|
37e regering van Israël
De 37e regering van Israël (Hebreeuws: ממשלת ישראל השלושים ושבע — Mem'shelet Yisra'el HaShloshim VeSheva) is op 29 december 2022 aangetreden. Het staat onder leiding van premier Benjamin Netanyahu (Likoed). Het is zijn zesde regering en wordt daarom ook het kabinet-Netanyahu VI genoemd. Deelnemende partijen - met zetels in de Knesset tussen haakjes - zijn: Likoed (32 zetels), Shas (11 zetels), Verenigd Thora-Jodendom (7 zetels), Religieus-Zionistische Partij (7 zetels), Otsma Jehudit (6 zetels) en Noam (1 zetel). Het kan bogen op een meerderheid van 64 zetels in de 25e Knesset (geïnstalleerd op 15 november 2022). In verband met de oorlog tussen Hamas en Israël had de Partij van Nationale Eenheid (12 zetels) zich voor de duur hiervan aan het kabinet verbonden, maar 10 juni 2024 stapten Benny Gantz en Gadi Eizenkot al uit de "noodregering", omdat premier Netanyahu niet inging op het ultimatum van Benny Gantz om een plan voor het bestuur van Gaza na de oorlog te presenteren. In maart 2024 waren Gideon Sa'ar en Yifat Shasha-Biton (factie Nieuwe Hoop in de Partij van Nationale Eenheid), al uit de coalitie gestapt, omdat Gideon Sa'ar geen lid van het oorlogskabinet werd. 29 september 2024 maakte Gideon Sa'ar bekend dat hij als minister zonder portefeuille samen met drie andere leden van de partij Nieuwe Hoop opnieuw tot het kabinet zou toetreden, wat 30 september formeel gebeurde. Hij werd ook lid van het "oorlogskabinet", zij het zonder stemrecht.[1] De coalitie heeft door de toetreding van Nieuwe Hoop sinds 30 september 2024 68 zetels in de 120 zetels tellende Knesset.[2] 21 januari 2025 stapte Otsma Jehudit uit de coalitie waardoor de coalitie 62 zetels in de Knesset heeft. Ambtsbekleders
BeleidJuridische hervormingenMinister van Justitie Yariv Levin maakte januari 2023 bekend dat de nieuwe regering een aantal veranderingen in het wetgevingsproces wil doorvoeren, dat de macht van het Hooggerechtshof om wetvoorstellen af te keuren, als die volgens deze in strijd zijn met de Israëlische basiswet, in sterke mate vermindert. Yariv Levin vindt dat het Hooggerechtshof te veel politieke beslissingen neemt, alsof het een politieke partij is. Maar omdat het Hooggerechtshof niet door verkiezingen is gekozen vindt hij het niet democratisch. Volgens een nieuwe wet die in de maak is kan een meerderheid van de Knesset het Hooggerechtshof overrulen als die een wet heeft afgekeurd en het wetsvoorstel toch aannemen. Ook krijgt de Knesset meer macht over de benoeming van de rechters van het Hooggerechtshof als de plannen doorgaan. Een eerste lezing van het wetsvoorstel met de juridische hervormingen werd op 13 maart 2023 in de Knesset aangenomen met 61 stemmen voor en 52 stemmen tegen.[11] De oppositie is vrijwel geheel tegen de voorgestelde juridische hervormingen en vindt dat de regering te veel macht naar zich toetrekt. Er zijn sinds januari wekelijks grote demonstraties tegen deze hervormingsplannen in diverse Israëlische steden. Verder zijn er reservisten die weigeren naar herhalingsoefeningen van het leger te gaan, omdat ze niet in een dictatuur willen dienen. Aan de andere kant zijn er sinds 27 maart ook rechtse demonstraties in Jeruzalem en Tel Aviv van duizenden die voor de hervormingsplannen van de regering demonstreren.[12] De Israëlische minister van Defensie Yoav Gallant zei zaterdag 25 maart 2023 in een persconferentie dat hij de voorstellen in hun huidige vorm niet kon steunen en pleitte ervoor om de wetsvoorstellen pas na de Joodse feestdagen van Pesach en na Jom Hazikaron en Jom Ha'atsma'oet te behandelen.