Kinrooi

Kinrooi
Kinder
Gemeente in België Vlag van België
Kinrooi (België)
Kinrooi
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Limburg Limburg
Arrondissement Maaseik
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
54,8 km² (2022)
76,22%
9,19%
14,59%
Coördinaten 51° 9' NB, 5° 44' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
12.406 (01/01/2024)
50,45%
49,55%
226,37 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
17,48%
59,75%
22,77%
Buitenlanders 22,55% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Wim Rutten (CD&V)
Bestuur CD&V
Zetels
CD&V
N-VA
sp.a
Open Vld
23
14
6
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 19.553 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 5,14% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
3640
3640
3640
3640
Deelgemeente
Kinrooi
Kessenich
Molenbeersel
Ophoven
Zonenummer 089
NIS-code 72018
Politiezone CARMA
Hulpverlenings­zone Oost-Limburg
Website www.kinrooi.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Maaseik
in de provincie Limburg
Portaal  Portaalicoon   België

Kinrooi (Limburgs: Kinder) is een plaats en gemeente in Belgisch-Limburg. Het is de meest noordoostelijke gemeente van België. De gemeente telt meer dan 12.000 inwoners.

Sint-Martinuskerk
Gemeentehuis

Etymologie

De oudste vermelding is Kynre (1345). Mogelijk was dit afgeleid van kin-rode oftewel "gerooid naaldbos".[1] Op de munten die de vrijheren van de rijksheerlijkheid Kessenich sloegen, stond Kinre; "Kessenich" vermeden zij omdat het vaak ging om vervalste munten. Door epenthesis werd Kinre na verloop van tijd uitgesproken als Kindre, wat leidde tot de varianten Kinderen (op de Ferrariskaart) en Kinder (in het dialect). Brabantse cartografen zoals Jacob van Deventer[2] noemden het echter steevast Kinroo, en daarom beschouwde men Kinroy, vanaf 1937 gespeld als "Kinrooi", als de niet-dialectische variant van Kinder(en).

Geschiedenis

Het gebied was al bewoond in de prehistorische tijd. De oudste vondsten gaan terug tot het paleolithicum. Daarnaast werden vondsten uit het neolithicum en de ijzertijd gedaan. In 1910 werd een Romeinse begraafplaats blootgelegd en werden Romeinse munten gevonden. In de middeleeuwen was Kinrooi een gehucht in de rijksheerlijkheid Kessenich. Vlak bij de Sint-Martinuskerk werd in 1474 een kluizenarij opgericht, maar al in 1495 werd ze verlaten. In de 17e eeuw werd net bezuiden Kinrooi een schans opgericht, aan de huidige Schansstraat.

In 1842 werd Kinrooi een parochie[3] en in 1845 een gemeente (zie Herindeling van de Drie Eijghen). In 1848 werd in de Sevensstraat de dichter Theodoor Sevens geboren, die zijn naam gaf aan de bibliotheek. In 1865 startte het kanaliseren van de rivieren en het graven van beken zoals de Lossing. Hierdoor kon men een aanzienlijke oppervlakte drasland cultiveren. Belangrijke landbouwactiviteiten zijn de melkveehouderij (vandaar de oprichting van de coöperatieve zuivelfabriek "Sint-Gerlachus" in 1896), vanaf eind 20e eeuw de aspergeteelt.

Ten gevolge van de Eenheidswet stelde het ministerie van Binnenlandse Zaken eind jaren 1960 de fusie van Kessenich, Ophoven, Maaseik en Elen voor. Onder andere in Kessenich werd dit tegengehouden, waar een volksraadpleging uitwees dat 94% van de bevolking geen fusie wilde.[4] In maart 1970 werkte Binnenlandse Zaken een fusie met Kinrooi, Ophoven en Molenbeersel uit, waarop Kessenich de fusie met Maaseik verkoos. Toch was de nieuwe gemeente per 18 september 1971 een feit. Hoofdplaats werd het centraal gelegen Kinrooi. Op het geografische middelpunt van de gemeente werd het huidige gemeentehuis gebouwd.[5]

Geografie

Deelgemeenten

De gemeente Kinrooi bestaat uit de volgende vier deelgemeenten.

# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Kinrooi 10,64 3.627 341 72018A
2 Molenbeersel 20,95 3.538 169 72018B
3 Kessenich 10,28 1.898 185 72018C
4 Ophoven 12,93 3.130 242 72018D

Overige kernen

Geistingen is geen deelgemeente maar een kerkdorp dat behoort tot Ophoven.

