Comisiwn y Senedd

Mae'r erthygl hon yn rhan o'r gyfres: Gwleidyddiaeth Cymru

Llywodraeth Cymru Prif Weinidog: Eluned Morgan Polisïau unigryw Cymru Cabinet Cwnsler Cyffredinol: Mick Antoniw AS Pleidiau Gwleidyddol Senedd Cymru Cyfraith Gyfoes Cymru Mesurau rhestr Gorchymyn Cymhwysedd Deddfwriaethol Offerynnau Statudol Llywydd: Elin Jones Prif Weithredwr a Chlerc: Manon Antoniazzi Comisiwn y Senedd Aelodau (ASau): 2021 Etholaethau a rhanbarthau etholiadol Etholiadau: 1999, 2003, 2007, 2011, 2016, 2021 Cymru o fewn y DU Llywodraeth ei Mawrhydi Ysgrifennydd Gwladol: Jo Stevens Swyddfa Cymru Prif Bwyllgor Pwyllgor Dethol Deddf Llywodraeth Cymru 2006 Etholaethau'r DU Etholaethau Cymru Etholiadau: 1979, 1983, 1987, 1992, 1997, 2001, 2005, 2010, 2015, 2024 Cymru o fewn yr UE Senedd Ewrop Etholaeth Senedd Ewrop Etholiadau: 1979, 1984, 1989, 1994,    1999, 2004, 2009 Isadrannau Cymru Awdurdodau unedol Cymru Siroedd cadw yng Nghymru Siroedd Cymru cyn ad-drefnu 1974 Rhestr o ddinasoedd Cymru Rhestr trefi Cymru Rhestr cymunedau Cymru Gweithgarwch gwleidyddol Cenedlaetholdeb Datganoli Cymru Annibyniaeth Cymru Heddychiaeth Pleidiau gwleidyddol

Comisiwn y Senedd (Saesneg: Senedd Commission), yw corff corfforaethol Senedd Cymru. Mae'r Comisiwn yn gyfrifol am sicrhau fod eiddo, staff a gwasanaethau yn cael eu darparu i'r Cynulliad. Mae'r Comisiwn yn cynnwys Llywydd y Senedd a phedwar Aelod o bedair plaid, pob un ohonynt gyda'i borffolio gwaith ei hun. Cefnogir y Comisiwn gan staff yr Uned Gorfforaethol.

Cyn Mai 2020, enw'r corff oedd Comisiwn Cynulliad Cenedlaethol Cymru.

Y Comisiwn

Aelodau presennol y Comisiwn yw'r Llywydd (Elin Jones AS) a'r Comisiynwyr yw Suzy Davies AS, Joyce Watson AS, Rhun ap Iorwerth AS a David J Rowlands AS>

Rôl y Comisiwn yw gosod amcanion strategol ac ystyried perfformiad, cytuno ar safonau a gwerthoedd, goruchwylio newidiadau, annog arloesedd a mentergarwch dros y Senedd.

I helpu gyda'r amcanion hyn, mae gan y Comisiynwyr gyfrifoldeb arbennig am rai agweddau o waith y Senedd. Mae hyn yn caniatau gwaith i gymryd lle tu allan i gyfarfodydd ffurfiol y Comisiwn a perthynas gweithio bositif i ddatblygu gyda staff.

Ei rôl yw sicrhau fod gan y Senedd ddigon o adnoddau (o ran staff a strwythur) i weithio'n effeithiol. Mae'r Comisiynwyr yn gyfrifol am oruchwylio tâl a lwfans Aelodau o'r Senedd.

Mae gan y Comisiwn ddyletswyddau pellach yn hyrwyddo ymwybyddiaeth gyhoeddus o'r llywodraeth ddatganoledig yng Nghymru ac am y system etholiadol presennol a'r dyfodol.

Comisiwn y Trydydd Cynulliad (2007–2011)

