Het Campeonato Capixaba is het staatskampioenschap voetbal van de Braziliaanse staat Espírito Santo. Espírito Santo is een vrij kleine staat, met slechts 3,5 miljoen inwoners. Op nationaal niveau hebben de clubs uit deze staat dan ook nooit prijzen kunnen pakken. De club staat op een 23ste plaats op de CBF-ranking in 2019, één plaats hoger dan in 2018. De staat mag twee teams afvaardigen naar de nationale Campeonato Brasileiro Série D, tot 2015 was dat nog maar één team. De statelijke bond FEF bepaalt welke teams dit zijn. In 2008 stond de competitie nog op een vijftiende plaats. Sinds 1987 wordt er ook jaarlijks een tweede divisie gespeeld, aanvankelijk Segunda Divisão, maar sinds 2015 Série B, de hoogste divisie wordt dan als Série A bestempeld.
Geschiedenis
De officiële naam voor het kampioenschap had puur taalkundig Campeonato Espiritosantense moeten zijn, maar de inwoners van de staat worden al sinds jaar en dag Capixaba genoemd. Dit woord is afkomstig uit het Tupi-Guarani en verwijst waarschijnlijk naar de maïsplantages van de eerste Portugese kolonisten, of betekent 'maishaar' naar de blonde koppen van sommige kolonisten.
Het eerste kampioenschap in de staat begon al in 1917. Dit was echter niet het kampioenschap van de staat, maar het kampioenschap van de hoofdstad, Vitória. De vijf clubs die in deze eerste editie meededen kwamen dan ook allen uit deze stad: Rio Branco, América, Moscoso, Barroso en Vitória. Latere gouverneur van de staat, Carlos Lindenberg, speelde in 1917 als centrale verdediger voor América[1]. Pas vanaf 1930 werd het stadskampioenschap omgevormd tot het huidige kampioenschap van de staat Espírito Santo.
Net als de andere staatscompetities in Brazilië wil de competitieopzet van het kampioenschap van Espírito Santo nog weleens veranderen. De hoogste divisie wordt ook wel Série A genoemd, sinds 1987 wordt er ook een Série B gespeeld.
Nationaal niveau
Bij de invoering van de eerste nationale competitie, de Taça Brasil in 1959, werd elk jaar de staatskampioen gestuurd. Rio Branco nam drie keer deel, Santo Antônio twee keer en Desportiva vijf keer. Bij het rivaliserende kampioenschap, Torneio Roberto Gomes Pedrosa (1967-1970), waaraan meerdere clubs uit de sterkere competities mochten deelnemen was er geen plaats voor de clubs uit Espírito Santo. Bij de start van de Série A was de staat er ook niet bij, pas van 1973 tot 1986 had de club elk jaar een rechtstreekse deelnemer. Desportiva speelde twaalf seizoenen in de Série A, Rio Branco zeven en Vitória en Colatina elk een. Nadat de staat geen rechtstreekse deelnemer meer had, konden enkel Rio Branco in 1987 en Desportiva in 1993 nog in de Série A spelen.
In de Série B is Desportiva met 15 seizoenen de koploper. Verschillende clubs speelden in de Série B, waar tot begin jaren negentig ook nog steevast een vaste deelnemer was. Desportiva speelde nog van 1994 tot 2001 in de Série B en Serra kon in 2000 en 2001 in de Série B spelen.
Met zeven seizoenen is Estrela do Norte koploper in de Série C voor de straat. Na de invoering van de Série D in 2009, werd het opzet van de Série C nu dat van de Série D waardoor de staat elk jaar één deelnemer mag afleveren. Geen enkele club kon sindsdien nog promoveren naar de Série C.
Winnaars
Campeonato da Cidade de Vitória (kampioenschap stad Vitória)
Vetgedrukt de clubs die in 2024 in de hoogste klasse spelen. Enkel seizoenen vanaf 1988 worden weergegeven omdat het aantal clubs van de voorgaande jaren niet altijd meer bekend zijn.