Nabijgelegen kernen

Neeroeteren, Maaseik, Tongerlo

Demografie

Demografische evolutie voor de fusie

  • Bron:NIS - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[6] Evolutie: 1992=index 100
1992 10.936 100,0
1993 11.086 101,4
1994 11.183 102,3
1995 11.269 103,0
1996 11.405 104,3
1997 11.539 105,5
1998 11.634 106,4
1999 11.673 106,7
2000 11.749 107,4
2001 11.844 108,3
2002 11.894 108,8
2003 11.913 108,9
2004 11.928 109,1
2005 11.997 109,7
2006 11.977 109,5
2007 12.098 110,6
2008 12.121 110,8
2009 12.156 111,2
2010 12.227 111,8
2011 12.279 112,3
2012 12.252 112,0
2013 12.338 112,8
2014 12.373 113,1
2015 12.348 112,9
2016 12.309 112,6
2017 12.277 112,3
2018 12.233 111,9
2019 12.174 111,3
2020 12.206 111,6
2021 12.216 111,7
2022 12.258 112,1
2023 12.330 112,7
2024 12.406 113,4

Politiek

Structuur

De gemeente Kinrooi ligt in het kieskanton Maaseik, het provinciedistrict Maasmechelen en het kiesarrondissement Limburg.

Kinrooi Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau Vlag van Europa Europese Unie Vlag van België België Vlag Vlaanderen Vlaanderen Vlag Limburg Limburg Maaseik Maaseik
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Limburg Hasselt-Tongeren-Maaseik Maasmechelen Maaseik Kinrooi
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Politieke Geschiedenis

Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
2
1
16
4
16 
De 23 zetels zijn als volgt verdeeld:

(Voormalige) Burgemeesters

Tijdspanne Burgemeester
1845 - 1847 C. Symkens[7]
1847 - 1861 J. Bruijnen
1861 - 1879 L. Opdekamp
1879 - 1885 F. Scheijmans
1885 - 1891 H. Tijskens
1891 - 1916 G. Bosmans
1916 - 1919 L. Lemmens
1919 - 1947 G. Teuwen
...
1971 - 1983 Gaspard Coolen (GBK)
1983 - 1988 Theo Schoofs (GBK)
1989 - 1994 Hubert Brouns (CVP)
1995 - 2000 Theo Schoofs (VLD)
2001 - 2012 Hubert Brouns (CD&V)
2013 - heden Jo Brouns (CD&V - titelvoerend)
2022 - heden Wim Rutten (CD&V - waarnemend)

Legislatuur 2019 - 2024

In 2013 werd Jo Brouns (CD&V) een eerste maal benoemd tot burgemeester, in opvolging van zijn vader. Hij leidde in de legislatuur 2013-2018 een coalitie bestaande uit CD&V en sp.a. Samen vormden ze een meerderheid van 16/23 zetels. Bij de verkiezingen van 2018 slaagde de CD&V er in hun reeds eerdere absolute meerderheid nog te versterken in de gemeenteraad en nam de partij als enige het bestuur over. Brouns begon aan zijn tweede mandaat als burgemeester. Nadat hij op 18 mei 2022 het mandaat opnam als Vlaamse minister van Economie, Innovatie, Werk, Sociale Economie en landbouw, trad Brouns tijdelijk terug als burgemeester, en werd partijgenoot en schepen Wim Rutten waarnemend burgemeester.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij of kartel 10-10-1976[8] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[9] 14-10-2012[10] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 21 % 23 % 23 % 23
CVP1 / CD&V2 30,021 6 41,711 9 44,321 11 43,81 10 55,411 13 62,402 15 51,722 14 61,12 16 67,72 17
PVV1 / VLD2 / Open Vld3 / GBK4 - - 10,071 1 37,882 9 26,362 6 17,462 3 8,963 1 10,04 1 -
SP1 / sp.a2 / Vooruit3 - - - 11,211 2 12,571 2 11,092 2 12,472 2 11,42 2 9,43 1
N-VA - - - - - - 26,86 6 17,5 4 22,9 5
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - - 5,671 0 9,052 1 - - -
GBK1 / NIEUW2 53,131 12 46,581 10 39,21 9 7,112 0 - - - - -
OVP 16,85 3 11,71 2 6,41 0 - - - - - -
Totaal stemmen 5810 6792 7386 7595 7916 8031 8041 8027 4848
Opkomst % 98,62 98,01 97,11 97,51 95,97 95,3 59,7
Blanco en ongeldig % 3,06 5,43 4,12 3,9 3,49 3,57 5,45 5,8 1,8