Enw		Cychwyn swydd	Gadael swydd	Plaid wleidyddol	Rôl benodol
	Dafydd Elis Thomas AC	9 Gorffennaf 2007	Mai 2011	Llywydd y Cynulliad	Cadeirydd (fel Llywydd y Trydydd Cynulliad, gyda'r cyfrifoldeb o annog pobl Cymru i ymwneud a'r broses ddemocrataidd, annog arweiniad effeithiol o fewn y Cynulliad, datblygu pwerau deddfu y Cynulliad i'r dyfodol a hyrwyddo cysylltiadau effeithiol gyda rhanddeiliaid allanol.
	William Graham AC	9 Mehefin 2007	Mai 2011	Ceidwadwyr	(Comisiynydd dros Adnoddau'r Cynulliad) yn cynnwys rheolaeth staff ac asedau'r Cynulliad (gan gynnwys gweithwyr, contractwyr a gwasanaethau ddarperir i gefnogi staff cefnogi Aelodau'r Cynulliad. Roedd heyd yn gyfrifol am oruchwylio tâl a lwfansau Aelodau'r Cynulliad yn ogystal â sicrhau fod y Cynulliad yn cydymffurfio ag egwyddorion o effeithiolrwydd a rheolaeth dda.
	Lorraine Barrett AC	9 Mehefin 2007	Mai 2011	Llafur	(Comisiynydd dros Cynulliad Gynaliadwy) gyda chyfrifoldeb i sicrhau fod y Cynulliad Cenedlaethol yn cydymffurfio a rhagori ar ei bolisiau ar gydraddoldeb a hygyrchedd. Roedd ganddi gyfrifoldeb arbennig dros sicrhau fod y Cynulliad Cenedlaethol a'i adeiladau yn cydymffurfio ag egwyddorion cynaladwyedd.
	Peter Black AC	9 Mehefin 2007	Mai 2016	Y Democratiaid Rhyddfrydol	(Comisiynydd dros y Cynulliad a'r Dinesydd) gyda chyfrifoldeb am sicrhau fod y Cynulliad yn effeithiol pan yn cyflawni ei rôl greiddiol o ddal Llywodraeth Cymru i gyfri a gwneud deddfau dros Gymru. Yn ogystal, roedd yn goruchwylio'r mentrau cyfathrebu yn allanol, oedd yn cynnwys addysgu pobl a rôl y Cynulliad, darparu gwybodaeth effeithiol a thechnoleg gyfathrebu i'r Cynulliad.
	Elin Jones AC	9 Mehefin 2007	18 Medi 2007	Plaid Cymru	Gadawyd pan gafodd ei apwyntio'n Weinidog Llywodraeth, cymerwyd ei lle gan Chris Franks.
	Chris Franks AC	18 Medi 2007	Mai 2011	Plaid Cymru	(Comisiynydd dros Wella'r Cynulliad) gyda chyfrifoldeb dros wellhad parhaol o'r gwasanaethau i Aelodau'r Cynulliad a phobl Cymru, yn cynnwys cynllunio strategol a sicrhau fod y Cynulliad yn rhoi gwerth am arian. Roedd yn gweithio hefyd gyda staff y Cynulliad i wella ymwneud rhanddeiliad gyda'r broses ddemocrataidd.

Comisiwn y Pedwerydd Cynulliad (2011–2016)

Enw		Cychwyn swydd	Gadael swydd	Plaid wleidyddol	Arall
	Rosemary Butler AC	Mai 2011	Mai 2017	Llywydd y Cynulliad	Cadeirydd (fel Llywydd y Pedwerydd Cynulliad)
	Sandy Mewies AC	Mai 2011	Mai 2017	Llafur	Pedwerydd Cynulliad
	Angela Burns AC	Mai 2011	Mai 2017	Ceidwadwyr	Pedwerydd Cynulliad
	Rhodri Glyn Thomas AC	Mai 2011	Mai 2017	Plaid Cymru	Pedwerydd Cynulliad
	Peter Black AC	9 Mehefin 2007	Mai 2017	Y Democratiaid Rhyddfrydol	Pedwerydd Cynulliad

Comisiwn y Pumed Cynulliad (2016–2021)

Enw		Cychwyn swydd	Gadael swydd	Plaid wleidyddol	Rôl benodol [1]
	Elin Jones AS	Mai 2016		Llywydd y Senedd	Cadeirydd y Comisiwn (fel Llywydd y Pumed Cynulliad), Cyfathrebu ac ymgysylltu
	Joyce Watson AS	8 Mehefin 2016 [2]		Llafur	Cydraddoldebau, a’r Comisiwn fel cyflogwr staff y Senedd
	Suzy Davies AS	8 Mehefin 2016 [2]		Ceidwadwyr	Cyllideb a llywodraethiant, gan gynnwys Archwilio a Sicrwydd Risg, aelodau pwyllgorau
	Dai Lloyd AS	8 Mehefin 2016 [2]	21 Medi 2016	Plaid Cymru	Ieithoedd swyddogol, a darparu a thrawsnewid gwasanaethau i’r Aelodau
	Adam Price AS	21 Medi 2016 [3]	21 Tachwedd 2018 [4]	Plaid Cymru	Ieithoedd swyddogol, a darparu a thrawsnewid gwasanaethau i’r Aelodau
	Siân Gwenllian AS	21 Tachwedd 2018 [4]		Plaid Cymru	Ieithoedd swyddogol, a darparu a thrawsnewid gwasanaethau i’r Aelodau
	Rhun ap Iorwerth AS	21 Tachwedd 2018 [4]		Plaid Cymru	Ieithoedd swyddogol, a darparu a thrawsnewid gwasanaethau i’r Aelodau
	Caroline Jones AS	8 Mehefin 2016 [2]	2018	UKIP	Diogelwch ac adnoddau’r Senedd
	David Rowlands AS	14 Tachwedd 2018 [5]		UKIP	Diogelwch ac adnoddau’r Senedd

Cyfeiriadau

1. "copi archif". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2019-11-06. Cyrchwyd 2020-06-28.
2. http://www.senedd.assembly.wales/ieListDocuments.aspx?CId=401&MId=3598&Ver=4
3. http://www.senedd.assembly.wales/ieListDocuments.aspx?CId=401&MId=3991&Ver=4
4. http://www.senedd.assembly.wales/ieListDocuments.aspx?CId=401&MId=5366&Ver=4
5. http://www.senedd.assembly.wales/ieListDocuments.aspx?CId=401&MId=5364&Ver=4

Eginyn erthygl sydd uchod am wleidyddiaeth. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.