Porth Termau Cenedlaethol Cymru

Porth Termau Cenedlaethol Cymru

Enghraifft o:	geiriadur
Dechrau/Sefydlu	1993

Yr wyddor Gymraeg

Casgliad o eiriaduron termau ar ffurf gwefan yw Porth Termau Cenedlaethol Cymru. Cafodd ei datblygu gan Ganolfan Safoni Termau a phartneriaid cymeradwy eraill, ac mae wedi bod ar gael ers 1993.[1]

Gellir gweld manylion y geiriaduron termau unigol sydd wedi eu cynnwys yn y Porth Termau drwy glicio ar Y Geiriaduron Termau. Rhestrir Termau Cymru yn rhestr safonnol Llywodraeth Cymru o adnoddau i'w defnyddio wrth gyfathrebu yn y Gymraeg.[2]

Cefndir

Mae’r Ganolfan Safoni Termau wedi gwasanaethu Cymru ers 1993 gan gynhyrchu llu o eiriaduron termau yn ystod y cyfnod hwnnw, mewn print ac mewn fformatau digidol. Mae’r Porth Termau yn adnodd cenedlaethol sy’n galluogi'r defnyddiwr i chwilio trwy gynnwys y mwyafrif llethol o’r geiriaduron termau hynny ar y we, o un lleoliad, a hynny am ddim.

Mae manylion y geiriaduron termau sydd wedi’u cynnwys o fewn y Porth Termau i’w cael yma. Ychwanegir geiriaduron termau newydd sydd ar y gweill ar hyn o bryd yn y Ganolfan Safoni Termau i’r wefan wrth iddynt ddod yn barod i’w cyhoeddi.

Lleolwyd y Ganolfan Safoni Termau ar y cychwyn yn Ysgol Addysg Prifysgol Bangor, ond mae wedi bod yn rhan o Uned Technolegau Iaith Canolfan Bedwyr, Prifysgol Bangor ers 2001. Mae wedi cael ei harwain ers y dechrau gan Delyth Prys, ac ar hyn o bryd mae yno ddau derminolegydd llawn amser arall, Gruffudd Prys a’r Dr Tegau Andrews. Datblygir y gronfa ddata, rhyngwyneb gwe, ac adnoddau digidol eraill gan Dewi Bryn Jones a David Chan, datblygwyr meddalwedd yr Uned Technolegau Iaith.

O Fewn y Porth Termau

O fewn y Porth Termau Cymru cynhwysir geiriau a thermau o byrth eraill, fel eu bod yn hwylus o fewn un wefan:[1]

• Y Termiadur Addysg
• Geiriadur Termau'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol
• Termau Gofal Cymdeithasol Cymru
• Termau Rhwydwaith Cyfiawnder Cymru
• Geiriaduron Natur Cymdeithas Edward Llwyd

Y Geiriaduron Termau

Dyma fanylion y geiriaduron termau sy’n rhan o’r Porth Termau:

• Adar Y Byd - Davyth Fear, Twm Elias, Eilir Evans, Bruce Griffiths, Duncan Brown gyda chymorth gwirfoddolwyr. Rhestr Gymraeg Safonol Adar y Byd, Project Llên Natur. Cyhoeddiad ar-lein yn unig. Cymdeithas Edward Llwyd a Chymdeithas Ted Breeze-Jones, 2015

• Buchod Cwta - Duncan Brown, Twm Elias, Bruce Griffiths, Selwyn Williams. Rhestr Gymraeg Safonol Buchod Cwta (Coccinelidae) Prydain, Project Llên Natur. Cyhoeddiad ar-lein yn unig. Cymdeithas Edward Llwyd, 2014

• Creaduriaid Asgwrn-cefn: pysgod, amffibiaid, ymlusgiaid, adar a mamaliaid - Y gyfrol gyntaf yn y gyfres Enwau Creaduriaid a Phlanhigion a gyhoeddir gan Gymdeithas Edward Llwyd. Cymdeithas Edward Llwyd, 1994, ISBN 0952226405

