Huis te Tuil

Huis te Tuil
Het Huis te Tuil (1828)
Het Huis te Tuil (1828)
Locatie Tuil
Algemeen
Kasteeltype zaaltoren
Gebouwd in 14e eeuw
Gesloopt in rond 1860
Monumentale status gemeentelijk monument

Het Huis te Tuil of Nieuw Klingelenburg was een kasteel in het Nederlandse dorp Tuil, provincie Gelderland. Het kasteel is volledig afgebroken, maar er zijn anno 2022 nog wel restanten van de gracht zichtbaar.

Geschiedenis

In 1312 gaf de graaf van Gelre de hofstad Tuijl in leen aan Gijsbert de Voicht van Tuijl. Kort na deze belening zal het kasteel zijn gebouwd, want in 1326 werd Goesswijn van Tuyl met dit kasteel beleend. Van 1420 tot 1570 was het Huis te Tuil in handen van de familie Van Haeften.

In 1706 wilde eigenaar Willem Bloem het kasteel laten slopen, maar dit plan ging niet door. In 1791 werd door de familie Boellaard een nieuw huis gebouwd, maar het oude kasteel bleef wel behouden. De familie Boellaard was niet alleen eigenaar van het kasteel, maar ook van de heerlijkheid Tuijl. Deze heerlijkheid was overigens niet verbonden aan het kasteel.

Het Huis te Tuil verloor in 1845 zijn verdieping. Rond 1860 werd het volledig gesloopt.

Naamgeving

In 1741 beschreef Jan Wagenaar het huis als de Klingelenburg. Hij verwarde het echter met het huis Klingelenburg te Neerijnen. Het Huis te Tuil kreeg daarom de naam Nieuw Klingelenburg.

Beschrijving

Een afbeelding uit 1828 door Frans Nicolaas Marius Eyck van Zuylichem toont een omgracht, rechthoekig huis met een zadeldak tussen trapgevels en een voorgevel met een torenvormige middenrisaliet, eveneens met een trapgevel. Het rechthoekige gedeelte had een afmeting van 15 bij 10 meter. De voorburcht kende een afmeting van 30 bij 35 meter.

Het kasteel was waarschijnlijk een middeleeuwse zaaltoren en het vertoont sterke gelijkenissen met de middeleeuwse vorm van het huis Klingelenberg te Neerijnen.

Van het Huis te Tuil zijn restanten van de grachten bewaard gebleven. Aan de Haarstraat staat een toegangspoort met daarop de naam Nieuw Klingelenberg. In 2015 heeft er grondradaronderzoek plaatsgevonden waarbij mogelijke funderingsresten zijn ontdekt. Het kasteelterrein is aangemerkt als gemeentelijk monument.