Henry Rice

Henry Rice
Ganwyd	c. 1590
Bu farw	c. 1651
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Coleg yr Iesu, Rhydychen
Galwedigaeth	hanesydd
Tad	Walter Rice
Mam	Elizabeth Mansel
Priod	Margaret Lewis
Plant	Walter Rice, Sir Edward Rice
Llinach	Teulu Rice, Rhys ap Thomas

Arfau Syr Rhys ap Thomas a'i deulu

Uchelwr a hynafiaethydd o Sir Gaerfyrddin oedd Henry Rice (tua 1590 - tua 1651). Roedd yn un o ddisgynyddion Syr Rhys ap Thomas (1449-1525), un o uchelwyr mwyaf grymus de Cymru yn ail hanner y 15g. Credir mai Henry Rice yw awdur bywgraffiad Syr Rhys ap Thomas. Roedd yn byw ar ystad y teulu ym mhlas Newton, Llandeilo.

Bywgraffiad Syr Rhys ap Thomas

Un o gymhellion Henry i ysgrifennu hanes Syr Rhys a'i deulu oedd ymdrech y teulu i adfer y tiroedd a gollwyd i Goron Lloegr ar ôl dienyddio Syr Rhys yn 1525. Yn 1625 a 1629 bu'n deisyf ar Siarl I, brenin Lloegr a'r Alban. i adfer gweddill stadau ei hendaid; hawliodd fod y breninesau Mari ac Elisabeth wedi addo hynny i'w dad a'i daid.[1]

Arosodd The Life of Sir Rhys ap Thomas (teitl gwreiddiol: A short view of the long life... of Rice ap Thomas) mewn llawysgrif hyd ddiwedd y 18g pan gafodd ei gyhoeddi yn y Cambrian Register (cyfrolau i a ii, 1795 a 1796 ) dan olygyddiaeth William Owen Pughe wrth y teitl newydd The Life of Sir Rhys ap Thomas.[1] Bu'n rhaid aros tan 1993 i gael argraffiad newydd ohono, wedi ei olygu gan Ralph A. Griffiths yn ei gyfrol ar Syr Rhys ap Thomas a'i deulu.[2] Gellir ei gymharu â The History of the Gwydir Family gan Syr John Wynn o Wydir fel un o'r ychydig enghreifftiau o lyfrau hanes teuluol cynnar yng Nghymru ac mae'n ffynhonnell bwysig i haneswyr yr Oesoedd Canol Diweddar.[2]

Llyfryddiaeth

Ceir testun The Life of Sir Rhys ap Thomas yn:

• Ralph A. Griffiths, Sir Rhys ap Thomas and his Family: a study in the Wars of the Roses and Early Tudor Politics (Gwasg Prifysgol Cymru, 1993). ISBN 0-7083-1218-7

Cyfeiriadau

1. RICE (TEULU), Newton (Llandeilo Fawr), Y Bywgraffiadur Cymreig.
2. Ralph A. Griffiths, Sir Rhys ap Thomas and his Family (Gwasg Prifysgol Cymru, 1993).

Eginyn erthygl sydd uchod am Gymro neu Gymraes. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.