A pluya[1][nota 1], pluvia[1][nota 1], plevia[1], ploya[1] u plucha[1][nota 1] (d'o latínpluvĭa) ye un fenomeno meteorolochico que produce a cayida de gotas d'augua y que s'inicia con a condensación d'a vapor d'augua que forma gotas d'augua, as cualas pasan a formar as nubles y cayen a tierra. A calor atmosferica orichina a puyada d'as nubles y o suyo refriamiento, con lo que creixe a grandaria d'as gotas d'augua y o suyo mayor peso las fa cayer enta a superficie terrestre, dando orichen asinas a la pluya. Pa o perteneixient u relativo a la pluya, se fa servir l'adchectivo "pluvial".[1]
As gotas no tienen forma de glarima sino que as mas chicotas son cuasi esfericas, mientres que las de mayor grandaria son aplanadas.
Clasificación de precipitacions acuosas
Ruixazo
A precipitación de pluya dende l'atmosfera enta la superficie terrestre se diz "plevida"[2][3][nota 2]. L'acción de cayer a pluya se diz "plever"[nota 3] y, si lo fa en poca cantidat, alavez ye "plevusquiar".[nota 4]
Augualera: no ye propiamente pluya, sino una forma de condensación d'a humedat de l'ambient en as nueis fredas y enrasadas, cuan a vapor d'augua se condensa formando chicotas gotas en as fuellas d'as plantas u en atras superficies fredas.
Plevizna: pluya muit débil en a que a sobén as gotas son muit finas y mesmo pulverizadas en l'aire. En una plevizna a pluviosidat u acumulación ye cuasi inapreciable. Popularment le'n diz auguachurris, borrasquinya, chirrimirri, flaina u gotiflaina.
Pluya: ye un termín cheneral para referir-se a la mayoría de precipitacions acuosas. Puet tener cualsiquier intensidat, encara que lo mas frecuent ye que siga entre débil y moderada.
Ruixazo: ye pluya de curta durada, por un regular d'intensidat moderada u cerenya. Os ruixazos pueden estar acompanyaus de viento.
Tronada: ye pluya acompanyada d'actividat electrica y, por un regular, de viento moderau u cerenyo, y, mesmo, con piedra. As tronadas pueden tener intensidaz dende muit débils dica torrencials, y, mesmo, a vegadas son practicament secas. A combinación de tronada secas y ruixazos puet presentar-se en cualsiquier caso. Ye decir, un ruixazo cerenyo con tronada tien una aria pluvial reducida, que puet estar rodiada por una mena de cerclo de mayor grandaria a on se deixan sentir os truenos y as lampadas pero no pleve.
↑(es)José Enrique Gargallo Gil:Los refranes meteorológicos en aragonés, en el marco de la paremiología románica, Alazet n°20, 2008, ISSN 0214-7602, p.11-31