Banglades

Nagsasabtan: 23.8°N 90.3°E / 23.8; 90.3

Republika ti Tattao ti Banglades গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh
Wagayway
Nailian a kanta: Amar Shonar Bangla Nabalitokan a Banglak
Kapitolio ken kadakkelan a siudad	Dhaka 23°42′N 90°21′E
Opisial a sasao	Bengali
Grupgrupo ti etniko (1998)	98% Bengali 2% dadduma pay[1]
Nagan dagiti umili	Bangladeshi, Taga-Banglades
Gobierno	Unitario parlamentario a demokrasia[2]
• Presidente	Zillur Rahman
• Kangrunaan Ministro	Sheikh Hasina
• Tagabitla	Abdul Hamid
• Pangulo ti Hustisia	Md. Muzammel Hossain
Lehislatura	Jatiya Sangsad
Panakawayawayas  manipud iti Pakistan
• Nairangarang	Marso 26, 1971
• Agdama a Batay-linteg	Nobiembre 4, 1972[1]
Kalawa
• Dagup	147,570 km^2 (56,980 sq mi) (Maika-94)
• Danum (%)	6.4
Populasion
• Karkulo idi 2011	142,319,000[3] (Maika-9)
• Densidad	964.42/km^2 (2,497.8/sq mi) (Maika-9)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2010
• Dagup	$258.608 bilion[4]
• Tunggal maysa a tao	$1,572[4]
GDP (nominal)	Karkulo idi 2010
• Dagup	$104.919 bilion[4]
• Tunggal maysa a tao	$638[4]
Gini (2010)	32.1[5] kalalainganna
HDI (2013)	0.558[6] kalalainganna · Maika-142
Kuarta	Taka (BDT)
Sona ti oras	UTC+6 (BST)
Pagmanehuan	kanigid
Kodigo ti panagtawag	880
TLD ti internet	.bd
Nasimpa a populasion, p.4, "Senso ti Populasion ti 2001, Immuna a reporta". Opisina dagiti Estadistika ti Banglades. Agosto 2001. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2011-08-23. Naala idi 2012-03-02.

Ti Banglades (/ˈbɑːŋɡlədɛʃ/, /ˌbɑːŋɡləˈdɛʃ/, /ˌbʌŋɡləˈdɛʃ/ ; Bengali: বাংলাদেশ, panangibalikas: [ˈbaŋlad̪eʃ] (dengngen)), opisial a ti Republika ti Tattao ti Banglades (গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Gônoprojatontri Bangladesh), ket maysa a pagilian idiay Abagatan nga Asia. Daytoy ket saksakkawenna ti nalames a Delta Ganges-Brahmaputra, daytoy ket paset ti naipakasaritaan nga etno-linguistiko a rehion ti Bengal. Ti nagan aBanglades ket kaibuksilanna ti "Pagilian ti Bengal" iti opisial a pagsasao ti Bengal. Daytoy ket sanguenna ti Luek ti Bengal iti abagatan, ken bineddengan babaen ti India iti amianan, iti laud ken daya, ken ti pay Burma (Myanmar) iti abagatan a daya. Daytoy ket naisinsina babaen dagiti Himalaya a pagpagilian iti Nepal ken Bhutan babaen ti akikid a koridor Siliguri, ken adada iti heograpiko a kaarrubayan iti Tsina.

Dagiti agdama nga aldaw a pagbeddengan ti Banglades ket nabangon dagitoy idi las-ud ti Britaniko a pannakabingay ti Bengal idi 1947, idi ti rehion ket nagbalin a Daya a Bengal (kapasanna Daya a Pakistan), a paset i kabarbaro a naporma a pagilian iti Pakistan. Nupay kasta, daytoy ket naisina manipud iti Laud a Pakistan babaen ti gangani a 1,500 km (agarup a 900 mi) iti teritorio ti India. Gapu ti politikal a pannakaisinsina, dagiti etniko ken linguistiko a diskriminasion ken ekonomiko a panagbaybay-an babaen dagiti politiko nga agturturay a lumaud a payak, ti nadayeg a pannakariribok ket immad-adu ken nagited ti iyu-ugnar ti maysa a nailian a tignay ti sekular a kultura, a nangiturongan ti pannakairangarang ti wayawaya ken ti Pannakawaya a Gubat ti Banglades idi 1971. Kalpasan daytoy a gubat ken pannakawayawaya, ti baro nga estado ket nagib-ibtur ti kinapanglaw, bisin, politikal a riribuk ken dagiti milisia a kudeta. Ti pannkaisubli ti demokrasia idi 1991 ket sinarsaruno idi ti nakalma ken ekonomiko a panagrangrag-ay. Tatta nga aldaw, ti Banglades ket maysa a sekular, a unitario, a Batay-linteg a republika.[7]

