nl Lijst van schaakfilms en -romans

Dit is een lijst van films en romans met schaken als (een van de) thema('s).

Schaakfilms

Philipp Stölzl (2021), Schachnovelle. (Engels: The Royal Game). Gebaseerd op Stefan Zweigs Schaaknovelle.

Alexey Sidorov (2021), Chempion mira (De wereldkampioen)
Scott Frank (2020), The Queen's Gambit. Een Netflix miniserie, gebaseerd op Walter Tevis' gelijknamige roman.
John Leguizamo (2020), Critical Thinking.
Lukasz Kosmicki (2019), The Coldest Game, een Netflix miniserie.
Luis Oliveros (2017), El jugador de ajedrez (Engels: The Chessplayer)
Mira Nair (2016), The Queen of Katwe.
James Napier Robertson (2014), The Dark Horse.
Edward Zwick (2014), Pawn Sacrifice.
Jake Goldberger (2013), Life of a King. Film dat gebaseerd is op het levensverhaal van Eugene Brown.
Katie Dellamaggiore (2012), Brooklyn Castle.
Caroline Bottaro (2009) Joueuse (Engels: Queen to play). Gebaseerd op Bertina Henrichs De schaakspeelster
Allen Hughes (2005), Knights of the South Bronx.
Marleen Gorris (2000), The Luzhin Defense. Gebaseerd op Vladimir Nabokov's gelijknamige roman.
Esmé Lammers (1995), Lang Leve de Koningin.
Boaz Yakin (1994), Fresh.
Jim McBride (1994), Uncovered. Gebaseerd op Perez-Reverte's roman Het paneel van Vlaanderen.
Steven Zaillian (1993), Searching for Bobby Fischer.
Carl Schenkel (1992), Knight Moves
Gillies MacKinnon (1991) The Grass Arena. Gebaseerd op de gelijknamige autobiografie van John Healy.
Eric Laneuville (1987), The Mighty Pawns.
Richard Dembo (1984), Dangerous Moves.
Wolfgang Petersen (1978), Schwarz und weiß wie Tage und Nächte.
Satyajit Ray (1977), The Chess Players.
Bud Yorkin (1973), The Thief Who Came to Dinner.
(1973) The Most dangerous Match, aflevering uit de Columbo tv-serie
Gerd Oswald (1960), Schachnovelle. (Engels: Brainwashed) Gebaseerd op Stefan Zweigs Schaaknovelle.
Ingmar Bergman (1957), Het zevende zegel.
Phil Rosen (1944), The Chinese Cat.
Raymond Bernard (1927), Le Joueur d'échecs.
Robert W. Paul (1903), A Chess Dispute.

Schaakscènes in films

Harry Potter en de Steen der Wijzen, eerste aflevering in de Harry Potter-films, waarin zich een scene met een magisch schaakbord afspeelt in de toverschool Zweinstein.
From Russia with Love (1963), een James Bond-film waarin de partij in de openingsscene kennelijk is geïnspireerd op de koningsgambiet gespeeld in de partij Boris Spasski - David Bronstein, Leningrad (1960)

Schaakdocumentaires

lan Byron (2018), Closing Gambit: 1978 Korchnoi versus Karpov and the Kremlin.
Thomas Doebele en Maarten Schmidt (2017), De stelling Van Foreest, een schaakfamilie, documentaire over schaakfamilie Van Foreest, oorspronkelijk door de VPRO uitgezonden.
Benjamin Ree (2016), Magnus, een documentaire over Magnus Carlsen.
Liz Garbus (2011), Bobby Fischer Against the World, een documentaire over Bobby Fischer.
Otto Miguel Guzmán; Jesus Gonzalez Bayolo; Rafael Guzmán (2008), Capablanca el Rey, een documentaire over José Rauoul Capablanca.
Kenny Scott (2007), My Brilliant Brain, een National Geographic documentaire met Susan Polgar in de hoofdrol.

