David Hilbert

David Hilbert
Ganwyd	23 Ionawr 1862  Znamensk, Kaliningrad Oblast, Kaliningrad
Bu farw	14 Chwefror 1943  Göttingen
Man preswyl	yr Almaen
Dinasyddiaeth	Teyrnas Prwsia, Ymerodraeth yr Almaen, Gweriniaeth Weimar, yr Almaen Natsïaidd
Addysg	doethuriaeth
Alma mater	Prifysgol Königsberg Collegium Fridericianum
ymgynghorydd y doethor	Ferdinand von Lindemann
Galwedigaeth	mathemategydd, academydd, athronydd, ffisegydd
Cyflogwr	Prifysgol Georg August Göttingen
Adnabyddus am	Geometry and the Imagination, Hilbert's basis theorem
Prif ddylanwad	Immanuel Kant
Priod	Käthe Hilbert
Plant	Franz Hilbert
Gwobr/au	Urdd Teilyngdod am Wyddoniaeth a Chelf, Gwobr Poncelet, Medal Cothenius, Gwobr Bolyai, Lobachevsky Prize, Urdd Maximilian Bafaria am Wyddoniaeth a Chelf, Aelod Tramor o'r Gymdeithas Frenhinol, Medal Goethe ar gyfer Celf a Gwyddoniaeth

Mathemategydd o'r Almaen oedd David Hilbert (Almaeneg: [ˈdaːvɪt ˈhɪlbɐt]; 23 Ionawr 1862 – 14 Chwefror 1943). Caiff ei gyfri'n fyd-eang fel un o fathemategwyr mwyaf dylanwadol y 19g a chychwyn yr 20g. Datganfu nifer fawr o syniadau gan gynnwys 'y theori sefydlog' (invariant theori), 'gwirionedd geometreg Hilbert' a 'gofod Hilberg' (Hilbert spaces).[1]

Mabwysiadodd ac amddiffynnodd theoriau Georg Cantor a rhifau trawsfeidraidd. Cyflwynodd yn 1900 gasgliad o broblemau a dderbyniwyd bron fel agenda fathemategol gweddill y ganrif, ac sy'n brawf o'i arweinyddiaeth di-ildio yn y maes hwn.

Cyfranodd ef a'i fyfyrwyr yn eang ac yn sylweddol iawn, gan ddatblygu offer newydd a phwysig o fewn mathemateg ffiseg modern. Ef oedd y cyntaf i wahaniaethu rhwng mathemateg a metamathemateg.[2]

Cyfeiriadau

1. "David Hilbert". Encyclopædia Britannica. 2007. Cyrchwyd 2007-09-08.
2. Zach, Richard (2003-07-31). "Hilbert's Program". Stanford Encyclopedia of Philosophy. Cyrchwyd 2009-03-23. Italic or bold markup not allowed in: |work= (help)