Dispuut

Het Dispuut
(Die Auseinandersetzung) van Karl-Henning Seemann

Een dispuut is een discussie of debat. Het kan ook staan voor het georganiseerde verband - een dispuutvereniging of debating-club - waarin het debatteren of disputeren wordt beoefend. Dergelijke disputen bestonden als verbanden binnen studentenverenigingen. Tegenwoordig bestaan er nog steeds disputen die dienen als verbanden binnen studentenverenigingen, maar debat speelt meestal geen rol meer.

Studentenleven

Nederland

Een dispuut, voluit dispuutgezelschap of dispuutgenootschap, is een verband binnen een (studenten)vereniging. De naam dispuut geeft aan dat het oorspronkelijke doel van het genootschap het debat is. In de jaren voor de Tweede Wereldoorlog was men bij studentendisputen soms verplicht eloquentietesten (eloquentie = welsprekendheid) af te leggen, of werd men na het niet houden van speeches of niet deelnemen aan bepaalde discussies geschorst. Deze disputen waren vaak ook gericht op de studie (een juridisch dispuut, een medisch dispuut), maar ook vaak voor de gezelligheid. Soms namen deze disputen nieuwe leden aan, maar het gebeurde ook wel dat dit niet gebeurde en het dispuut met het afstuderen van de leden geleidelijk verdween. Een dispuutgenootschap dat geen leden meer werft, wordt dood genoemd, ook als de leden nog bijeenkomen en activiteiten organiseren.

Doorgaans zijn disputen kleine structuren binnen een studentenvereniging, waarin een groep gelijkgestemden elkaar beter kent. Met name de grote verenigingen zorgen er op deze manier voor dat er geen leden verloren gaan in de grote massa. Ook zijn er landelijke verenigingen met een dispuutstructuur, zoals de C.S.F.R., waarbij er in elke stad één dispuut zit. Niet alle studentenverenigingen kennen het dispuut als structuur. Bovendien zijn ook niet alle disputen onderdeel van een vereniging: onafhankelijke disputen bestaan ook. Deze zijn in feite kleine studentenverenigingen, waar men echter wel voor moet worden uitgenodigd (voor een dispuut 'gevraagd' worden).

Tot in de jaren '30 waren studentendisputen ongemengd, dat wil zeggen dat ze alleen toegankelijk waren voor leden van hetzelfde geslacht. In 1931 werd, als onderdeel van Societas Studiosorum Reformatorum het eerste gemengde dispuut opgericht.[1] Leden van disputen zijn afkomstig uit verschillende studiejaren; een dispuut heeft dus een verticale structuur. Een jaarclub heeft een horizontale structuur en heeft dus alleen leden van hetzelfde jaar.

Vaak kun je niet zomaar lid worden van een dispuut, maar moet je door de dispuutleden gevraagd worden. Vaak volgt hierna een aantal kennismakingsborrels. Vervolgens volgt een inwijdingsprocedure waarbij studenten ook kunnen afvallen. Eerst volgt een aspirantentijd (A-tijd), dan een ontgroening en daarna de inauguratie plaatsvinden. Nadat een dispuutlid is afgestudeerd, wordt hij/zij reünist van het dispuut.

Sommige verenigingen hebben jaarclubs en disputen, maar er zijn ook verenigingen met alleen jaarclubs of alleen disputen. Bij verenigingen met beide structuren ligt de nadruk vaker meer op jaarclubs dan op disputen en wordt slechts minder dan de helft van de leden lid van een dispuut.

Disputen zitten door heel Nederland verspreid, zowel met universitaire als met hbo-studenten en al dan niet verbonden aan een studentenvereniging. Mbo-disputen bestaan, maar zijn zeldzaam.

Vlaanderen

In Vlaanderen bestaan geen disputen. Daar wordt het inhoudelijke equivalent van een dispuut een studentenclub genoemd. Dit zijn ook kleine groeperingen van vrienden met voornamelijk een gezelligheidskarakter, die ofwel onafhankelijk kunnen bestaan, ofwel gegroepeerd zijn binnen een groter, overkoepelend geheel.

Dispuut in de kunst

Een Disputa of dispuut in de schilderkunst betreft een afbeelding van de vier kerkvaders in gesprek over een dogma. Bekend is het fresco met deze voorstelling van Rafael in de stanzen van het Vaticaan te Rome.