Andrew Albert Christian Edward, Hertog van York (officieel: HRH Prince Andrew, Duke of York) (Buckingham Palace, Londen, 19 februari1960) is het derde kind en de tweede zoon uit het huwelijk van de Britse koningin Elizabeth II en prins Philip. Zijn officiële achternaam is Mountbatten-Windsor.
Op 13 januari 2022 werden zijn militaire titels en beschermheerschappen ingeleverd, naar aanleiding van een toen dreigende civiele procedure tegen hem wegens vermeend seksueel misbruik. Sindsdien maakt hij bij officiële gelegenheden geen gebruik meer van de aanspreektitel Zijne Koninklijke Hoogheid.[1][2]
Familie
Andrew werd geboren op Buckingham Palace, de hoofdresidentie van zijn ouders in Londen. Van geboorte is hij prins. Hij is vernoemd naar zijn grootvader, prins Andreas van Griekenland. Andrew heeft twee broers (Charles en Edward) en een zus (Anne).
Carrière
Andrew zag na zijn schooltijd af van een universitaire studie en trad in 1979 in dienst van de Royal Navy (de Britse koninklijke marine), waar hij werd opgeleid tot helikopterpiloot. Respect binnen de Britse krijgsmacht dwong hij onder andere af door in 1980 een commando-opleiding bij de Royal Marines (het Korps Mariniers) te volgen.
Toen in 1982 de Falklandoorlog uitbrak, wilde hij deelnemen als piloot. Zijn moeder wilde dat echter niet. Uiteindelijk besloot hij toch te gaan en werd als piloot ingezet.
Huwelijk
Andrew trouwde op 23 juli 1986 met de niet-adellijke Sarah Ferguson. Andrew kreeg toen van koningin Elizabeth de titels Hertog van York, Graaf van Inverness, Baron Killyleagh.
Andrews naam kwam bij herhaling naar voren rond het schandaal dat zich in 2019 begon te ontvouwen naar aanleiding van vermeend seksueel misbruik dat zou zijn gefaciliteerd door de Amerikaanse multimiljonair Jeffrey Epstein, een financier en een in 2008 veroordeelde zedendelinquent, die in 2019 kort na nieuwe aantijgingen dood werd aangetroffen in zijn cel. Andrew zou rond de eeuwwisseling tot de kring van hooggeplaatste en/of gefortuneerde mannen hebben behoord die profiteerde van de door Epstein georganiseerde seksuele diensten van minderjarige meisjes. De beschuldigingen aan zijn adres zijn door zowel Andrew als Buckingham Palace meermalen ontkend.[3][4][5]
Virginia Roberts Giuffre stelde dat hij haar in 2001 drie keer seksueel misbruikte tijdens evenveel gelegenheden in Londen, New York en op het privé-eiland van Epstein in de Amerikaanse Maagdeneilanden. Ze beweert toen zeventien jaar oud te zijn geweest.
Op 16 november 2019 gaf Andrew BBC-journaliste Emily Maitlis in Buckingham Palace een drie kwartier durend tv-interview. In dat gesprek zei de prins dat hij niet kan zweten, waarmee hij Giuffres bewering dat hij in een nachtclub in Londen "zwetend en al om haar heen hing" probeerde te ontkrachten. Ook zei hij zich niet te herinneren haar ooit ontmoet te hebben, maar er is een foto waarop ze gearmd staan, evenals een waarop hij naar haar zwaait. Het lukte Andrew niet zijn reputatie met het interview te herstellen.[6][7][8]
Op 20 november 2019 kondigde hij aan dat hij zijn publieke taken voor onbepaalde tijd per direct neerlegde.[9] Een voorgenomen benoeming tot admiraal op zijn zestigste verjaardag in 2020 ging niet door.[10] Ook wordt er niet meer gevlagd bij zijn verjaardag.
Giuffre begon in augustus 2021 in de Verenigde Staten van Amerika een civiele procedure tegen Andrew, waarin ze financiële genoegdoening eiste.[11] Andrew betwistte niet alleen de beschuldiging, maar stelde ook dat in een gerelateerde zaak van Giuffre tegen Epstein een schikking was getroffen waardoor ook Andrew in Giuffres zaak tegen hem sowieso gevrijwaard zou zijn van enige verplichting tot betaling van een schadevergoeding.[12] Dit document[13] werd op 4 januari 2022 gepubliceerd. Giuffre bleek $500.000 te hebben ontvangen om Epstein en "potentieel in beschuldiging gestelden" te vrijwaren van een schadeclaim.[10] De rechter wees het verzoek van Andrew af om op basis van deze schikking de zaak niet in behandeling te nemen. Volgens hem was de omschrijving in het document te vaag om te kunnen beoordelen of ook Andrew gevrijwaard zou zijn.[8]
De rechtbank in New York bepaalde op 12 januari 2022 dat Giuffre voldoende grond had een civiele rechtszaak tegen Andrew te starten.[14] Naar aanleiding van deze ontwikkelingen legde Andrew op een dag later al zijn militaire titels neer en beëindigde hij zijn beschermheerschappen en andere koninklijke patronages.[1][2] Sindsdien gebruikt hij zijn aanspreektitel Zijne Koninklijke Hoogheid niet meer bij officiële gelegenheden.[2]
Op 15 februari 2022 werd bekend dat Andrew een schikking getroffen heeft met Giuffre, waarbij Andrew tevens een "substantiële donatie" doet aan Giuffres liefdadigheidsinstelling voor slachtoffers van misbruik.[15][16] In een verklaring stelde Andrew dat het nooit zijn bedoeling was geweest "kwaad te spreken over mevrouw Giuffres persoonlijkheid, en hij aanvaardt dat ze heeft geleden als een slachtoffer van vastgesteld misbruik, en van oneerlijke openbare aanvallen", maar hij gaf geen enkele van de beschuldigingen van Giuffre tegen hem toe.[17]
In april 2022 ontnam de stad York hem het ereburgerschap.[18]
Koninklijke patronages
Alle patronages legde Andrew neer in januari 2022.
Beschermheer
Alderney Maritime Trust
Army Officers' Golfing Society
Army Rifle Association
Attend (National Association of Hospital and Community Friends)
University of Cambridge Judge Business School
Yorkshire Society
British-Kazakh Society (ere-beschermheer)
Commonwealth Golfing Society
Constructionarium
Fire Service Sports and Athletics Association
Fly Navy Heritage Trust
Foundation for Liver Research
The Friends of Lakefield College School
Friends of the Staffordshire Regiment (The Prince of Wales's)
Greenwich Hospital
Hunstanton Golf Club
Interfaith Explorers
Killyleagh Yacht Club (gedeeld beschermheerschap)
Lucifer Golfing Society
Maimonides Interfaith Foundation
Maple Bay Yacht Club
Morayvia Aerospace Centre
Port of Dartmouth Royal Regatta
Robert T. Jones, Jr. Scholarship Foundation
Royal Aero Club Trust
Royal Air Force Golfing Society
Royal Artillery Golfing Society
Royal Ascot Golf Club
Royal Belfast Golf Club
Royal Blackheath Golf Club
Royal Cinque Ports Golf Club
Royal County Down Golf Club
Royal Free Charity
Royal Free London NHS Foundation Trust
Royal Jersey Golf Club
Royal Liverpool Golf Club
Royal Montrose Golf Club
Royal National Orthopaedic Hospital
Royal Navy Golf Association
Royal Navy Golfing Society
Royal Norwich Golf Club
Royal Perth Golfing Society and Country and City Club
Royal Portrush Golf Club
Royal St David's Golf Club
Royal Victoria Yacht Club, British Columbia
Royal Winchester Golf Club
Ryedale Festival
SickKids Foundation
Sound Seekers
St Helena National Trust
Staffordshire Regiment Trust
STFC Harwell and Daresbury Science and Innovation Campus (koninklijke beschermheer)
Sunningdale Ladies Golf Club
The Duke of York Young Champions' Trophy
The Duke of York's Community Initiative
The Entrepreneurship Centre, Cambridge Judge Business School
The Honourable Artillery Company
The Institution of Civil Engineers
The Ladder Foundation
The Northern Meeting
The Omani Britain Friendship Association (OBFA) (gedeeld ere-beschermheer)
The Returned & Services League of Australia Limited
The Royal Fine Art Commission Trust
University of Cambridge Judge Business School
Yorkshire Society
Grootpresident
The Royal Commonwealth Ex-Services League
President
Royal Aero Club of the United Kingdom
The Royal Household Golf Club
Wellington Academy
Ere-president
H.M.S. Duke of York Association
Inverness Golf Club
Koninklijke vice-president
Royal Windsor Horse Show
Voorzitter
Quad-Centenary Club
Erevoorzitter
Lakefield College School
Grootmeester
The Honourable Company of Air Pilots
Koninklijke magistraat
The Honourable Society of Lincoln's Inn
Erelid
Berkshire County Cricket Club
Royal Guild of St Sebastian (Royal Guild of Archers of St. Sebastian - Bruges)