জিজাবাঈ

জিজাবাঈ
জিজাবাই আৰু ডেকা শিৱাজীৰ মূৰ্তি
মাৰাঠা সাম্ৰাজ্যৰ ৰাজমাতা
ৰাজত্বকাল	১৬৪৫-১৬৭৪
দাম্পত্য সঙ্গী	শাহাজী (বি. ১৬০৫)
সন্তান
সম্ভাজী শাহাজী ভোঁচলে শিৱাজী
বাসগৃহ	যাদৱ (জন্মসূত্ৰে)[1] ভোঁচলে (বিবাহসূত্ৰে)
মাতৃ	মহালাসাবাঈ যাদৱ
পিতৃ	লখুজী যাদৱ
ধৰ্ম	হিন্দু ধৰ্ম

জিজাবাই শাহাজী ভোঁচলে (ইংৰাজী: Jijabai; ১২ জানুৱাৰী ১৫৯৮ – ১৭ জুন ১৬৭৪)[2] মাৰাঠা সাম্ৰাজ্যৰ প্ৰতিষ্ঠাপক শিৱাজীৰ মাতৃ আছিল। তেওঁ ৰাজমাতা জিজাবাঈ বা জিজাউ বুলি জনাজাত আছিল। তেওঁ সিন্দখেড ৰাজাৰ লখুজিৰাও যাদৱৰ কন্যা আছিল।[3] যাদৱ দেৱগিৰিৰ যাদৱ পৰিয়ালৰ বংশধৰ আছিল। জিজাবাই ১৬০৫ চনৰ ডিচেম্বৰত দৌলতাবাদত শাহাজী ৰাজৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হয়।

জীৱনী

১৫৯৮ চনৰ ১২ জানুৱাৰীত মহাৰাষ্ট্ৰৰ বৰ্তমানৰ বুলধানা জিলাৰ সিন্ধখেদৰ ওচৰৰ দেউলগাঁৱৰ মহালাচাবাই যাদৱ আৰু লখুজী যাদৱৰ পৰিয়ালত জিজাবাঈৰ জন্ম হৈছিল। লখুজীৰাজ যাদৱ এজন মাৰাঠা সম্ভ্ৰান্ত আছিল। জিজাবাঈ কম বয়সতে নিজাম শ্বাহী চুলতানৰ অধীনত সেৱা আগবঢ়োৱা সামৰিক সেনাপতি ভেৰুল গাঁৱৰ মালোজী ভোঁচলেৰ পুত্ৰ শাহাজী ভোঁচলেৰ সৈতে বিবাহপাশত আৱদ্ধ হৈছিল। তেওঁৰ পুত্ৰ শিৱাজীক স্বৰাজ্যৰ বিষয়ে শিকাইছিল আৰু তেওঁক এজন মহান যোদ্ধা হিচাপে ডাঙৰ-দীঘল কৰিছিল।[4] ১৬৭৪ চনৰ ১৭ জুনত জিজাবাঈৰ মৃত্যু হয়।[5] চি ভি বৈদ্যই তেওঁৰ মধ্যযুগীয় ভাৰত নামৰ কিতাপখনত কৈছে যে যাদৱসকল "নিশ্চিতভাৱে বিশুদ্ধ মাৰাঠা ক্ষত্ৰিয়।" জিজাবাঈ সিন্দখেদ ৰাজাৰ যাদৱসকলৰ গোত্ৰৰ আছিল, যিয়ে যাদৱসকলৰ পৰা অৱতৰণৰ দাবী কৰিছিল।[6]

