Atenas

Atenas Αθήνα Athīna
Manipud ti ngato a kanigid: ti Acropolis, ti Heleniko a Parlamento, ti Zappeion, ti Acropolis a M useo, Kudrado ti Monastiraki, ti panakaimatangan ti Atenas nga agpa-baybay.
Atenas Lokasion iti kaunegan ti rehion
Nagsasabtan: 37°59′02.3″N 23°43′40.1″ENagsasabtan: 37°59′02.3″N 23°43′40.1″E
Pagilian	Gresia
Administratibo a rehion	Attica
Yunit ti rehion	Tengnga nga Atenas
Dagiti distrito	7
Gobierno
• Mayor	Giorgos Kaminis (Nawaya; manipud idi 29 Disiembre 2010)
Kalawa
• Urbano	412 km^2 (159 sq mi)
• Metro	2,928.717 km^2 (1,130.784 sq mi)
• Ili	38.964 km^2 (15.044 sq mi)
Kangatuan a lugar	338 m (1,109 ft)
Kababaan a lugar	70 m (230 ft)
Populasion  (2011)[1]
• Urbano	3,074,160
• Densidad  (urbano)	7,500/km^2 (19,000/sq mi)
• Metro	3,737,550
• Densidad  (metro)	1,300/km^2 (3,300/sq mi)
• Ili	655,780
• Densidad  (ili)	17,000/km^2 (44,000/sq mi)
Nagan dagiti umili	Ateniense, Taga-Atenas
Sona ti oras	UTC+2 (EET)
• Kalgaw (DST)	UTC+3 (EEST)
Kodigo ti koreo	10x xx, 11x xx, 120 xx
Kodigo ti lugar	21
Rehistrasion ti karro	Yxx, Zxx, Ixx (malaksid ti ZAx ken INx)
Website	www.cityofathens.gr

Ti Atenas (Griego: Αθήνα, Athína; IPA: [aˈθina]; Katharevousa: Ἀθῆναι, Athinai; Taga-ugma a Griego: Ἀθῆναι, Athēnai) ket isu ti kapitolio ken kadakkelan a siudad ti Gresia. Ti Atenas ket iturayanna ti rehion ti Attica ken maysa kadagiti kaduogan a siudad ti lubong, nga adda ti nairehistro a pakasaritaan a gumay-at ti agarup a 3,400 a tawtawen. Ti Klasiko nga Atenas ket maysa idi a nabileg a siudad-estado. Ti sentro kadagiti arte, panagadadal ken pilosopia, pagtaengan ti Akademia ni Plato ken Liseo ni Aristoteles,[2][3] daytoy ket sapasap a nakunkuna a kas ti duyan ti Akinlaud a sibilisasion ken nakaipasngayan ti demokrasia,[4][5] a kaaduanna gapu ti nagbanagan ti bukodna akultura ken dagiti politika a nagungun-od idi las-ud ti maika-5 ken maika-4 a sigsiglo BC kadagiti nasakbayan a sigsiglo kadagiti amin a nakunkuna idiay a Europeano a kontinente.[6] Tatta nga aldawen daytoy ket maysa a kosmopolitano a metropolis, ti moderno nga Atenas ket sentro ti ekonomiko, pinansia, industria, politika ken kultura a biag idiay Gresia. Idi 2008, ti Atenas ket nairanggo ti mai-ka 32 a kabaknangan a siudad ti lubong babaen ti bileg ti panagggatang[7] ken ti maika-25 a kanginaan[8] iti maysa a panagadal ti UBS.

Ti siudad ti Atenas ket adda ti populasion ti 655,780[9] (796,442 idi 2004)[10] iti uneg ti administratibo a patinggana ken ti kalawa ti daga iti 39 km^2 (15 sq mi).[11] Ti urbano a lugar ti Atenas (Kalatakan nga Atenas ken Kalatakan a Piraeus) ket gumay-at ti labes ti administratibo a munisipal a patingga ti siudad, nga adda ti populasion iti 3,074,160 (idi 2011),[12] ti sumurok a kalawa iti 412 km^2 (159 sq mi).[11] Segun ti Eurostat, ti Atenas a Dakdakkel nga Urbano a Sona (LUZ) ket isu ti maika-7 a kaaduan ti populasion ti LUZ iti Kappon ti Europa (ti maika-4 a kaaduan ti populasion a kapitolio a siudad iti Kappon ti Europa) nga adda ti populasion iti 4,013,368 (idi 2004). Ti Atenas ket isu pay ti akin-abagatan unay a kapitolio ti kangrunaan a daga ti Europa.