[13][14] Zondagavond zei het Kantoor van de Premier in een korte verklaring dat Netanyahu had besloten Gallant van zijn post te halen, maar het zei niet wanneer dat ontslag in zou gaan. Dit leidde tot grote demonstraties tegen het ontslag van Yoav Gallant. De dag daarop, maandag, 27 maart 2023 verklaarde Yoav Gallant dat hij nog geen ontslagbrief had gekregen en de taken van minister van Defensie voorlopig nog bleef uitvoeren.[15] Die maandag maakte premier Netanyahu ook bekend dat hij een pauze zou inlassen in het maken van de nieuwe wet en de derde lezing van deze wet pas na het reces van de Knesset zou indienen, zodat er meer tijd is om tot een consensus te komen. Ook was er die dag overleg tussen de regering en de oppositie bij president Yitzhak Herzog.[16] Dinsdag 4 april 2023 was er een persoonlijke ontmoeting tussen premier Netanyahu, minister van Defensie Yoav Gallant en chef-staf Herzi Halevi op het ministerie van Defensie.[17] Zondagavond 9 april maakte premier Netanyahu in een persconferentie bekend dat hij de meningsverschillen met Gallant achter zich wil laten en Gallant toch op zijn post kan blijven.[18][19] Maandag 24 juli 2023 werd door de Knesset-leden van Netanyahu's coalitie een wet aangenomen die het Israëlische Hooggerechtshof of een andere andere rechtbank de macht om een beslissing van de regering of een minister af te keuren als die rechtbank de betreffende beslissing onredelijk vindt, ontzegt. De oppositie boycotte de stemming, omdat er na overleg tussen de regeringspartijen en de oppositie geen aanpassing van het wetsvoorstel of een bredere overeenstemming werd bereikt, waardoor er in de Knesset 64 stemmen werden geteld die het wetsvoorstel steunden en geen stemmen tegen het wetsvoorstel. In Jeruzalem, Tel Aviv en elders waren er grote demonstraties tegen de juridische hervormingen. Oppositieleider Yair Lapid (Yesh Atid) verklaarde na de stemming dat hij alsnog probeert te voorkomen dat de macht van het Hooggerechtshof ingeperkt wordt door hetzelfde Hooggerechtshof te vragen de wet af te keuren. Behalve Yair Lapid hebben vindt ook procureur generaal Gali Baharav-Miara, dat het Hooggerechtshof de wet moet afkeuren omdat het de rechtspositie van Benjamin Netanyahu versterkt, die in een rechtszaak verwikkeld is. Verschillende organisaties, zoals de 'Movement for Quality Government in Israel' hebben een petitie tegen de nieuwe wet ingediend. De rechters van het Hooggerechtshof, waaronder de voorzitter van de rechtbank Esther Hayut hebben een bezoek aan Duitsland afgebroken om de petities te bespreken. Acht petities zijn in ontvangst genomen en deze werden dinsdag 12 september 2023 door de vijftien rechters van het Hooggerechtshof in een eerste hoorzitting besproken. Het was voor het eerst dat deze vijftien rechters allemaal tegelijkertijd aan een rechtszaak werken, hoewel het wel eerder, toen het Hooggerechtshof minder rechters telde is voorgekomen dat het voltallige college rechters samen een zaak behandelde. Voor Esther Hayut zal het een van laatste klussen worden, omdat ze naar verwachting in oktober 2023 aftreedt. Ze kan zich dan nog drie maanden met de zaak beighouden[20] Of het Hooggerechtshof de bevoegdheid heeft om de wet af te keuren is omstreden. Het gaat hier om een basiswet en het Hooggerechtshof heeft nooit eerder een Israëlische basiswet afgekeurd. De voorzitter van de Knesset, Amir Ohana, zei begin september