ভোঁচলে আৰু যাদৱসকলৰ মাজৰ শত্ৰুতা

লখুজী যাদৱ আৰু শাহাজী ৰাজ ভোঁচলেৰ মাজত ৰাজনৈতিক বিভেদ সৃষ্টি হৈছিল। এবাৰ এটা হাতী মদমত্ত হোৱাৰ পিছত হাতীটো ধৰিবলৈ দুটা দল গঠন কৰা হৈছিল। প্ৰথম দল যাদৱৰ নেতৃত্বত আছিল আৰু দত্তজীৰাও যাদৱ লখুজী যাদৱৰ পুত্ৰ আৰু জিজাবাঈৰ ভায়েকে এই দলৰ নেতৃত্ব হৈছিল। দ্বিতীয় দল ভোঁচলেৰ নেতৃত্বত আছিল আৰু শাহাজী ৰাজৰ ভাতৃ সম্ভাজী ভোঁচলে এই দলৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল। দুয়োদল কাজিয়াত লিপ্ত হৈছিল আৰু সম্ভাজী ভোঁচলে দত্তজীৰাও যাদৱক হত্যা কৰিছিল। এই কথা অনুভৱ কৰি লখুজী যাদৱে খঙত সম্ভাজী ভোঁচলেক হত্যা কৰে। শহাজী ৰাজে এই কথা গম পোৱাৰ লগে লগে তেওঁৰ শহুৰেক লখুজী যাদৱৰ ওচৰলৈ আহি চামছেৰলৈ আহে আৰু তেওঁক জৰিমনা বিহে।

এই ঘটনাৰ পিছত জিজাবাঈ তেওঁৰ স্বামীৰ প্ৰতি অনুগত আছিল বাবে তেওঁৰ মাকৰ ঘৰখনৰ সৈতে সম্পৰ্ক ছিন্ন কৰিছিল। সম্পৰ্ক, আৱেগ আৰু তেওঁৰ কৰ্তব্যৰ কোনো দোষ এৰি নিদিয়াকৈ সাহস আৰু দৃঢ়তাৰে পৰিস্থিতিৰ সৈতে মোকাবিলা কৰাৰ জিজাবাঈৰ ভূমিকা অতুলনীয় আছিল।

১৯৯৯ চনৰ ডাক টিকটত জিজাবাঈ

সন্তান

জিজাবাঈৰ মুঠ ছয়টা সন্তান আছিল। তেওঁৰ জ্যেষ্ঠ পুত্ৰ সম্ভাজী শাহাজী ৰাজৰ সৈতে ডাঙৰ দীঘল হৈছিল আৰু জিজাবাই শিৱাজীৰ সম্পূৰ্ণ দায়িত্বত আছিল। তেওঁলোকৰ চাৰিটা সন্তানৰ মৃত্যু হৈছিল। ১৬৩০ চনৰ ১৯ ফেব্ৰুৱাৰীত ফাল্গুন বৈদ্য তৃতীয়া ১৫৫১ শকত জিজাবাঈৰ শিৱনেৰীত কনিষ্ঠ পুত্ৰ শিৱাজীৰ জন্ম হৈছিল।

তথ্য উৎস

1. Reddy (November 2005). General Studies History 4 Upsc. পৃষ্ঠা. B.50. ISBN 9780070604476. https://books.google.com/books?id=yWfeU9eQd5YC&q=Lakhuji+jadhav&pg=PT252. 
2. GHUGARE, GANESH JANARDAN (2017). IMPORTANCE OF MANAGEMENT TECHNIQUES OF CHHATRAPATI SHIVAJI ON THE BATTLE GROUND A STUDY. Chapter 3. Shri Jagdishprasad Jhabarmal Tibarewala University. পৃষ্ঠা. 47. 
3. Tibbetts, Jann (2016-07-30) (en ভাষাত). 50 Great Military Leaders of All Time. Vij Books India Pvt Ltd. ISBN 978-93-85505-66-9. https://books.google.com/books?id=lsHLDAAAQBAJ&q=She+was+a+daughter+of+Lakhujirao+Jadhav+of+Sindkhed+Raja.&pg=PT550. 
4. Sardesai, Mr. (2002). Shivaji, the Great Maratha Volume 1. পৃষ্ঠা. 80. https://www.google.co.in/books/edition/Shivaji_the_Great_Maratha/0QjwENC2V_IC?hl=en&gbpv=1&dq=jijabai+shivaji&pg=PA79&printsec=frontcover. 
5. "Swastik Handicrafts Rajmata Jijabai, Resin, Balck 3.5 Inch: Amazon.in: होम और किचन". www.amazon.in. https://www.amazon.in/-/hi/00111/dp/B08WL6DYH9। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-05-17. 
6. "The Sampradaya Sun - Independent Vaisnava News - Feature Stories - September 2015". www.harekrsna.com. https://www.harekrsna.com/sun/features/09-15/features3510.htm। আহৰণ কৰা হৈছে: 2021-05-17.