Thực vật hai lá mầm thật sự

Thực vật hai lá mầm thật sự
	Thời điểm hóa thạch: Tiền Creta - gần đây
Phân loại khoa học
Giới (regnum)	Plantae
(không phân hạng)	Angiospermae
(không phân hạng)	Eudicots
Các nhánh
	Ranunculales; Sabiales; Proteales; Trochodendrales; Buxales; Gunnerales; Phần lõi: Berberidopsidales; Dilleniales; Caryophyllales; Santalales; Saxifragales; Vitales; Rosids khoảng 16 bộ; Asterids khoảng 10 bộ; ;

Thực vật hai lá mầm thật sự (Eudicots hay Eudicotyledons hoặc Eudicotyledoneae) là thuật ngữ do Doyle & Hotton đưa ra năm 1991 để chỉ một nhóm trong thực vật có hoa mà có thời được các tác giả trước đây gọi là ba lỗ chân lông ("tricolpates") hay "thực vật hai lá mầm không phải nhóm Mộc lan" ("non-Magnoliid dicots"). Thuật ngữ này, như tên gọi của nó cho thấy, là nhóm thực vật hai lá mầm thực thụ do nó chứa phần lớn các loài thực vật trước đây được coi là thực vật hai lá mầm và có các đặc trưng điển hình của thực vật hai lá mầm. Thuật ngữ này đã được chấp nhận trong nhiều tài liệu về thực vật để chỉ một trong hai nhánh đơn ngành của thực vật hạt kín với thực vật một lá mầm (monocots) là nhánh kia. Các thực vật hai lá mầm còn lại đôi khi được gọi là thực vật hai lá mầm cổ (paleodicots) nhưng thuật ngữ này nói chung không được sử dụng rộng rãi do nó không phải là một nhóm đơn ngành.

Tên gọi ba đường xoi hay ba lỗ dọc (tricolpates) là tên gọi dựa trên cấu trúc phấn hoa của chúng. Nhóm này có phấn hoa với 3 đường xoi hay 3 lỗ dọc (colpus), hay các dạng bắt nguồn từ chúng. Các phấn hoa này có 3 hay nhiều hơn các lỗ xếp nếp nhăn thành 1 đường xoi dọc. Ngược lại, phần lớn các thực vật có hạt khác (bao gồm thực vật hạt trần, thực vật một lá mầm và thực vật hai lá mầm cổ) sinh ra các phấn hoa 1 rãnh ngang hay 1 lỗ ngang (sulcus), với một lỗ xếp trong rãnh được định hướng khác hẳn (ngang đối lại với dọc). Tên gọi "tricolpates" được một số nhà thực vật học ưa thích do nó tránh không bị nhầm lẫn với thuật ngữ dicots (thực vật hai lá mầm), là một nhóm không đơn ngành (Judd & Olmstead 2004).

Tên gọi eudicots được sử dụng trong hệ thống APG năm 1998 cũng như trong hệ thống APG II năm 2003, để phân loại thực vật hạt kín. Nó được dùng cho một nhánh đơn tố, tức một nhóm đơn ngành, bao gồm phần lớn các thực vật hai lá mầm trước đây.

Phân chia

Trong phạm vi "eudicots" hay "tricolpates" thì các nhóm chính là "rosids" (nhóm thật sự cơ bản có tiền tố "eu−") và "asterids" (nhóm thật sự cơ bản có tiền tố "eu−").

eudicots: Thực vật hai lá mầm thật sự
core eudicots: Thực vật hai lá mầm thật sự phần lõi
rosids: Nhánh hoa Hồng
eurosids I: Nhóm hoa Hồng thật sự I

eurosids II: Nhóm hoa Hồng thật sự II

asterids: Nhánh Cúc
euasterids I: Nhóm Cúc thật sự I

euasterids II: Nhóm Cúc thật sự II

Chi tiết hơn, trong phạm vi mỗi nhánh đơn ngành này lại có một số bộ và một vài họ không đặt vào bộ nào (các chi không đặt vào đâu không được đề cập tới):

Nhánh eudicots
Nhóm (thực vật hai lá mầm thật sự) cơ sở (basal eudicots):
Bộ Ranunculales

Họ Sabiaceae. Trang web của APG II đặt họ này trong bộ Sabiales.