in een persconferentie dat het Hooggerechtshof niet de bevoegdheid heeft om een basiswet af te keuren en dat de coalitie een eventuele afkeuring van die wet niet zou accepteren. Ook Tally Gotliv, Knessetlid voor de Likoed verklaarde donderdag, 7 september dat ze een afkeuring niet zou accepteren. De rechters van het Hooggerechtshof bogen zich op de eerste hoorzitting van 12 september over de vraag of het Hooggerechtshof bevoegd is een door de Knesset aangenomen af te keuren en ten tweede of deze wet die alle rechtbanken het huidige recht om een beslissing van de regering of een gemeente af te keuren op basis van de redelijkheid of onredelijkheid ervan ontneemt, zo een grote inbreuk op de democratie maakt, dat het nodig is om de wet af te keuren. Het kan nog maanden duren voordat het Hooggerechtshof een definitieve uitspraak doet.[21] De regering Netanyahu plande nog meer juridische hervormingen.[22][23] Premier Netanyahu zei dat hij wel verder met de oppositie wou praten om een bredere "consensus" te bereiken. Yair Lapid stelde echter als voorwaarde voor zulke nieuwe besprekingen een achttien maanden durende bevriezing van de juridische hervormingen.[24] Tot oktober 2023 waren er regelmatig grote demonstraties tegen de juridische hervormingen maar er waren ook demonstraties van voorstanders van de juridische hervormingen geweest.[25] Na 7 oktober veranderde alles. De organisatoren van demonstraties zetten zich sindsdien in voor de gijzelaars van 7 oktober en hun familie. Ook werd het aantal zittingen van het Hooggerechtshof sterk verminderd. VerkeerPlannen voor een snelle treinverbinding tussen Kiryat Shmona en EilatZondag 30 juli maakte premier Netanyahu plannen bekend voor de aanleg van een snelle treinverbinding tussen Kiryat Shmona in het Noorden van Israël en Eilat in het Zuiden van Israël, een afstand van ongeveer 400 kilometer. Het project zou 100 miljard Nieuwe Israëlische Shekel gaan kosten (25 miljard euro). De trein zou een maximale snelheid van 250 kilometer per uur krijgen. De bedoeling is dat het mogelijk wordt om binnen twee uur vanuit het centrum van Israël naar een willekeurige andere plaats in Israël te komen of omgekeerd. De spoorlijn zou eventueel later ook doorgetrokken kunnen worden naar Saoedi Arabië, als de diplomatieke betrekkingen tussen Israël en Saoedi Arabië genormaliseerd zullen zijn, een proces waarbij de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken hulp geboden heeft.[26] De spoorlijn kan ook gebruikt worden voor goederentransport bijvoorbeeld van de Rode Zee naar de Middellandse Zee. De treinverbinding zou volgens de plannen in 2040 klaar kunnen zijn.[27] Buitenlandse politiekDe regering Netanyahu probeerde 2023 met Amerikaanse bemiddeling diplomatieke betrekkingen met Saoedi-Arabië op te bouwen. Eind september bezocht de minister van Toerisme Haim Katz Saoedie-Arabië voor een VN-evenement over Wereld Toerisme. Het was de eerste keer dat een Israëlische minister een officieel bezoek aan dat land bracht.[28] 3 oktober 2023[29] bezocht minister van Communicatie Shlomo Karhi een postconferentie van de VN in Riyad, Saoedi-Arabië.[30] Oorlog met Hamas Zie Hamas-aanval in Israël 2023 voor het hoofdartikel over dit onderwerp. Zie Oorlog Hamas-Israël voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Op zaterdag 7 oktober richtten terroristen van Hamas een bloedbad aan in diverse Israëlische plaatsen die in de buurt van de Gazastrook liggen. Tevens werden er vanuit de door Hamas gedomineerde Gazastrook raketten op Israëlisch grondgebied afgevuurd. Ook Hezbollah schoot 7 oktober vanuit Libanon tientallen mortiergranaten en raketten op Israël. De aanval kwam op de joodse feestdag Simchat Torah. Premier Netanyahu vertelde zaterdag 7 oktober 's middags op de Israëlische televisie dat Israël in oorlog was met Hamas. 