Napoleon Bonaparte

Napoleon I
Ti Emperador a ni Napoleon iti Pagadalan na idiay Tuileries, babaen ni Jacques-Louis David, 1812
Emperador iti Pranses
Panagturay	18 Mayo 1804 – 11 Abril 1814 (9 a tawen, 328 nga aldaw) 20 Marso 1815 – 22 Hunio 1815 (94)
pranses	2 Disiembre 1804
Sinaruno	Awan (isuna a kas ti Umuna a Konsul iti Umuna a Republika ti Pranses; ti nagturay a monarkia idi ket ni Louis XVI)
Simmaruno	Louis XVIII (de jure idi 1814)
Ari iti Italia
Panagturay	17 Marso 1805 – 11 Abril 1814
Koronasion	26 Mayo 1805
Sinaruno	Awan (isuna a kas ti Presidente iti Italiano a Republika; ti nagturay a monarkia idi ket ni Emperor Charles V)
Simmaruno	Awan (naikkat ti pagarian, ti simmaruno nga ari ti Italia ket ni Victor Emmanuel II)
Nayanak	(1769-08-15)Agosto 15, 1769 Ajaccio, Corsica, Pranses
Natay	Mayo 5, 1821(1821-05-05) (tawen 51) Longwood, Saint Helena
Pannakaipunpon	Les Invalides, Paris, Pranses
Asawa	Joséphine de Beauharnais Marie Louise iti Austria
Sayasay	Napoleon II
Napno a nagan Napoleon Bonaparte
Kamara	Balay ni Bonaparte
Ama	Carlo Buonaparte
Ina	Letizia Ramolino
Relihion	Romano Katolisismo (kitaen ti Napoleon ken dagiti relihion)
Pirma

Ni Napoleon Bonaparte (Pranses: Napoléon Bonaparte puis Napoléon I^er [napoleɔ̃ bɔnɑpaʁt]) (15 Agosto 1769 – 5 Mayo 1821) ket maysa idi a milisia ti Pranses ken daulo ti politika kadagiti kinaudi nga agpang ti Reblusion ti Pranses.

A kas ni Napoleon I, isuna idi ti Emperador iti Pranses manipud idi 1804 aginggana idi 1815. Ti kalintegan na a reporma ket, ti Napoleoniko a Kodigo, daytoy ket addaan ti nalatak nga impluensia kadagiti adu a sibil a linteg ti sangalubongan a naisakupan, ngem isuna ket kalatakan a malaglagip kadagiti inararamid na kadagiti gubat a naidauloan na a panagsuppiat ti Pranses babaen dagiti serie a kumakaduaan, ti makunkuna a Napoleoniko a Gubgubat. Isuna ti nagipatakder kadagiti panagsakup ti kaaduan iti kontinente a Europa ken kinapanunutan na ti panagiwaras dagiti kaumnoan iti Rebolusion ti Pranses, bayat nga nagitiptipon ti maysa nga imperio a monarkia a nagipasubli dagiti parang iti naikkat nga ancien régime. Gapu dagiti balligi na ti gubgubat, kadagiti masansan a nalatlatak ken adadu a kasupiatanna, kadawyan isuna a naipammategan a maysa kadagiti kalatakan nga agbilbilin ti milisia iti ania man a panawen.

Ni Napoleon ket naipasngay idi idiay Corsica kadagiti nagannak kaniana a natakneng a Henobes a kapututan, ken nagsanay a kas maysa nga opisial ti artileria idiay kangrunaan a daga ti Pranses. Naglatak isuna babaen ti Umuna a Repbublika ti Pranses ken nagidaulo kadagiti nagballigia a kampania a kinasuppiat ti Umuna ken Maikadua a Kumakadduaan a nagsuppiat iti Pranses. Idi 1799, nagpartuat isuna ti kudeta ken inkabil na isuna nga ti Umuna a Konsul; kalpasan ti lima a tawen ti Senado ti Pranses ket nagirangarang kaniana a kas ti emperador. Iti umuna a dekada iti maika-19 a siglo, ti Imperio ti Pranses a babaen ni Napoleon ket nakipartisipar kadagiti serie a suppiatan a makunkuna a Napoleoniko a Gubat a nagiraman iti amin a kangrunaan a nabileg a Europa.[1]

Dagiti nagibasaran

1. Schom, Alan (1998). Napoleon Bonaparte (1. HarperPerennial nga ed.). New York: HarperPerennial. ISBN 0-06-092-958-8.