Bộ Proteales

Họ Trochodendraceae [+ họ Tetracentraceae]. Trang web của APG II đặt họ Trochodendraceae trong bộ Trochodendrales nhưng không tách riêng chi Tetracentron ra thành họ riêng.

Họ Buxaceae [+ Họ Didymelaceae]. Trang web của APG II đặt các họ này trong bộ Buxales cùng họ Haptanthaceae?.

Nhánh (thực vật hai lá mầm thật sự) phần lõi (core eudicots):
Bộ Gunnerales.

Họ Aextoxicaceae. Trang web của APG II đặt họ này cùng họ Berberidopsidaceae vào bộ Berberidopsidales.

Họ Berberidopsidaceae

Họ Dilleniaceae. Trang web của APG II đặt họ này trong bộ Sổ (Dilleniales).

Bộ Caryophyllales

Bộ Santalales

Bộ Saxifragales

Nhánh rosids
Họ Vitaceae. Trang web của APG II đặt họ này trong bộ Nho (Vitales) nhưng không thuộc về nhánh rosids.

Họ Picramniaceae

Họ Aphloiaceae. Trang web của APG II đặt họ này trong bộ Crossosomatales.

Họ Geissolomataceae. Trang web của APG II đặt họ này trong bộ Crossosomatales.

Họ Ixerbaceae. Trang web của APG II đặt họ này trong bộ Crossosomatales.

Họ Strassburgeriaceae. Trang web của APG II đặt họ này trong bộ Crossosomatales.

Bộ Crossosomatales

Bộ Geraniales

Bộ Myrtales

Nhánh eurosids I
Họ Zygophyllaceae [+ Họ Krameriaceae]

Họ Huaceae

Bộ Celastrales

Bộ Malpighiales

Bộ Oxalidales

Bộ Fabales

Bộ Rosales

Bộ Cucurbitales

Bộ Fagales

Nhánh eurosids II
Họ Tapisciaceae

Bộ Brassicales

Bộ Malvales

Bộ Sapindales

Nhánh asterids
Bộ Cornales

Bộ Ericales

Nhánh euasterids I
Họ Boraginaceae

Họ Icacinaceae

Họ Oncothecaceae

Họ Vahliaceae

Bộ Garryales

Bộ Solanales

Bộ Gentianales

Bộ Lamiales

Nhánh euasterids II
Họ Bruniaceae

Họ Columelliaceae [+ Họ Desfontainiaceae]

Họ Eremosynaceae

Họ Escalloniaceae

Họ Paracryphiaceae

Họ Polyosmaceae

Họ Sphenostemonacae

Họ Tribelaceae

Bộ Aquifoliales

Bộ Apiales

Bộ Dipsacales

Bộ Asterales

Lưu ý: " +...." = tùy chọn, có thể tách ra từ họ trước đó.

Phát sinh chủng loài

Vị trí phát sinh chủng loài hiện tại (dựa trên hệ thống APG III, với các sửa đổi sau đó) là:

	Chloranthales

	Magnoliids

Monocots

	Ceratophyllales

	Eudicots

Tham khảo

Liên kết ngoài

angiosperm tại Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
Doyle J. A. & Hotton C. L.: Diversification of early angiosperm pollen in a cladistic context. Các trang 169-195 in Pollen and Spores. Patterns of Diversification (Chủ biên Blackmore S. & Barnes S. H.) (Clarendon, Oxford, 1991).
Walter S. Judd và Richard G. Olmstead (2004). “A survey of tricolpate (eudicot) phylogenetic relationships”. American Journal of Botany. 91: 1627–1644. (Toàn văn Lưu trữ 2009-08-08 tại Wayback Machine)
Eudicots^{[liên kết hỏng]} trong Stevens P. F. (2001 trở đi). Angiosperm Phylogeny Website. Phiên bản ngày 7 tháng 5 năm 2006.
Core Eudicots, Dự án cây phát sinh sự sống