Ti Banglades ket maysa a parlamentario a demokrasia, nga adda iti nabutosan a parlamento a tinawtawagan ti Jatiyo Sangshad. Daytoy ti maikawalo a kaaduan ti populasion a pagilian ken adda ti maysa a kapusekan ti populasion iti lubong. Ti pagilian ket nailaslasin a kas maysa a Sumaruno a Sangapulo ket maysa nga ekonomia. Ti maysa a pionera iti rehional a pannakitignay idiay Abagatan nga Asia, ti Banglades ket maysa a nangibangon a kameng ti SAARC ken ti BIMSTEC. Daytoy ket kameng pay ti Mankomunidad, ti Di Nailinia a Tignay, ti OIC, ti Agrangrang-ay a 8 a Pagpagilian ken ti BIMSTEC.

Ti pagilian ket sunagsango kadagiti nadumaduma a nakaro a parikut, a mairaman ti kinapanglaw, binalitungeg, politikal a riribuk, adu unay a populasion ken pannakadangran ti panagbalbaliw iti klima. Nupay kasta, daytoy ket dinaydayaw babaen ti sangalubongan akomunidad para kadagiti adu a panagprogresona iti Pagsurotan ti Panagrang-ay ti Nagtagitaoan.[8] Babaen kadagiti nadumaduma a naitunton a publiko ti Banglades ken dagiti sosial a programa nga inturungan ti NGO, ti pagilian ket rumangrang-ay kadagiti alagaden ti panagbiag ken ti kabayag ti panagbiag, a mangipakpatakder ti literasia ken panagikeddeng ti babbai, panagtengngel ti iyaadu ti populasion ken panagipatakder kadagiti inprastruktura ti panagaywan ti salun-at.[9][10][11] Ti Banglades ket mapmapan pay iti napardas nga industrialisasion, nga adda ti sangalubongan a pannakikompetensia kadagiti industria kadagiti tela, panagaramid ti barko ken dagiti agas.[12] Ti Dhaka ken Chittagong, dagiti kadakkelan a siudad ti pagilian, ket isu dagitoyen ti mangidurduron a puersa kadagiti agdama nga adu nga idadakkel.

Dagiti nagibasaran

1. Ahensia ti Sentral nga Intelihensia (2011). "Bangladesh". The World Factbook. Langley, Virginia: Ahensia ti Sentral nga Intelihensia. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2021-01-01. Naala idi 2011-10-05.
2. Batay-linteg iti Banglades Naiyarkibo 2012-03-06 iti Wayback Machine, Paset V, Kapitulo 1, Artikule 66; Unibersidad iti Minnesota, naala idi: 2010-08-28
3. Senso ti 2011 Naiyarkibo 2018-12-25 iti Wayback Machine. (PDF) . Naala idi 2011-11-16.
4. "Bangladesh". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2011-04-20.
5. "Gini Index". Banko ti Lubong. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 16 Pebrero 2015. Naala idi 2 Marso 2011.
6. "Human Development Report 2014 Summary" (PDF). United Nations. 2014. Naala idi 24 Hulio 2014.
7. http://www.thedailystar.net/newDesign/news-details.php?nid=157212
8. Programa ti Panagrang-ay ti Nagkaykaysa a Pagpalian idiay Banglades: Ti HDR 2010 ket binigbigna ti panagprogreso ti Banglades kadagiti napalabas a panawen Naiyarkibo 2013-01-15 iti Wayback Machine. 5 Nobiembre 2010. Naala idi: 25 Oktubre 2012.
9. http://www.economist.com/news/briefing/21565617-bangladesh-has-dysfunctional-politics-and-stunted-private-sector-yet-it-has-been-surprisingly
10. "Meeting Millennium Development Goals". BBC News. Naala idi 25 Oktubre 2012.
11. "Ban lauds Ti panagprogreso ti salun-at ti bababi ken ubbing idiay Banglades". UN News Center. Nagkaykaysa a Pagpagilian. 15 Nobiembre 2011. Naala idi 25 Oktubre 2012.
12. http://www.nytimes.com/2012/04/24/business/global/in-bangladesh-strong-promise-of-economic-growth.html?pagewanted=all&_r=0

Bibliograpia

• Baxter, C (1997). Banglades, manipud iti maysa a Pagilian iti maysa nga Estado. Westview Press. ISBN 0-8133-3632-5. OCLC 47885632.

Dagiti akinruar a silpo

• Dagiti midia a mainaig iti Banglades iti Wikimedia Commons
  
• Pakaammo ti panagbiahe idiay Banglades manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
  
• Nailian a Portal ti Web Portal ti Banglades
• Banglades a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
• Banglades iti Curlie (iti Ingles)
• Wikimedia Atlas iti Banglades
• Datos ti Rehional a Mapa ti Banglapedia