Effaith gwynt ar dyfiant coedenPieter Kluyver (1816–1900)
Nwyon yn symud drwy'r atmosffer ydy gwynt, a hynny ar raddfa anferthol. Mae meteorolegwyr yn diffinio gwynt fel aer sy'n symud yn llorweddol a gelwir symudiad aer fertigol yn gerrynt. Ceir hefyd wynt solar, sef symudiad gronynnau wedi'u gwefru sy'n dod allan o haul. Gellir astudio yr hyn sy'n achosi gwyntoedd yn ogystal â mesur eu cyfeiriad, eu cryfder ayb. Gelwir chwa fechan o wynt yn 'awel' a gall gwyntoedd uchel mewn trowyntoedd godi i hyd at 200 mya sy'n ddigon i ddifa adeiladau cyfan.
Mae gwyntoedd y byd wedi cael effaith ar ddatblygiad dyn a'i symudiad, a'i ymlediad dros wyneb y Ddaear. Mae gallu dyn i deithio ers milenia wedi dibynnu ar y gwynt i lenwi hwyliau cychod a llongau hwylio gan ei yrru i ynysoedd a chyfandiroedd newydd. Yn y ddau gan mlynedd diwethaf, harnesodd y gwyddonydd y gwynt gan ei ddefnyddio fel ffynhonnell trydan a phwer i wneud gwaith mecanyddol.
Achos gwynt
Achosir gwynt gan wahanol wasgeddau aer mewn ardaloedd gwahanol. Achosir hyn gan amrywiad yng nghryfder pelydredd'r haul dros wahanol ardaloedd oherwydd ffactorau fel gorchudd cwmwl, lleithder aer, agwedd a lledred. Y ddau brif achos o gylchdro atmosfferig ar raddfa fawr ydyw'r gwahaniaeth enfawr yn nhymeredd y cyhydedd a'r pegynau ynghyd â chylchdro'r blaned (yr effaith Coriolis). Mae gwyntoedd lleol ar yr arfordir yn diffinio'r gwynt lleol, a gall ffurfwedd mynyddoedd a dyffrynoedd hefyd ddifinio'r patrwm lleol.
