Ynysoedd Allanol Heledd

Ynysoedd Allanol Heledd

Math	ynysfor, un o gynghorau'r Alban, lieutenancy area of Scotland, Scottish islands area
Prifddinas	Steòrnabhagh
Poblogaeth	26,720
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Ynysoedd Heledd
Gwlad	Yr Alban
Arwynebedd	3,058.7026 km²
Gerllaw	Cefnfor yr Iwerydd
Cyfesurynnau	57.76°N 7.02°W
Cod SYG	S12000013
GB-ELS
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Ynysoedd oddi ar arfordir gogledd-gorllewinol yr Alban yw Ynysoedd Allanol Heledd neu Yr Ynys Hir, (Gaeleg yr Alban: Na h-Eileanan Siar, Saesneg: Outer Hebrides). Noder fod Na h-Eileanan Siar weithiau yn cael ei ddefnyddio am y cyfan o Ynysoedd Heledd. An Cliseam ar ynys Na Hearadh (Harris) yw copa uchaf yr ynysoedd. Yr enw ar yr etholaeth seneddol (y DU) yw Na h-Eileanan an Iar.

Yr ynysoedd hyn yw cadarnleoedd iaith Gaeleg yr Alban.

Ynysoedd Heledd; Ynysoedd Allanol Heledd mewn oren

Tarddiad yr enw

Ystyr "heledd" yw "pwll o ddŵr hallt" a cheir y gair "hal" neu "hel" (sef halen) ar ddechrau Hel-edd.[1] Mae'n bosib, hefyd, ei fod yn tarddu o'r gair Gaeleg am "ynys", sef Eilean.

Ynysoedd a'u poblogaeth

Yr ynysoedd sydd a phobl yn byw arnynt yw:

Ynys	Poblogaeth (2001)
Leòdhas a Na Hearadh (Lewis a Harris)	19,918
De Uist	1,818
Gogledd Uist	1,271
Benbecula	1,219
Barraigh	1,078
Sgalpaigh na Hearadh	322
Bernera Fawr	233
Griomasaigh	201
Beàrnaraigh	136
Eirisgeidh	133
Bhatarsaigh	94
Baile Sear	49
Grimsay, De-ddwyrain Benbecula	19
Flodaigh	11
CYFANSWM (2001)	26,502

Ymhlith yr ynysoedd sydd bellach heb boblogaeth, mae ynysoedd Sant Kilda, y pellaf tua'r gorllewin, sy'n awr yn Safle Treftadaeth y Byd.

Cyfeiriadau

1. [Geiriadur Prifysgol Cymru; Cyfrol ll; tudalen 1843.]

Llyfryddiaeth

• Harry Williams, Crwydro'r Ynys Hir (Llyfrau'r Dryw, Llandybie). Cyhoeddwyd fel rhan o'r gyfres boblogaidd 'Crwydro Cymru'.

Eginyn erthygl sydd uchod am Yr Alban. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato