Vanadiom
Elven gemyk ew vanadiom, niver 23 e'n Vosen Beriodek. Y arwodh ew V. An hanow a dheu dhort hanow Vanadis, duwes tekter en mythologieth Loghlyn (hy hanow aral ew Freyja). Essensek ew vanadiom dhe nebes ehednow, ow komprehendya tus bes nag ew apert praga. Ema othem a vanadiom dhe [[Bakteria|vakteria] hag a dreyl nitrojen dhe ammonya. Nag ew gwenonek, bes polter vanadiom pentoksid a serr an lagasow, tron ha briansen. Diskudhys veu vanadiom diwweyth. An kensa pres en 1801, Andrés Manuel del Río, Professor Monydhieth en Cita Meksiko, a wrug hwithrans war voon plomo pardo de Zimapan, aswonnys lebmyn avel vanadit. Y hanow rag an elven a veu panchromium ('ollgromiom'), ow styrya 'pub liw'. Ev a leveris adro dhe ev ort Alexander von Humboldt, an hwithrer tiryow a vri. Danvenys veu lyther ow tisplegya an diskudhyans, bes na wrug an lether drehedhes awos bos an gorhel hag a wrug y dhon gwreckys. Etho en 1831 Nils Gabriel Sefström a enyshas an olkan dhort moon horn a Sweden. Ev a henwis an elven vanadiom. Vanadiom a wra dur kreffa ha skaffa. Usys o en Kensa Bresel an Bes rag arvwisk basnettow hag erel. Aswonnys ew niver a vonyow vanadiom, pekara vanadinit (plobm klorid vanadat) ha patronit (vanadiom sulfid), bes nag enjei usys dhe gawas an olkan. Kevys ew avel isaskorr oyl Veneswela ha dhort atal gwruthyl dur. Askorrans ollvesek an olkan ew a-dro dhe 7,000 tonnas pub bledhen. Usys ew rag gul kesolkenyow, en arbednek gen dur, dhe les rag spryngys, toulys, jynnow ebron ha platyow arvwisk. Poos atomek vanadiom ew 50.94, y boynt teudhi ew 1887°C ha'y boynt bryjyon ew 3377°C. Y dhosedh ew 6.1kg pub liter. Olkan spladn arhansek ew, hag emava ow korthsevel kesknians. An dur Damask a vri en istori a gomprehendyas vanadiom dh'y wul kreffa ha moy duradow. Mirva
Ma an erthygel ma usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek diwedhes. |
Portal di Ensiklopedia Dunia