De zetels van de gevormde coalitie staan in het vet

Bezienswaardigheden

Lemmensmolen
Natuurgebied "de Zig"
Kempen-Broek

Natuur en landschap

De Maasplassen

Kinrooi ligt op de Vlakte van Bocholt, op 34 meter hoogte. De belangrijkste waterlopen zijn de Lossing (de huidige benedenloop van de Abeek) en de Itterbeek. Langs de Lossing liggen de natuurgebieden de Zig en de Goort, die deel uitmaken van het Kempen-Broek. Ten zuiden van het dorp liggen het Batven en het Deunsven, twee voormalige veengebieden. Hiervan blijven twee vijvers over; verder zijn ze drooggelegd en hetzij gecultiveerd hetzij beplant. Inheemse planten zijn de wilde gagel, veenpluis en snavelzegge.

In de tweede helft van de 19e eeuw was het landschap van Kinrooi een inspiratiebron voor landschapsschilders als Alphonse Asselbergs en Joseph Coosemans, die beiden tot de Genkse School gerekend worden. Ze zochten Kinrooi meermaals op en vereeuwigden vooral de moerassige heidevennen op doek.[11]

De Maasplassen ontstonden vanaf de jaren 1950 ten gevolge van grootschalige grindwinning. In 2010 liep de grindwinning ten einde; deze meren zijn nadien aangepast voor watersport, natuur en landbouw. In Ophoven bevindt zich de jachthaven "de Spaanjerd".

Cultuur

Wapen

Het wapenschild van de fusiegemeente werd in 1987 aangenomen.[12] De linkerhelft toont de rood-gele balken van het graafschap Loon, dat fungeerde als leenheer van het graafschap Horn (waarin Ophoven en Geistingen) en als voogd van het Luiks vrijdorp Neeritter (waarin Molenbeersel). De rechterhelft toont de Duitse adelaar, verwijzend naar de rijksheerlijkheid Kessenich (waarin Kessenich en Kinrooi). Sint-Lambertus, de patroonheilige van Geistingen en Neeritter, is schildhouder.

Evenementen

  • carnavalsstoeten
    • De Ertesjieters van Kessenich
    • De Gaaplepels van Molenbeersel
    • De Rabbedabbers van Kinrooi
    • De Zweitsökskes van Ophoven
  • Opentuindagen
  • Fietshappeningen
    • Bokkerieje: een fietsralley langs de mooiste plekjes van het Maasland
    • Tuin- en wijnroute: een fietsroute langs alle opengestelde tuinen in de hele gemeente, gecombineerd met het Geistinger Wijnfeest
  • Wijnproeverij bij de wijnmakersgilde "de Maasvallei" (Geistingen) en het wijnhuis "Hoogveld" (Kinrooi)
  • Malbroek verbranden (Kessenich): het verbranden van een strooien pop die de gehate John Churchill voorstelt
  • Putvegen (Kessenich): nog steeds wordt de Willibrordusbron (de voormalige doopput) jaarlijks ceremonieel gereinigd door de schutterij
  • Molenfeesten (Keijersmolen, Molenbeersel): een volksfeest met diverse attracties, optredens, streekgerechten enz.
  • Het rock- en metalfestival "Pepelrock" (Molenbeersel)
  • Kermishappening (Molenbeersel): kermis met wielerwedstrijd en diverse festiviteiten en live-muziek gedurende een heel weekend
  • Sint-Maartensvuur (alle kerkdorpen)

Mobiliteit

Stratenplan

Vanuit Kinrooi vertrekken nationale wegen in vijf richtingen, namelijk de N762 naar Weert en Maaseik, de N73 naar Bree en Kessenich en tot slot de N757 naar Neeroeteren. De N762 was van 1910 tot 1936 voorzien van een tramlijn. Aanvankelijk kwamen deze wegen allen samen op de plaats van de huidige rotonde; dit kruispunt werd beheerst door een bunker die in de jaren 1960 werd afgebroken.

Er is een uitgebreid bewegwijzerd fietsroute- en wandelwegennetwerk. Met de veerverbinding "de Walborgh" kunnen wandelaars en fietsers in Ophoven de Maas gratis oversteken naar Stevensweert.

Geboren in Kinrooi

Zie ook

Zie de categorie Kinrooi van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.