Beddenpan

Bovenzijde, klep van geelkoper

Onderzijde van roodkoper

Een beddenpan is een antiek gebruiksvoorwerp. In vroeger tijden werd deze gebruikt om, toen er nog geen kruiken waren, in de winter het bed voor te verwarmen.

Het geheel bestaat uit een platronde ijzeren of koperen bak met een scharnierend deksel met enkele ventilatiegaatjes. Aan deze pan is een lange metalen of houten steel bevestigd. De pan kon worden gevuld met hete stenen, kokendheet water of gloeiende kooltjes, dit laatste was echter niet zonder gevaar om zomaar tussen de lakens te schuiven. De beddenpan lijkt op een koekenpan, maar dan met een extra lange steel en het al eerder genoemde deksel.

Uit het boek Wonen, eten en kleden in Europa van 1500 tot 1800 van Raffaella Sarti:

• Sarti haalt een fragment aan uit het dagboek van een Bolognese metselaar. "Ik herinner me dat Catelina op 23 december 1497 's avonds de beddenpan pakte en mijn bed verwarmde. Dat had ze nog nooit gedaan, God zij voor altijd geprezen."

In de 15e eeuw werden er dus al beddenpannen gebruikt.

De term beddenpan wordt ook wel gebruikt als alternatief woord voor de in een ziekenhuis veel gebruikte en welbekende ondersteek, het equivalent van het Engelse “bedpan”, en gebruikt om ontlasting van zieken of bedlegerigen in op te vangen.