Ti tawidan ti klasiko a panawen ket makitkita pay laeng idiay siudad, a naipakpakita babaen kadagiti taga-ugma a monumento ken dagiti obra ti arte, ti kadayegan kadagitoy ket ti Partenon, a naipanpanunotan a nangruna a dulon ti nasapa a Lumaud a sibilisasion. Ti siudad ket nakataginayon kadagiti Romano ken Bisantino a monumento, ken dagiti pay basbassit a bilang kadagiti Otomano a monumento.

T Atenas ket mangibalbalay kadagiti dua a UNESCO a Tinawtawid a Sitio ti Lubong, ti Acropolis ti Atenas ken ti mediebal a Daphni a Monasterio. Dagiti dulon ti moderno a panawen, a napetsaan manipud idi panakabangon ti Atenas a kas ti kapitolio ti nawaya nga estado ti Gresia idi 1833, ket mairaman ti Heleniko a Parlamento (maika-19 a siglo) ken ti Atenas a Trilohia a buklen ti Nailian a Biblioteka ti Gresia, ti Unibersidad ti Atenas ken ti Akademia ti Atenas. Ti Atenas ket isu idi ti siudad a nangsangaili ti immuna nga moderno nga aldaw nga Ay-ayam ti Olimpiada idi 1896, ken kalpasan ti 108 tawtawen nagsangsangaili daytoy ti Kalgaw nga Olimpiada ti 2004.[13] Ti Atenas ket nakaibalbalayan ti Museo ti Nailian nga Arkeolohiko, a mangpabpabuya ti kadakkelan nga urnong ti Griego a kinaantigo, ken ti pay baro a Museo ti Acropolis.

Dagiti nagibasaran

1. "Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός" (iti Griego). Hellenic Statistical Authority.
2. "Dagiti Linaon ken Pamunganayan ti Programa ti Panagkaykaysa kadagiti Arkeolohiko a Sitio ti Atenas". Heleniko a Ministro ti Kultura. www.yppo.gr. 31 Disiembre 2000. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2016-08-21. Naala idi 2012-10-05.
3. CNN & Associated Press (16 Enero 1997). "Ti Gresia ket nakalukat ti 'nasantuan a kopita' ti Griego nga arkeolohiko". CNN. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-12-06. Naala idi 28 Marso 2007.
4. "Atenas". Naala idi 31 Disiembre 2008. Ti Taga-ugma a Griego nga Athenai, ti naipakasaritaan a siudad ken kapitolio ti Gresia. Adu kadagiti kasaririt ken artistiko a kapanunotan ti klasiko a sibilisasion ket nagtaud idiay, ken ti siudad ket sapasap a naipanpanunotan a kas ti nakaipasngayan ti Lumaud a sibilisasion
5. BBC Pakasaritaan iti Griego a Demokrasia – Naala idi 26 Enero 2007
6. Encarta Taga-ugma a Gresiamanipud iti Internet nga Arkibo– Naala idi 28 Pebrero 2012. 31 Oktubre 2009.
7. "Dagiti mayor ti Siudad: Dagiti kabaknangan a siudad iti lubong babaen ti bileg ti panaggatang". Dagiti mayor ti Siudad. 2008. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-05-06. Naala idi 12 Mayo 2008.
8. "Dagiti mayor ti siudad: Pateg ti Panagbiag – Dagiti kanginaan a siudad ti lubong". Dagiti mayor ti siudad. 2008. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-12-24. Naala idi 26 Disiembre 2008.
9. Heleniko a Turay ti Estadistika " PRESS RELEASE:Pablaak dagiti immun a nagbanagan ti 2011 a Senso ti Populasion" Naiyarkibo 2018-12-26 iti Wayback Machine, Heleniko a Turay ti Estadistika (EL.STAT.), 22 Hulio 2011. Naala idi 14 Agosto 2011.
10. Dagiti Kinapudno ti Atenas (2011). "Dagiti Kinapudo ken Bilang ti Atenas". aviewoncities.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2014-10-06. Naala idi 17 Hunio 2011. 796 442
11. "Dagiti pannakaidasig". Helelenikoa Ministro ti Kaunegan. www.ypes.gr. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2007-01-04. Naala idi 6 Enero 2007.
12. "ΕΛΣΤΑΤ Απογραφη 2011" (PDF). www.statistics.gr. Naiyarkibo manipud iti kasisigud (PDF) idi 2011-10-11. Naala idi 22 Agosto 2011.
13. CNN & Sports Illustrated (5 Septiembre 1997). "Ti sentimente ket mayasa a banag a ti Atenas ket nakaala ti 2004 Olimpiada". sportsillustrated.cnn.com. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2008-05-19. Naala idi 28 Marso 2007.

Dagiti akinruar a silpo

Dagiti midia a mainaig iti Atenas iti Wikimedia Commons

Opisial

• Cityofathens.gr – Opisial a sapot ti pagsaadan ti Siudad ti Atenas