zie de afbeelding hiernaast.
Volgens 'Hamburgsche Wappen und Genealogien', blz. 393, noot 3, komt het bovenomschreven wapen voor op het hier getoonde glas-in-lood-ruitje, gedateerd 1583, als dat van Jacob Selm, stamvader van de in 1835 uitgestorven Jacobse tak van het geslacht Sillem. (zie onderste afbeelding hiernaast)
Enkele telgen
Jacob Sillem (Hamburg, 6 mei 1620 - aldaar, 15 juli 1693), in 1645 dr. jur. in Basel, in 1653 raadsheer te Hamburg; sinds 1709 senator te Hamburg
Garlieb Sillem (1676-1732), zoon van de Hamburgse senator Hieronymus Sillem (1648-1710), was jurist en later burgemeester van Hamburg 1716-1720
Garlieb Helwig Sillem (Hamburg 29 aug. 1728 - Wellingsbüttel (Hamburg) 10 juli 1801). Koopman te Hamburg, lid van de firma Matthiessen & Sillem kooplieden aldaar.
Jérome Sillem (correcte benaming: Hieronymus) (Hamburg 27 juli 1768 - Amsterdam 19 april 1833), firmant Matthiessen, Sillem & Co., kooplieden te Hamburg, sinds 1815 firmant van Hope & Co in Amsterdam
Aelred Sillem (eigenlijke naam: Harold Frederick Sillem) (29 oktober 1908 - 19 mei 1994), van 1964 tot 1992 de tweede abt van Quarr (Quarr Abbey) op het eiland Wight
Nederland's Patriciaat, jaargangen nr. 1 (1910), nr. 2 (1911), nr. 22 (1935-36), nr. 47 (1961)
Jacob Sillem (1517-1584): Ein Beitrag zur Geschichte und Genealogie Hamburgischer Familien (Bibliotheek CBG: Centraal Bureau voor de Genealogie)
D. Wilhelm Sillem: 'Genealogie der familie Sillem' (Druck von Seffe & Becker, Leipzig, 1908)
Herinneringen van J. A. Sillem 1840-1912', in: Jaarboek van het genootschap Amstelodanum 62, (1970), blz. 131-192
Ernst Heldring: Herinneringen en dagboek (in drie delen; deel 1 en 2: Herinneringen en dagboek/deel 3: bijlagen). (heruitgegeven door Dr. Joh. de Vries. Uitgave van het Nederlands Historisch Genootschap, Utrecht 1970)
Dr. Antonie Johannes: 'Luthers Diaconessenwerk: Geschiedenis van 100 jaar Lutherse Diakonessen Inrichting te Amsterdam' (De Walburg pers, Zutphen 1986)
'De reis om de wereld van Ernst Sillem'. Bewerkt door Agnes Sillem (Uitgeverij Van Soeren en Co., Amsterdam 1997)
'Karavaan door de Karakorum. Reisbrieven van J. A. Sillem (1902-1986) aan zijn moeder. Nederlandse Karakorum expeditie 1929-1930'. Bewerkt door Marianne Kruijt en Caroline Sillem (uitgave van het Museum Volkenkunde, Leiden, 2009)
H. Carl Wilhelm & Hans Wolff Hieronymus Sillem: Genealogie der Familie Sillem in Deutschland (2002)
Hans Wolff Hieronymus Sillem: Die Sillems in Hamburg (2005)
