Delhi

Delhi
Pederal a distrito
Nailian a Kapitolio a teritorio ti Delhi
Manipud ti ngato nga agpakanawan: Lotus a templo, Tanem ni Humayun, Connaught a Lugar, Akshardham a templo ken Ruangan ti India.
Delhi Lokasion ti Delhi idiay India.
Nagsasabtan: 28°36′36″N 77°13′48″ENagsasabtan: 28°36′36″N 77°13′48″E
Pagilian	India
Gobierno
• Teniente Gobernador	Tejendra Khanna
• Pangulo a Ministro	Sheila Dikshit (INC)
Kalawa
• Pederal a distrito	1,484.0 km^2 (573.0 sq mi)
• Daga	159.0 km^2 (61.4 sq mi)
• Danum	18.0 km^2 (6.9 sq mi)
Kangato	0–125 m (0–409 ft)
Populasion  (2011 a karkulo)
• Pederal a distrito	11,007,835
• Densidad	3,886/km^2 (10,065/sq mi)
• Metro	16,314,838
• Demonimo	Delhiite Taga-Delhi
Sona ti oras	UTC+5.30 (Pagalagadan nga Oras ti India)
Kodigo ti koreo	110001-110098, 1100xx
Kodigo ti lugar	+91 11
Website	delhi.gov.in

Ti Delhi (/ˈdɛli/; pannakabalikas Dillee in Hindi), ket opisial a ti Nailian a Kapitolio a Teritorio ti Delhi (NCT) a mairaman ti Indiano a kapitolio; ket isu ti maikadua a kadakkelan a metropolis ti India kalpasan ti Mumbai. Nga adda ti populasion iti 16.7 a riwriw idi 2011, ti siudad ket isu ti maikadua a kaaduan ti populasion a metropolis idiay India ken maika-8 a kaaduan ti populasion a metropolis iti lubong.[1] Ti NCT ken ti urbano a rehionna ket naikkan ti naipangpangruna a kasasaad iti Nailian a kapitolio a Rehion (NCR) babaen ti maika-69 a panagpasayaat a tignay ti 1991 iti Indiano a batay-linteg. Adda dagiti gangani a 22.2 a riwriw nga agtataeng idiay kalatakan nga urbano a lugar ti NCR, a mairaman dagiti kaarrubana a siudad tiBaghpat, Gurgaon, Sonepat, Faridabad, Ghaziabad, Noida ken Kalatakan a Noida ken mairaman pay dagiti babbabassit a kaasideganna nga ili, ken adda dagiti gangani a 22.2 a riwriw nga agtataeng[2].

Ti Delhi ket naam-ammuan a daytoy ket nagtultuloy a nataengan manipud idi maika-6 a siglo BC.[3] Iti amin a pakasaritaanna, ti Delhi ket nagserbi a kas ti kapitolio kadagiti pagarian ken imperio. Daytoy ket rinaut, nasamsamen ken nabangbangon manen kadagiti adu a beses, a naisangsangayan idi Mediebal a panawen, ken isu nga ti moderno a siudad ti Delhi ket maysa a rimpuok kadagiti adu a siudad a naiwarwaras ti ballasiw ti metropolitano a rehion. Ti Delhi ket namatpatian pay nga isu ti sitio ti Indraprastha, ti naisalaysayan a kapitolio ti Pandavas idi las-ud ti Mahabharata. Ti Delhi ket nagungar manen a kas maysa a nangruna a politikal, kultural ken komersio a siudad iti igid dagiti paglaklakuan a dalan a nagbaetan ti amianan a laud ti India ken ti Tanap ti Ganges kalpasan ti panagungar dagiti Delhi a sultanato.[4][5] Daytoy ket ibalbalayanna dagiti adu a taga-ugma ken mediebal a monumento, dagiti arkeolohiko a sitio ken dagiti tidda.

Idi 1639 AD, ti Mughal nga emperador ti Shahjahan ket nangbangon ti baro a nadidingan a siudad idiay Delhi a nagserbi daytoy a kas ti kapitolio ti Mughal nga Imperio manipud idi 1649 aginggana ti Rebelion ti 1857.[6][7] Ti Britaniko ken natiliwna ti Delhi babaen idi 1803 ken ni George V ket nagirangarang idi 1911 a ti kapitolio dagiti natengtengngel ti Britaniko a paset ti India ket ti Delhi.[8] Ti baro a kapitolio a siudad, ti New Delhi, ket nabangon idi idiay abagatn ti daan a siuda idi las-ud ti 1920 a tawtawen.[9] Idi nakagun-od ti India ti panakawayawaya manipud iti Britaniko a turay idi 1947, ti New Delhi ket nairangarang a kas ti kapitoliona ken tugaw ti gobierno.