• Dosbarthiad Llystyfiant Cenedlaethol (NVC) - Un o’r safonau allweddol cyffredin a ddatblygwyd ar gyfer asiantaethau cadwraeth natur. Datblygwyd y rhestr Gymraeg mewn project ar y cyd rhwng Cyngor Cefn Gwlad Cymru a Chymdeithas Edward Llwyd. Cyhoeddiad ar-lein yn unig. Cyngor Cefn Gwlad Cymru a Chymdeithas Edward Llwyd, 2010

• Ffyngau a Heintiau Planhigion - Duncan Brown, Twm Elias, Bruce Griffiths, Selwyn Williams, (arbenigwyr pwnc: Debbie Evans a Gareth Griffiths). Rhestr Gymraeg Safonol Ffyngau a Heintiau Planhigion, Project Llên Natur. Cyhoeddiad ar-lein ac fel Cyfrol 4 yn y gyfres Enwau Creaduriaid a Phlanhigion, 4 Ffyngau a Heintiau. Cymdeithas Edward Llwyd, 2015 ISBN 978 1 84220 134 3

• Gweision Neidr - Duncan Brown, Twm Elias, Bruce Griffiths, Selwyn Williams. Rhestr Gymraeg Safonol Gweision Neidr Prydain, Project Llên Natur. Cyhoeddiad ar-lein yn unig. Cymdeithas Edward Llwyd, 2009

• Geiriadur Termau Archaeoleg - John Ll. Williams, Bruce Griffiths, Delyth Prys. Ar gyfer archaeolegwyr proffesiynol, addysgwyr, myfyrwyr a chyfieithwyr. Gwasg Prifysgol Cymru ar ran Pwyllgor Termau Technegol Bwrdd Gwybodau Celtaidd Prifysgol Cymru, 1999, ISBN 0 7083 16069

• Geiriadur Termau’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol - Tegau Andrews, Delyth Prys, ynghyd ag awduron a golygyddion allanol: A.O.Brown, Dyfed Elis‐Gruffydd, E.W. Jones, J.C. Hughes, B.M. Williams, Y. Moseley, B. Jones, D.R. Hughes, M. Heorger, Gwenno Ffrancon, Elain Dafydd, Owain Lloyd Davies, Dewi Llŷr Jones, Arne Pommerening, Llinos Spencer, Mair Edwards, Enlli Thomas, ac arbenigwyr pwnc y Coleg Cymraeg. Termau wedi’u safoni a’u diffinio ar gyfer addysg uwch cyfrwng Cymraeg. Coleg Cymraeg Cenedlaethol, 2010-2018. ISBN 978 1 910699 18 8

• Gwyfynod, Glöynnod Byw a Gweision Neidr - Duncan Brown, Twm Elias, Bruce Griffiths, Huw John Huws, Dafydd Lewis. Y drydedd gyfrol yn y gyfres Enwau Creaduriaid a Phlanhigion a gyhoeddir gan Gymdeithas Edward Llwyd. Cymdeithas Edward Llwyd , 2009 ISBN 978 1 84527 259 3.

• Planhigion Blodeuol, Conwydd a Rhedyn - Eluned Bebb-Jones et al. Yr ail gyfrol yn y gyfres Enwau Creaduriaid a Phlanhigion a gyhoeddir gan Gymdeithas Edward Llwyd. Cymdeithas Edward Llwyd, 2003. ISBN 0952226413

• Termau Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru - Delyth Prys. Termau a ddefnyddir gan yr Asiantaeth ei hun a’r rhai sy’n cydweithio â hi. Prifysgol Cymru, Bangor ac Asiantaeth yr Amgylchedd, 2002 ISBN 1 84220 036 4

• Termau Cyllid - Delyth Prys. Cyhoeddwyd hefyd ar bapur fel Geirfa Adrannau’r Llywodraeth (2001). Mae’n cynnwys termau gan yr Asiantaeth Budd-daliadau, Asiantaeth Cynnal Plant, Archwiliad Dosbarth, Gwasanaeth Apeliadau, Tollau Tramor a Chartref EM Cymru, Cyllid y Wlad, Y Swyddfa Brisio, a’r Gwasanaeth Cyflogi. Bwrdd yr Iaith Gymraeg, 2000. Dim ISBN