8 oktober verklaarde het Israëlische Veiligheidskabinet de oorlog aan Hamas. Israël bombardeerde 7 oktober in een eerste reactie op de gebeurtenissen in de grensstreek van de Gazastrook een woontoren in de Gazastrook waar Hamasleden zich schuil zouden houden. Vorming van noodregering van nationale eenheidOppositieleider Yair Lapid en oppositieleden Benny Gantz en Avigdor Lieberman boden op 8 oktober 2023 Netanyahu aan om - onder bepaalde voorwaarden - aan een nog te vormen noodregering van nationale eenheid deel te nemen.[31] Lapid stelde wel als voorwaarde dat extremisten uit de regering gezet zouden worden, waarmee hij waarschijnlijk de minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir en minister van Financiën Bezalel Smotrich bedoelde, en dat alle nieuwe wetgeving die niet met de oorlog te maken heeft, zou worden stopgezet, inclusief de plannen om het juridische bestel te hervormen. Premier Benjamin Netanyahu wilde niet aan deze voorwaarden voldoen. Oud-minister van Defensie Benny Gantz en Gadi Eizenkot van de Partij van Nationale Eenheid waren wel bereid zonder deze voorwaarden deel te nemen aan een noodregering van nationale eenheid. Gantz was van 2011 tot 2015 opperbevelhebber van het Israëlische leger en Eizenkot was van 2015 tot 2019 zijn opvolger geweest.[32] Beide zijn op 12 oktober 2023 beëdigd als minister zonder portefeuille. Ook partijgenoten Gideon Sa'ar, Hili Tropper en Yifat Shasha-Biton zijn op die datum als zodanig ingezworen. Alle vijf maken ook deel uit van het veiligheidskabinet (Shasha-Biton alleen als waarnemer).[33] Oorlogskabinet (van 11 oktober 2023 tot 16 juni 2024)Benny Gantz (Partij van Nationale Eenheid) vond na de gebeurtenissen van 7 oktober 2023 dat er een oorlogskabinet van nationale eenheid samengesteld moest worden. 11 oktober 2023 werd dit oorlogskabinet officieel opgericht, maar zijn partij van Nationale Eenheid was de enige nieuwe partij in de coalitie. Het oorlogskabinet[34] werd tot 9 juni 2024 gevormd door het volgende driemanschap:
De status van waarnemer hadden:
9 juni 2024 maakte Benny Gantz bekend dat hij en waarnemer Gadi Eizenkot (beiden van de Partij van Nationale Eenheid), uit het oorlogskabinet stappen, omdat hij geen duidelijkheid van Netanyahu heeft gekregen over de plannen met Gaza na de oorlog, met name wie de Gaza-strook zal besturen na de oorlog. Hij had Netanyahu tot 8 juni de tijd gegeven om zo'n plan te maken.[35] Hij zei dat Netanyahu's leiderschap voorkomen heeft dat ze een echte overwinning hebben behaald.[36] Ook vond hij dat Netanyahu meer moeite had doen om de gijzelaars die Hamas sinds 7 oktober 2023 gevangen houdt vrij te krijgen. Hij zei dat Israël had moeten instemmen met de voorwaarden van Hamas voor de vrijlating van de gijzelaars namelijk de terugtrekking van het Israëlische leger uit de Gaza-strook en een gevechtspauze zolang als nodig zou zijn om de vrijlating van de gijzelaars veilig te stellen. Benny Gantz riep verder Netanyahu op om nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Netanyahu's coalitie heeft ook zonder de partij van Nationale Eenheid nog steeds met 64 zetels een meerderheid in de Knesset, die 120 zetels telt. Itamar