Valons
Os valons[1] (en valón walons) son cuasi 3 millons d'habitants d'o sud de Belchica que charran una luenga propia, o valón, pareixita a lo francés que tamién parlan y son cristianos catolicos. LuengaTa más detalles, veyer l'articlo idioma valónveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
A luenga propia d'os valons ye o valón, una luenga d'oil, encara que en Tournai y Mons se charra o picardo, y en o cabo suroriental en contacto con o luxemburgués se charre o gaumais, variant d'o idioma lorenés. O francés estándard ye en camín de substituir a lo valón e se fa servir como luenga oficial dende antigo. O francés lo parlaban ya las clases altas de tota Belchica dende o sieglo XVIII y a burguesía s'identificaba con a cultura y ideolochía de Francia y no con Valonia. O francés yera oficial por eixemplo entre 1795 y 1815 cuan Belchica feba part de Francia). D'esta traza a substitución d'as "luengas d'Oil" u "dialectos d'Oil" en territorios no franceses por part d'o francés ye una traza de substitución lingüistica pareixita a la progresiva castellanización d'a luenga escrita y posterior substitución de l'idioma navarro-aragonés en Navarra, Aragón y comarcas churras. En o sieglo XIX bels periodicos se publicaban en valón. En 1856 se fundó en Lieche a Societé de Littérature Wallonne. Manimenos París atrayeba muito a los escritors, musicos y intelectuals valons, y s'afrancesaban. Os chermans diciban a los galorromans walah etnonimo deribato de l'adaptación de d'o etnonimo volcae a la luenga chermanica. Os flamencos seguiban dicindo a lo suyos vecins de l'actual Belchica d'una traza derivata de walah, walen, y de walen derivan as formas valón y atras que se fan servir en luengas romances. En o sieglo XIX batizan como Valonia a la rechión con capital en Namur. Os lingüistas dicen "valón" a las parlas que se charran dende Lieche dica Tchålerwè,[2] pero o termin "valón" s'aplica a toz os belgas que parlan u charran una luenga de oil, siga valón, siga picardo, siga francés. HistoriaSon os continadors lingüisticos y poblacionals d'os galorromans que viviban en a Belchica romana antes d'as invasions d'os francos. En l'Alta Edat meya o suyo territorio feba part d'o Sacro Imperio Romano Chermanico. Referencias
Veyer tamién |