|
Brenhines Noor o'r Iorddonen
Noor Al-Hussein ( Arabeg: الملكة نور; ganed Lisa Najeeb Halaby ar 23 Awst 1951) [1] yw brenhines weddw Iorddonen, gwraig y diweddar Brenin Hussein. Hi oedd ei bedwerydd priod a'i Frenhines Gydweddog rhwng eu priodas ym 1978 a'i farwolaeth ef ym 1999. Hi yw'r aelod hiraf ei gwasanaeth o Fwrdd Comisiynwyr y Comisiwn Rhyngwladol ar Bobl Sydd ar Goll. O 2011 ymlaen, mae wedi gwasanaethu fel llywydd mudiad Colegau Unedig y Byd ac fel eiriolwr dros yr ymgyrch gwrth amlhau arfau niwclear Global Zero. Yn 2015, derbyniodd y Frenhines Noor Wobr Woodrow Wilson Prifysgol Princeton am ei gwasanaeth cyhoeddus.[2] Bywyd teuluol a bywyd cynnarGaned y Frenhines Noor fel Lisa Najeeb Halaby yn Washington, DC. Mae hi'n ferch i Najeeb Halaby (1915-2003) a Doris Carlquist (1918-2015). Roedd ei thad yn beilot arbrofol yn Llynges UDA, yn weithredwr cwmni hedfan, ac yn swyddog y llywodraeth. Gwasanaethodd fel Ysgrifennydd Cynorthwyol Amddiffyn yr Unol Daleithiau yng ngweinyddiaeth Truman, cyn cael ei benodi gan John F. Kennedy i arwain y Weinyddiaeth Hedfan Ffederal. Cafodd Najeeb Halaby yrfa sector preifat hefyd, gan wasanaethu fel Prif Weithredwr Air American World Airways o 1969 i 1972. Roedd ei mam, Doris, o dras o Swedaidd a bu farw ar 25 Rhagfyr 2015 yn 97.[3] AddysgMynychodd Halaby ysgolion yn Efrog Newydd a Chaliffornia cyn mynd i Ysgol y Gadeirlan Genedlaethol o'r pedwerydd i'r wythfed radd. Aeth i Ysgol y Chapin yn Ninas Efrog Newydd am ddwy flynedd,[4] ac yna aeth ymlaen i raddio o Concord Academy, ysgol uwchradd yn Concord, Massachusetts. Ymunodd â Phrifysgol Princeton a chafodd gradd BA mewn pensaernïaeth a chynllunio trefol ym 1973.[5] Yn Princeton, roedd hefyd yn aelod o dîm hoci iâ cyntaf yr ysgol.[6] GyrfaAr ôl iddi raddio o Princeton, symudodd Halaby i Awstralia, lle bu'n gweithio i gwmni a oedd yn arbenigo mewn cynllunio trefi newydd gyda diddordeb cynyddol yn y Dwyrain Canol. Roedd gan y swydd apêl arbennig iddi oherwydd ei gwreiddiau yn Syria. Ar ôl blwyddyn, derbyniodd gynnig swydd gan Llewelyn Davies, cwmni pensaernïol a chynllunio Prydeinig. Cafodd y cwmni ei gyflogi i ddylunio canol dinas Tehran, Iran. Gorfododd ansefydlogrwydd gwleidyddol cynyddol i'r cwmni adleoli i'r DU. Teithiodd trwy'r byd Arabaidd a phenderfynodd wneud cais i ysgol newyddiaduraeth raddedig Prifysgol Columbia wrth ymgymryd â swydd ymchwil dros dro yn Amman ar gyfleuster hedfan. Yn y pen draw, gadawodd Arab Air a derbyniodd swydd gydag Alia Airlines i ddod yn Gyfarwyddwr Cynllunio Cyfleusterau a Dylunio. Daeth Halaby a'r brenin yn ffrindiau tra roedd yn dal i alaru marwolaeth ei wraig, Alia Al-Hussein. Esblygodd eu cyfeillgarwch a bu iddynt ddyweddïo ym 1978.[1] Priodas a phlant  Priododd Halaby â'r Brenin Hussein ar 15 Mehefin 1978 yn Amman, gan ddod yn Frenhines yr Iorddonen.