Openingsval

Een openingsval of openingstruc is een term die door schakers wordt gebruikt om aan te geven dat een bepaalde zet in een bepaalde opening leidt tot verlies van de partij. In sommige gevallen wordt zo'n verkeerde zet uitgelokt, waarbij bijvoorbeeld een stuk wordt geofferd. In andere gevallen moet de verliezende speler een aantal slechte zetten achter elkaar doen wil de val dichtklappen. Een verliezende zet leidt tot gedwongen mat, óf tot het verlies van een stuk. Bij goede schakers kan het verlies van een pion, of zelfs het verlies van een tempo al leiden tot verlies van de partij. Bij beginnende schakers maakt het nog niet zo heel veel uit, omdat de tegenstander de zwakheden in de stelling nog niet goed kan uitbuiten.

Ook de mogelijkheid om remise af te dwingen behoort tot de openingsvallen, omdat een betere speler in zo'n situatie niet meer de kans krijgt om te winnen, wat eigenlijk wel van hem verwacht wordt.

Belangrijk is dat niet elke openingstruc goed is. Een goed voorbeeld is het herdersmat. Als de tegenstander erin trapt, dan is de partij snel voorbij. Is de zwartspeler echter een beetje goede speler, dan staat hij al snel beter. Het spelen op openingsvallen houdt dan vaak ook een zeker risico in.

Stukwinst

Vele openingsvallen berusten op stukwinst. Voorbeelden komen onder andere voor in het Albintegengambiet, de Draak en de Sveshnikov.

Albintegengambiet

8
7
6
5
4
3
2
1
	a	b	c	d	e	f	g	h

• 1. d4 d5 2. c4 e5 (het Albintegengambiet) 3. dxe5 d4 4. e3?? Lb4+ 5. Ld2 dxe3 6. Lxb4 exf2+ 7. Ke2 fxg1P+ 8. Txg1 Lg4+ en wit verliest de dame.

De Draak

8
7
6
5
4
3
2
1
	a	b	c	d	e	f	g	h

• 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 g6 (de Draak) 6. f4 Lg7? 7. e5 dxe5 8. fxe5 Pg4 9. Lb5+ Kf8 10. Pe6+ en zwart verliest de dame.

Sveshnikov

8
7
6
5
4
3
2
1
	a	b	c	d	e	f	g	h

• 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 e5 (de Sveshnikov) 6. Pdb5 d6 7. Pd5 Pxd5 8. exd5 Pe7 9. c4 a6?? 10. Da4! en zwart verliest minstens de kwaliteit.

Damianoverdediging

8
7
6
5
4
3
2
1
	a	b	c	d	e	f	g	h

• 1. e4 e5 2. Pf3 f6? 3. Pxe5 fxe5? (De7 is beter) 4. Dh5+ Ke7 5. Dxe5+ Kf7 6. Lc4+ Kg6? (d5 is beter, maar verliest ook) 7. Df5+ Kh6 8. d4+ g5 9. h4 De7 10. Lxg5+ en wit wint de zwarte dame.

Caro-Kann

• 1. e4 c6 2. d4 d5 3. Pc3 dxe4 4. Pxe4 Pd7 5. Ld3 Pgf6 6. Pg5 h6 7. Pe6 fxe6 8. Lg6#

Mat

Openingsvallen die resulteren in mat zijn geplaatst in het artikel openingsmat.

Zie ook

• Halosar-val (een openingsval in het Blackmar-Diemergambiet)