Ti nagan a Delhi ket sagpaminsan pay a naus-usar a mangiramn kadagiti urbano a lugar idiay asideg ti NCT, ken ti panagitudo ti New Delhi, a naisanglad ti kaunegan ti metropolis. Urayno daytoy ket teknikal a na-administrado ti pederal a kappon a teritorio, ti politikal nga administrasion ti NCT ti Delhi itan ket asasideg a kapadpada ti maysa nga estado ti India nga adda ti bukodna a lehislatura, nangato a korte ken ti maysa nga ehekutibo a konsilo dagiti ministro nga indauloan babaen ti maysa a Pangulo a MInistro. Ti New Delhi ket kumaduaan nga inadministro babaen ti pederal a Gobierno ti India ken ti lokal a Gobierno tiDelhi, ken isu ti kapitolio ti NCT ti Delhi.

Dagiti nagibasaran

1. Habib, Irfan (1999). Ti agrariano asistema ti Mughal India, 1556–1707. Pagmalditan ti Unibersidad ti Oxford. ISBN 978-0-19-562329-1. ... Dagiti agdama a panagsukimat ti pannakailetra ti India spellings ket sinusorot para kadagiti nagan ti lugar malaksid kadagiti madmadlaw unay manipud kadagiti pannakailetra kadagiti taudanmi: isu nga basaek ti "Dehli" a saan a ti "Delhi …
   • kagimongan ti Naarian nga Asiatiko (1834). "Warnakan ti Kagimongan ti Naarian nga Asiatiko iti Gran Britania ken Irlanda". Pagmalditan ti Unibersidad ti Cambridge. ... also Dehli or Dilli, not Delhi...
   • Karamchandani, L.T (1968). "India, the beautiful". Sita Publication. ... Segun kadagiti magun-od nga ebidensia ti agdama Delhi, a naipaletra idi ti Hindustani a kas ti Dehli wenno Dilli, ket nangala ti naganna manipud iti maysa nga Ari …
   • "Ti Nailian a heograpiko a warnakan iti India, Tomo 40". Kagimongan ti Nailian a Heograpiko iti India. 1994. ... Ti nagan a kadayegan anabatbati ket ti Dilli nga adda ti sabsabali a pannakabalkas a kas Dilli, Dehli, wenno Delhi …
2. "Dagiti Prospekto ti Sangalubongan nga Urbanisasion: Ti 2009 a Rebision ti Populasion a Batayan ti Datos". Nagkaykaysa a Pagpagilian. 2012. Naala idi 2 Abril 2012.
3. Asher, Catherine B (2000) [2000]. "Kapitulo 9:Ti Delhi a nadidingan: Panagbalbaliw dagiti Pagbeddengan". Iti James D. Tracy (ed.). City Walls. Pagmalditan ti Unibersidad ti Cambridge. pp. 247–281. ISBN 0-521-65221-9. Naala idi 1 Nobiembre 2008.
4. Necipoglu, Gulru (2002) [2002]. "Dagiti Epigrapo, Eskritura, ken Arkitektura ti Nasapa a Sultanato ti Delhi". Muqarnas: Ti tianwen a Makitkita a Kultura ti Islamiko a Lubong. BRILL. pp. 12–43. ISBN 90-04-12593-0. Naala idi 1 Nobiembre 2008.
5. Aitken, Bill (2001) [2002]. Dagiti Agsasao a Bato: Dagiti Sitio ti Sangalubongan a Tawidan ti Kultura idiay India. Eicher Goodearth Limited. ISBN 81-87780-00-2. Naala idi 1 Nobiembre 2008.
6. Ti Ensiklopedia Amerikana: Ti Biblioteka ti Unibersal a Pannakaammo. Vol. 8. Encyclopedia Americana Corp. 1918. p. 621. Naala idi 1 Nobiembre 2008.
7. Sehgal, R.L. (1998) [1998]. Slum Upgradation: Emerging Issue & Policy Implication's. Bookwell Publications. p. 97. ISBN 81-85040-18-4. Naala idi 1 Nobiembre 2008.
8. "Shifting pain". Times of India. 11 Disiembre 2011. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2013-01-27. Naala idi 18 Hunio 2012.
9. Vale, Lawrence J. (1992). Arkitektura, bileg, ken ti nailian kinasiasino. Unibersidad ti Yale a Pagmalditan. pp. 88–100. ISBN 978-0-415-95515-7. Naala idi 1 Nobiembre 2008.

Adu pay a mabasbasa

• Ekonomiko a Panagsukimat ti Delhi 2005–2006. Departamen ti Panagplano . Gobierno ti Nailian a Kapitolio a Teritorio ti Delhi. Naala idi 12 Pebrero 2007
• Horton, P (2002). Lonely Planet Delhi (3 nga ed.). Lonely Planet Publications. ISBN 1-86450-297-5.
• Rowe, P; Coster, P (2004). Delhi (Dagiti Nalatak a Siuda iti Lubong). World Almanac Library. ISBN 0-8368-5197-8.
• Uppat a paset dagiti serye ti Delhi (Mayo 30, 2012). "Metrocity Journal: Ti Agbalbaliw a Ladawan ti Daga ti Delhi". The Wall Street Journal.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Delhi iti Wikimedia Commons