[7] Cyn iddi briodi, derbyniodd grefydd Islamaidd Sunni ei gŵr ac ar y briodas, newidiodd ei henw o Lisa Halaby i'r enw brenhinol Noor Al-Hussein ("Goleuni Hussein"). Roedd y briodas yn seremoni Fwslimaidd draddodiadol. Cafodd ei thröedigaeth i Islam a'i phriodas â Brenin yr Iorddonen sylw helaeth yn y wasg Orllewinol. Roedd llawer yn tybio y byddai'n cael ei hystyried yn ddieithryn i'r wlad, gan ei bod yn Americanes o dras Ewropeaidd a magwyd yn bennaf yn Gristion. Fodd bynnag, oherwydd ei thaid o Syria, roedd y rhan fwyaf o'r boblogaeth o'r farn ei bod yn Arabiad yn dychwelyd adref yn hytrach nag estron. Yn fuan enillodd bŵer a dylanwad trwy ddefnyddio ei rôl fel gwraig y brenin ac am ddefnyddio ei haddysg mewn cynllunio trefol ar gyfer gwaith elusennol a gwelliant i economi'r wlad. Bu hefyd yn ymwneud â grymuso menywod ym mywyd economaidd Iorddonen.[8] Cymerodd Noor reolaeth y cartref brenhinol a'r tri llysblentyn, y Dywysoges Haya bint Al Hussein, y Tywysog Ali bin Al Hussein ac Abir Muhaisen (plant y Frenhines Alia).[1] Cafodd Noor a Hussein bedwar o blant:
Meysydd gwaithAgenda domestigSefydlodd y Frenhines Noor Sefydliad Y Brenin Hussein ym 1979. Mae'n cynnwys Sefydliad Noor Al Hussein ac wyth sefydliad datblygu arbenigol
Hi yw Cadeirydd Anrhydeddus JOrchestra. Yn ogystal, lansiodd y Frenhines Noor fenter ieuenctid, y Gyngres Ieuenctid Arabaidd Rhyngwladol, ym 1980.[9] Agenda rhyngwladolMae gwaith rhyngwladol y Frenhines Noor yn canolbwyntio ar faterion amgylcheddol a'r cysylltiad â diogelwch dynol gyda phwyslais ar ddŵr ac iechyd y môr. Yng Nghynhadledd Ein Cefnfor 2017, cyflwynodd y frenhines y brif anerchiad ar y cysylltiad rhwng newid yn yr hinsawdd ac iechyd y cefnfor â diogelwch dynol.[10] Mae'r frenhines yn Noddwr yr Undeb Rhyngwladol dros Gadwraeth Natur, Llywydd Cychwynnol ac Emeritws BirdLife International, Ymddiriedolwr Emeritws Cadwraeth Ryngwladol, ac yn Hynafiad y Cefnfor.[11] Bu hefyd yn gadeirydd Sefydliad Y Brenin Hussein Rhyngwladol, sydd, ers 2001, wedi dyfarnu Gwobr Arweinyddiaeth Y Brenin Hussein. Gweddwdod .svg) Bu farw'r Brenin Hussein ar 7 Chwefror 1999 o ganser lymffatig. Ar ôl ei farwolaeth, daeth ei fab cyntaf, Abdullah II, yn frenin a daeth Hamzah yn edling y goron. Yn 2004, cafodd y Tywysog Hamzah ei ddileu yn annisgwyl o'i statws fel etifeddiaeth ddynodedig.[12][13][14] Ar 2 Gorffennaf 2009, enwodd Abdullah ei fab hynaf fel etifedd yr orsedd, gan ddod â dyfalu'r pum mlynedd flaenorol dros ei olynydd i ben.[13] Mae Noor yn rhannu ei hamser rhwng yr Iorddonen, Washington, DC, a'r Deyrnas Unedig (yn Llundain ac yn ei chartref cefn gwlad, Buckhurst Park, ger Winkfield yn Berkshire ). Mae hi'n parhau i weithio ar ran nifer o sefydliadau rhyngwladol.[15] Mae'n siarad Arabeg, Saesneg a Ffrangeg. Mae'r frenhines hefyd yn mwynhau sgïo, sgïo dŵr, tenis, hwylio, marchogaeth, darllen, garddio a ffotograffiaeth.[16] Llyfrau a ysgrifennwyd gan y Frenhines Noor
Cyfeiriadau
Dolenni allanol
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Portal di Ensiklopedia Dunia
