Associatie van dauwbraam en marjolein

Associatie van dauwbraam en marjolein
Zomeraspect
Syntaxonomische indeling
Klasse: Trifolio-Geranietea sanguinei (marjolein-klasse) Orde: Origanetalia vulgaris (marjolein-orde) Verbond: Trifolion medii (marjolein-verbond)
Associatie
Rubo-Origanetum Van Gils & Huits 1978
Afbeeldingen op Wikimedia Commons

De associatie van dauwbraam en marjolein (Rubo-Origanetum) is een associatie uit het marjolein-verbond (Trifolion medii). De associatie omvat bloemrijke zoomgemeenschappen.[1]

Naamgeving en codering

Synoniemen
Trifolio medii-Agrimonietum T.Müll. 1962 sensu Westh. & Den Held

• Syntaxoncode voor Nederland (rVvN): r17Aa01

De wetenschappelijke naam Rubo-Origanetum is afgeleid van de botanische namen van twee opvallende soorten van de associatie: de kensoort wilde marjolein (Origanum vulgare) en de begeleidende soort dauwbraam (Rubus caesius).

Een close-up van de associatie met beide naamgevende soorten in bloei.

Fysiognomie

Hoofdzakelijk bepalen middelhoog opschietende kruiden en langhalmige grassen het vegetatieaspect van de gemeenschap.

Ecologie

De associatie komt veelal tot ontwikkeling als zoom op zonnige standplaatsen.

De associatie van dauwbraam en marjolein is een thermofiele gemeenschap die zich ontwikkelt op zonnige en droge standplaatsen op kalkhoudende gronden.

Subassociaties in Nederland en Vlaanderen

Binnen de associatie van dauwbraam en marjolein worden in Nederland en Vlaanderen twee subassociaties onderscheiden.

Typische subassociatie

De typische subassociatie (Rubo-Origanetum typicum) is vooral een gemeenschap die voorkomt op hellingen van bergen, heuvels en holle wegen. Differentiërende taxa zijn gevinde kortsteel, kleine bevernel, beemdkroon, grote centaurie en bosrank. Zwak differentiërend zijn verder geelhartje, kleine pimpernel, echt bitterkruid en soldaatje. Boslathyrus geldt in Nederland als exclusieve soort voor deze subassociatie. Deze subassociatie vertoont enige verwantschap met het kalkgrasland.

Subassociatie met rietzwenkgras

Een subassociatie met rietzwenkgras (Rubo-Origanetum festucetosum arundinaceae) betreft vooral de niet aan de krijtstreken gebonden begroeiingen van de associatie. Dikwijls komt deze subassociatie voor als dijkvegetatie van dijktaluds met kalkrijke zavel. Differentiërende taxa zijn kweek, rietzwenkgras, heermoes, vierzadige wikke, kraailook, pastinaak, ijzerhard en wollige distel. Deze subassociatie vertoont veel verwantschap met de eveneens naar rietzwenkgras vernoemde subassociatie binnen de glanshaver-associatie.

Verspreiding

Het verspreidingsgebied van de associatie van dauwbraam en marjolein is tot nu toe bekend van Nederland, België, Duitsland en Engeland. Waarschijnlijk heeft de associatie een Noordwest-Europees areaal.

Vegetatiezonering

In de vegetatiezonering vormt de associatie van dauwbraam en marjolein vaak een overgang tussen graslanden van de glanshaver-orde of de klasse van kalkgraslanden naar loofstruweel of loofbos.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen

Wilde marjolein: een kensoort van de associatie

In de onderstaande tabel staan de belangrijkste diagnostische plantentaxa van de associatie van dauwbraam en marjolein voor Nederland en Vlaanderen.

Kentaxon	Triviale naam	Botanische naam
kA	wilde marjolein	Origanum vulgare
kV	gewone agrimonie	Agrimonia eupatoria
kK	borstelkrans	Clinopodium vulgare
kK	ruig viooltje	Viola hirta
bg	dauwbraam	Rubus caesius
bg	kropaar	Dactylis glomerata

Fauna

De associatie van dauwbraam en marjolein kent in het bijzonder voor geleedpotigen een zeer hoge natuurwaarde, in het bijzonder voor vlinders. De vegetatie is zeer rijk aan dracht- en waardplanten. Zeer zeldzame diersoorten die zo goed als uitsluitend zijn aan te treffen in deze associatie zijn de marjoleinmijt en de hokjespeulbandpalpmot.

Fotogalerij

• 
  Ruige boszoom
• 
  Aspect in de winter
• 
• 
  Bruin zandoogje en koevinkje, foeragerend in de associatie
• 
  Close-up van het zomeraspect van de typische subassociatie
• 
• 
  Gallen van de marjoleinmijt
• 
  Herfstaspect van een ruige vorm van de typische subassociatie

Zie ook

• Dauwbraamlandschap
• Kalkgrasland (natuurdoeltype)

Mediabestanden

Zie de categorie Rubo-Origanetum van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

1. Van Nierop Ingenieurs in bosbouw en ecologie. Inrichtingsplan Recreatienatuur Camping De Betteld Cadzand (3 augustus 2018). Gearchiveerd op 9 januari 2022.