Lindaan

Lindaan
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van α-lindaan
Structuurformule van β-lindaan
Structuurformule van γ-lindaan
Algemeen
Molecuul­formule	C6H6Cl6
IUPAC-naam	1,2,3,4,5,6-hexachloorcyclohexaan
Andere namen	hexachloorcyclohexaan
Molmassa	290,83 g/mol
SMILES	Cl[C@H]1[C@H](Cl)[C@@H](Cl)[C@@H](Cl)[C@H](Cl)[C@H]1Cl
CAS-nummer	58-89-9
EG-nummer	200-401-2
PubChem	727
Wikidata	Q282003
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
Gevaar
H-zinnen	H301 - H312 - H332 - H362 - H373 - H410
EUH-zinnen	geen
P-zinnen	P263 - P273 - P280 - P301+P310 - P501
Omgang	Niet inademen, contact vermijden
MAC-waarde	0,5 mg/m^3
LD50 (ratten)	88[1] mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand	vast
Dichtheid	1,85 g/cm³
Smeltpunt	113 °C
Kookpunt	323 °C
Dampdruk	0,0012 Pa
Goed oplosbaar in	organische oplosmiddelen
Onoplosbaar in	water
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Lindaan of γ(gamma)-hexachloorcyclohexaan is een verbinding die vooral als insecticide werd/wordt gebruikt. Sinds 1969 is de productie wereldwijd sterk gedaald vanwege de hoge giftigheid. Lindaan is zeer toxisch voor waterorganismen, wordt langzaam afgebroken en accumuleert in de voedselketen (vooral bij vis).

Lindaan is ontdekt door Teunis van der Linden, die aan de Universiteit van Amsterdam heeft gewerkt aan de chlorering van alkanen, in het bijzonder van cyclohexaan. Van de verbinding zijn 3 stereo-isomeren bekend: α-, β- en γ-lindaan.

Toepassingen en regelgeving

Lindaan wordt voornamelijk als houtbeschermingsmiddel gebruikt en in West-Afrika ook bij het verbouwen van cacao. Verder wordt het in de geneeskunde gebruikt als uitwendig geneesmiddel tegen huidparasieten, zoals de hoofdluis en schurft (scabiës). Dit is echter in een aantal Europese landen verboden.[2][3][4]

Externe links

•  lindaan - International Chemical Safety Card
•  hexachloorcyclohexaan (isomerenmengsel) - International Chemical Safety Card
• (en) Gegevens van lindaan in de GESTIS-stoffendatabank van het IFA

Bronnen, noten en/of referenties

• MSDS-fiche van lindaan, Sigma Aldrich, productnummer 233390

---

1. (en) Lindane: A chemical of the past persists in the future
2. H. Folmer & A. Knuistingh Neven - Scabies en diens behandelingen^[dode link], februari 2007
3. Lindaan bij schurft 1e keusmiddel^[dode link] Medicijnwijzer Consumentenbond
4. Middelen bij schurft^[dode link] Medicijnwijzer Consumentenbond