|
Marthe Donas
Marthe Donas, ook Tour Donas of Tour d'Onasky genoemd (Antwerpen, 26 oktober 1885 – Audregnies, 31 januari 1967), was een Belgische kunstschilderes die deel uitmaakte van de voor-oorlogse avant-garde. LevensloopMarthe Donas volgde op zeventienjarige leeftijd (1902-1903) les aan de Antwerpse Academie, ondanks het verzet van haar vader. De tien jaar daarop was ze niet echt bij iemand in de leer, maar bekwaamde ze zich wel verder in het schilderen. Haar klassieke scholing en talent blijken onder andere uit haar Zelfportret. Dat is een klein, lichtbruin monochroom werk. Doordat ze het zo dun schilderde, heeft het weg van een tekening. Donas vervolgde haar opleiding tussen 1912 en 1914 aan de Antwerpse Academie en het Hoger Instituut. Ze haalde eerste prijzen in de schilderkunst, bij Van Kuyck, en bij het tekenen en graveren, bij Lauwers. Bij het uitbreken van de Eerste wereldoorlog vluchtte haar familie naar het Nederlandse Goes (Walcheren). Donas en haar tweelingzus trokken verder naar Dublin. Daar volgden ze lessen in glasschilderkunst. Marthe Donas kreeg er ook enkele opdrachten. Het was daar dat Liggend Naakt tot stand kwam. Het is een realistisch opgezette tekening, waarin Donas de arceertechniek gebruikte. Deze was erg verwant aan de methode die ze in haar gravures toepaste. De figuur werd in Liggend Naakt uitgespaard tussen de parallelle arceringen.[1] Vanwege de zeer bloedige Paasopstand, die in Dublin op 24 april 1916 uitbrak, moest ze weer vluchten. Ze verbleef kort in Engeland en eind 1916 vestigde ze zich in Parijs. Daar speelde zich vier jaar lang wat Leen de Jong, ex-medewerker aan het KMSKA, haar “meest fascinerende fase uit haar kunstenaarsleven” noemde af. Donas schreef zich meteen na aankomst in in La Grande Chaumière, l’Académie Ranson en in het atelier van André Lhote, waar ze in contact kwam met het kubisme. Later schreef ze over deze periode: “Een tentoonstelling van André Lhote heeft mij veroverd voor het kubisme. Ik was erop gebrand om alles te zien en te begrijpen”.[1][2] Ze maakte zich de nieuwe stijl snel eigen, zo blijkt uit drie werken uit 1917 (Stilleven, KMSKA, inv. nr. 2948 en twee naaktstudies, verzameling S. en G. Poppe te Hamburg). Tot eind 1918 vergezelde ze een dame naar Nice om haar tekenlessen te geven en zo in haar levensonderhoud te voorzien. In Nice ontmoette ze Alexander Archipenko, de Oekraïense beeldhouwer met wie ze een verhouding gehad zou hebben.[3] Door haar werk in zijn atelier kwam ze in contact met de militante kubisten van Section d’Or. Haar eigen kubistische werken kenmerken zich door de afwisseling en aanvulling van geometrische volumes, nabootsing van materialen, zuivere vormen en de collagetechniek. In december 1918 huurde ze het Parijse atelier van Piet Mondriaan, die toen nog in Nederland woonde. In die periode evolueerde haar stijl steeds meer naar het abstracte. Haar avant-gardistische werk vertoonde toen overeenkomsten met het oeuvre van De Stijl en Archipenko.[1] In de biografie die L. De Jong over Donas schreef, wijdde ze een deel aan de exposities waar de kunstenares aan deelnam. Zo schreef De Jong:
Ondanks dit succes moest ze wegens geldgebrek terugkeren naar haar ouders. In 1922 trouwde de kunstenares met Harry Franke en leefde afwisselend in Parijs en Ittre. Tot 1927 maakte ze figuratieve, naïeve portretten, genretaferelen en landschappen. Daarna, in de periode 1927-1947, schilderde ze niet. Daarover schreef ze zelf: “Ne trouvant pas son équilibre dans une vie si tourmentée, avec de continuels déménagements, un ménage à faire et trop d'ouvrage, elle cesse de peindre.” Over het werk dat ze na 1947 maakte, schreef ze: “Mes peintures actuelles sont des intuitions pures, toutes abstraites...”[1] Musée Marthe DonasIn een kapel in Ittre bij haar vroegere woning is het Musée Marthe Donas gevestigd. Het bezit een veertigtal schilderijen, gravures en tekeningen van haar, naast werk van Guillaume Vanden Borre en Pierre Caille. Blikvanger is De zich poederende vrouw uit 1918. Monografie
Schilderijen
Assemblage
Tekeningen
Musea met werk van Donas
Externe linksBronnen, noten en/of referenties
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
