Prif Weinidog Gogledd Iwerddon

Prif Weinidog Gogledd Iwerddon

Enghraifft o:	swydd, sefydliad y llywodraeth
Math	prif weinidog
Dechrau/Sefydlu	1 Gorffennaf 1998
Yn cynnwys	Prif Weinidog Gogledd Iwerddon, Dirprwy Brif Weinidog
Pencadlys	Belffast
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig
Gwefan	https://www.ofmdfmni.gov.uk/

Arweinwyr llywodraeth ddatganoledig neu weithrediaeth Gogledd Iwerddon yw Prif Weinidog Gogledd Iwerddon (Gwyddeleg: Céad-Aire, Saesneg: First Minister, Sgoteg Ulster: Heid Männystèr) a Dirprwy Brif Weinidog Gogledd Iwerddon. Mae'r llywodraeth ei hun yn cael ei ffurfio gan y brif bleidiau yng Nghynulliad Gogledd Iwerddon ac mae'n rhaid i'r brif weinidog a'i ddirprwy fod yn aelodau o'r Cynulliad hwnnw.

Ers mis Ionawr 2020, Arlene Foster a Michelle O'Neill yw'r Prif Weinidog a'r Dirprwy Brif Weinidog yn ôl eu trefn.

Yn wahanol i'r sefyllfa mewn gwledydd eraill, mae'r un grymoedd yn union gan y Dirprwy Brif Weinidog a'r Prif Weinidog. Ers Cytundeb Gwener y Groglith, rhaid i un fod yn unoliaethydd a'r llall yn genedlaetholwr.

Sefydlwyd y swydd yn 2001 pan ddaeth David Trimble yn brif weinidog cyntaf Gogledd Iwerddon. Bu'r swydd heb ddeiliad o 2002 hyd fis Mai 2007 oherwydd anghydfod gwleidyddol yng Nghynulliad Gogledd Iwerddon. Ar yr 8fed o Fai 2007 apwyntiwyd y Parch. Ian Paisley yn Brif Weinidog. O 5 Mehefin 2008 tan 2016, Peter Robinson oedd y Prif Weinidog gyda Martin McGuinness yn Ddirprwy Brif Weinidog mewn cynllun rhannu grym rhwng yr Unoliaethwyr a'r Gweriniaethwyr. Cymerodd Arlene Foster yr awenau yn 2016, ond roedd y swydd yn wag eto rhwng 2017 a 2020.

Prif Weinidogion

	Gweinidog	Plaid	Dechrau'r swydd	Gadael y swydd
	David Trimble	Plaid Unoliaethol Ulster	2 Rhagfyr 1999	11 Chwefror 2000
Gohirwyd y swydd
	David Trimble	Plaid Unoliaethol Ulster	30 Mai 2000	30 Mehefin 2001
	Syr Reg Empey (Dros dro)	Plaid Unoliaethol Ulster	1 Gorffennaf 2001	6 Tachwedd 2001
	David Trimble	Plaid Unoliaethol Ulster	6 Tachwedd 2001	14 Hydref 2002
Gohirwyd y swydd
	Ian Paisley	Plaid yr Unoliaethwyr Democrataidd	8 Mai 2007	5 Mehefin 2008
	Peter Robinson	Plaid yr Unoliaethwyr Democrataidd	5 Mehefin 2008

Gweler hefyd

• Ysgrifennydd Gwladol Gogledd Iwerddon

Eginyn erthygl sydd uchod am Ogledd Iwerddon. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.