Ben-Gvir maakte kort daarna bekend dat hij een brief aan Netanyahu had geschreven waarin stond dat hij in de plaats van Benny Gantz in het oorlogskabinet wou komen. Ook Smotrich wou plaatsnemen in het oorlogskabinet. Zondag 16 juni vertelde Benjamin Netanyahu de ministers van het veiligheidskabinet dat hij het oorlogskabinet heeft ontbonden, omdat Benny Gantz uit de coalitie is gestapt en het oorlogskabinet daardoor niet meer nodig is. Premier Netanyahu en minister van Defensie Gallant zouden nu bij belangrijke beslissingen ad hoc met relevante officials overleggen en daarna aan het veiligheidskabinet uiteindelijke toestemming vragen voor het betreffende genomen besluit. Itamar Ben-Gvir zit als minister van Nationale Veiligheid al in het veiligheidskabinet dat veertien leden telt, evenals de minister van Financiën, Bezalel Smotrich.[37][38][39] Israël noemt de operatie tegen Hamas "Operation Swords of Iron" ("Operatie IJzeren Zwaarden"). De eerste fase was een grootschalig bombardement van Hamas-doelen in de Gazastrook. De tweede fase ging bijna drie weker later in volgens een persconferentie van premier Netanyahu op 28 oktober. In deze fase werd er ook door grondtroepen en de marine van het Israëlische leger (IDF) in de Gazastrook gevochten, zowel boven als onder de grond in tunnels van Hamas. Dinsdag 7 november 2024 ontsloeg premier Netanyahu (Likoed) zijn partijgenoot Yoav Gallant als minister van Defensie. Zijn opvolger werd Yisrael Katz (Likoed), die tot 7 november 2024 minister van Buitenlandse Zaken was. Gideon Sa'ar (Nieuwe Hoop) volgde Katz op als minister van Buitenlandse Zaken. Vrijdag 17 januari 2025 werd in de Knesset een deal goedgekeurd die door bemiddeling van Amerika en Qatar tot stand gekomen was. De deal heeft drie fasen. De eerste fase duurt zes weken, waarin er een staakt-het-vuren inging. Hamas zou in die zes weken 33 gijzelaars vrijlaten die sinds 7 oktober 2023 in de Gazastrook door Hamas en andere Palestijnse groeperingen en families worden vastgehouden, op de eerste dag drie gijzelaars, aan het eind van de week vier gijzelaars en op de laatste dag veertien gijzelaars. Israël zou 1904 Palestijnse gevangenen vrijlaten, op de eerste dag 90. Er zouden weer honderden vrachtwagen met voeding en andere hulpmiddelen naar Gaza worden toegelaten. In de tweede en derde fase zou er verder onderhandeld worden over onder andere de vrijlating van de andere gijzelaars.[40] Zondag 19 januari 2025 maakte Hamas verlaat een lijst met drie gijzelaars bekend die op die dag zouden worden vrijgelaten, waarna er een staakt-het-vuren in de Gazastrook inging. Dinsdag 21 januari 2025 stapten de drie ministers van Itamar Ben-Gvir's partij Otsma Yehudit uit de coalitie zoals ze eerder hadden aangekondigd, omdat ze tegen de deal waren. De coalitie heeft daardoor een krappe meerderheid van 62 zetels. Ook Bezalel Smotrich dreigt de coalitie te verlaten als Israël niet doorgaat met vechten, maar de partij Otza Yehudit van Itamar Ben-Gvir en Yesh Atid van Yair Lapid hebben om verschillende redenen aangekondigd dat ze de coalitie van buitenaf zullen steunen. Yair Lapid zou steun geven om bovenstaande deal te laten slagen en Itamar Ben-Gvir zou de coalitie steunen om te voorkomen dat er vervroegde verkiezingen nodig zijn.[41][42] Zie ookExterne link
Bronnen, noten en/of referenties
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.JPG)
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_(cropped).jpg)
.jpg)
Portal di Ensiklopedia Dunia