Schaakromans

Dr Quiés (rechts) speelt schaak met de kapitein in *Les Mémorables Aventures du Docteur J.-B. Quiés* (1887)

Dominique Biebau (2015), IJslands Gambiet.
Jesse Kraai (2013), Lisa: A Chess Novel.
Ronan Bennett (2007), Zugzwang^[1]
Bertina Henrichs (2006), De schaakspeelster
Paolo Maurensig (1997), The Luneberg Variation.
Arturo Perez-Reverte (1990), Het paneel van Vlaanderen.
Katherine Neville (1988), De Acht.
John Healy (1988), The Grass Arena.
Hans Devroe (1987), Het schaakspel van Leuven
Walter Tevis (1983), The Queen's Gambit.
Fernando Arrabal (1983), La Tour, prends garde (Engels: Tower struck by Lightning).
Iccokas Meras (1978), Lygiosios Trunka Akimirka (Frans: La partie n'est jamais nulle; Engels: Stalemate).
John Brunner (1976), De stad is een schaakbord.
Vladimir Nabokov (1964), De verdediging.(Engels: The Luzhin Defense).
Stefan Zweig (1942), Schaaknovelle.
Edgar Rice Burroughs (1922), The Chessmen of Mars.
Paul Célières (1887), Les Mémorables Aventures du Docteur J.-B. Quiés (Engels: The startling exploits of Dr.J.B. Quies).
Lewis Caroll (1872), Through the Looking Glass.

Zie ook

Zie ook Geschiedenis van vrouwenschaak waar diverse legendes met schaakthema's genoemd worden, zoals:

Enkele sprookjes van Duizend-en-een-nacht.
De legende van Huon de Bordeaux.
Legende van Harun al-Rashid die het schaakspel gepopulariseerd heeft.
Tristan en Isolde die abusievelijk de liefdeselixer drinken tijdens een partijtje schaak.
Fezonas en Cassiel le Baudrain die schaken in Vœux du paon.
Caissa, de schaakgodin waarvan de oorsprong in de 16e eeuw is te vinden, maar in de 18e eeuw haar huidige naam kreeg.

Andere historische literaire verhalen waarin het schaakspel een thema vormt:

Arthurlegendes van Parcival, Lancelot en Walewein en het magisch schaakspel en Ferguut.
Floris ende Blancefloer
Vier heemskinderen

Mythen en legenden over het ontstaan van het schaakspel:^[2]

De mythe van Sissa de brahmaan, die het schaakspel voor een Indische koning uitgevonden zou hebben.
De mythe van de Griekse god Palamedes die het schaakspel tijdens het beleg van Troje uitgevonden zou hebben.
De legende van Exerxes (Grieks: Philometor), een filosoof die voor de koning van Babylonië, Evil-merodach, het schaakspel uitgevonden zou hebben.^[3] Deze legende is beschreven in het eerste tractatus van Cessolis' Ludus Scaccorum.

Externe links

Online beschikbare films, documentaires en boeken:

De film Life of a King.
De documentaires Closing Gambit: 1978 Korchnoi versus Karpov and the Kremlin, De stelling Van Foreest, Bobby Fischer Against The World, Capablanca El Rey en My Brilliant Brain op Youtube.
Het boek Les Mémorables Aventures du Docteur J.-B. Quiés op Gallica.

Diverse lijstjes:

Een lijst van schaakgerelateerde romans (2011) van Jeremy Silman op chess.com.
Een selectie van 20 schaakgerelateerde films op een forum van chess.com.
Een artikel over schaken en literatuur op AbeBooks.
Een artikel over "de beste schaakscenes in films".

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) Steven Poole, "The great game" (recensie), the Guardian, 8 september 2007. Gearchiveerd op 20 mei 2023.
↑ Diepstraten, L.C.M. (zomer 2002). Onder de loep. Gearchiveerd op 11 januari 2024. Nieuwsbrief van het Max Euwe-Centrum (60): pp.3-6
↑ Karina van Dalen-Oskam (1988). Het zwevende schaakspel in de Walewein ‘Hen quam hier sonder redene niet...’. Gearchiveerd op 16 december 2023. Literatuur 5

[1] (en) Steven Poole, "The great game" (recensie), the Guardian, 8 september 2007. Gearchiveerd op 20 mei 2023.

[2] Diepstraten, L.C.M. (zomer 2002). Onder de loep. Gearchiveerd op 11 januari 2024. Nieuwsbrief van het Max Euwe-Centrum (60): pp.3-6

[:5-3] Karina van Dalen-Oskam (1988). Het zwevende schaakspel in de Walewein ‘Hen quam hier sonder redene niet...’. Gearchiveerd op 16 december 2023. Literatuur 5

[1]

[2]

[3]

Lijst van schaakfilms en -romans