• Termau Gofal Iechyd Pobl Hŷn - Delyth Prys, Owain Lloyd Davies. Ar gyfer ymarferwyr gwaith a gofal cymdeithasol, addysgwyr, myfyrwyr a chyfieithwyr. Prifysgol Cymru, Bangor a Byrddau Iechyd Gogledd Cymru, 2005. ISBN 184 220 080 1

• Termau’r Asiantaeth Safonau Bwyd - Sioned Fidler, Siwan Jones, Rhys Hughes, Delyth Prys. Termau a ddefnyddir gan yr Asiantaeth ei hun. Prifysgol Bangor a’r Asiantaeth Safonau Bwyd, 2018

• Termau’r Cyngor Gofal - Delyth Prys gydag arbenigwyr pwnc y Cyngor Gofal. Ar gyfer ymarferwyr gwaith a gofal cymdeithasol, addysgwyr, myfyrwyr a chyfieithwyr. Diweddariad o Termau Gwaith a Gofal Cymdeithasol CCETSW/TOPPS (2000), Cyngor Gofal Cymru, 2015. ISBN 978-1-84220-133-6

• Termau Gweinyddu Cyfiawnder - Bwrdd yr Iaith Gymraeg a Chyrff y Sector Cyfiawnder. Termau wedi’u safoni ar gyfer y gwasanaethau cyfiawnder yng Nghymru. Rhwydwaith Cyfiawnder Cymru, 2011

• Termau Hybu Iechyd - Delyth Prys. Addasiad o’r thesawrws amlieithog Ewropeaidd ar hybu iechyd. Prifysgol Cymru, Bangor ac Awdurdod Iechyd Gogledd Cymru, 2000 ISBN 1 84220 009 7

• Termau Iechyd Meddwl Plant a Phobl Ifanc - Delyth Prys. Ar gyfer gweithwyr proffesiynol ym maes Gofal Iechyd Meddwl Plant a Phobl Ifanc. Prifysgol Cymru, Bangor ac Awdurdod Iechyd Gogledd Cymru, 2008, ISBN 1 84220 037 2

• Termau Nyrsio a Bydwreigiaeth - Gwerfyl Roberts, Delyth Prys. Termau a safonwyd ar gyfer dysgu dwyieithog yn Ysgol Nyrsio a Bydwreigiaeth Prifysgol Bangor. Prifysgol Bangor, 1997, ISBN 0 904567 958

• Termau Rhywogaethau Morol CNC - Bruce Griffiths, Delyth Prys, Emma Lowe. Rhestr o dermau safonedig Cymraeg, Saesneg a Gwyddonol ar gyfer rhywogaethau yn yr amgylchedd morol. Fe’i defnyddir gan Cyfoeth Naturiol Cymru ei hun a’r rhai sy’n gweithio gydag ef. Prifysgol Bangor a Cyfoeth Naturiol Cymru, 2021, ISBN 978-1-84220-190-9

• Termau Therapi Galwedigaethol - Delyth Prys, Owain Lloyd Davies. Ar gyfer ymarferwyr gwaith a gofal cymdeithasol, addysgwyr, myfyrwyr a chyfieithwyr. Prifysgol Bangor a Byrddau Iechyd Gogledd Cymru, 2007, ISBN 184 220 098 4

• Y Termiadur Addysg: Termau wedi’u safoni - Delyth Prys, Gruffudd Prys. Termau wedi’u safoni a ddefnyddir yn y Cwricwlwm Cenedlaethol a’r drefn arholi yng Nghymru. Mae’r fersiwn ar-lein newydd yn disodli argraffiadau blaenorol Y Termiadur (2006) a Y Termiadur Ysgol (1998), Llywodraeth Cymru, 2011-18, ISBN y fersiwn papur diweddaraf (Y Termiadur 2006) 1 86112 588 7

Cyfeiriadau

1. "Ynghylch". Gwefan Porth Termau Cymru. Cyrchwyd 11 Hydref 2022.
2. "Byd Term Cymru". Llywodraeth Cymru. Cyrchwyd 11 Hydref 2022.

Dolenni allanol

• Gwefan Termau Cymru
• Byd Term Cymru