Quần thể danh thắng Tràng An hiện là di sản thế giới hỗn hợp duy nhất ở Việt Nam
Di sản thế giới hỗn hợp (hay di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới ) là một loại di sản thế giới kép, đáp ứng đủ cả hai yếu tố nổi bật về văn hóa và thiên nhiên. Một địa danh được công nhận là di sản thế giới hỗn hợp phải thỏa mãn ít nhất là một tiêu chí về di sản văn hóa (tiêu chuẩn i,ii,iii,iv,v,vi) và một tiêu chí về di sản thiên nhiên (tiêu chuẩn vii,viii,ix,x).[ 1] [ 2]
Tổng quan
Tính đến hết năm 2023 , UNESCO đã công nhận 40 di sản hỗn hợp trên tổng số 1172 di sản thế giới . Số lượng di sản hỗn hợp chỉ chiếm khoảng ~3,4% số lượng di sản thế giới . Nhiều di sản hỗn hợp từng được UNESCO công nhận từ 2 lần trở lên do bổ sung thêm tiêu chuẩn hoặc mở rộng diện tích. Chính là bởi trước khi trở thành di sản thế giới hỗn hợp, nhiều khu vực đã là một di sản thiên nhiên thế giới (như Khu bảo tồn Ngorongoro , Ohrid , Tassili n'Ajjer , Vườn quốc gia Tongariro ) hoặc di sản văn hóa thế giới (như núi Thái Sơn , Thành cổ Maya và rừng Calakmul ).
Trung Quốc và Úc là hai quốc gia có số lượng di sản hỗn hợp nhiều nhất với 4 địa điểm, tiếp theo là Peru , Mexico , Hy Lạp , Tây Ban Nha và Thổ Nhĩ Kỳ với hai địa điểm. Vùng hoang dã ở Tasmania của Úc và Thái Sơn của Trung Quốc là 2 di sản thế giới kép đáp ứng nhiều tiêu chuẩn nhất (7 tiêu chuẩn); trong khi đó, Vách đá Bandiagara ; Tehuacán-Cuicatlán ; Paraty và Ilha Grande -Văn hóa và Đa dạng sinh học; Vùng các hồ Willandra lại là 4 di sản hỗn hợp đạt ít tiêu chuẩn nhất (với chỉ 1 tiêu chuẩn về văn hóa và 1 tiêu chuẩn về thiên nhiên). Có hai di sản xuyên quốc gia là Pyrénées-Mont Perdu và Khu bảo tồn xuyên biên giới Maloti-Drakensberg . Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình ) hiện là di sản hỗn hợp duy nhất ở Việt Nam và khu vực Đông Nam Á .[ 3]
Danh sách các di sản kép
TT
Tên di sản hỗn hợp
Quốc gia
Năm công nhận
Tiêu chuẩn văn hóa
Tiêu chuẩn tự nhiên
1
Khu bảo tồn Ngorongoro
Tanzania
1979
(iv)
(vii),(viii),(ix),(x)
2
Ohrid
Macedonia
1979
(i),(iii),(iv)
(vii)
3
Vườn quốc gia Tikal
Guatemala
1979
(i),(iii),(iv)
(ix),(x)
4
Vùng các hồ Willandra
Úc
1981
(iii)
(viii)
5
Vườn quốc gia Kakadu
Úc
1981
(i),(vi)
(vii),(ix),(x)
6
Vùng hoang dã ở Tasmania
Úc
1982
(iii),(iv),(vi)
(vii),(viii),(ix),(x)
7
Khu bảo tồn lịch sử Machu Picchu
Peru
1983
(i),(iii)
(vii),(ix)
8
Vườn quốc gia Göreme và khu núi đá Cappadocia
Thổ Nhĩ Kỳ
1985
(i),(iii),(v)
(vii)
9
St Kilda
Anh
1986
(iii),(v),(vii)
(ix),(x)
10
Thái Sơn
Trung Quốc
1987
(i),(ii),(iii),(iv),(v)
(vi),(vii)
11
Vườn quốc gia Uluru-Kata Tjuta
Úc
1987
(v),(vi)
(vii),(viii)
12
Hierapolis -Pamukkale
Thổ Nhĩ Kỳ
1988
(iii),(iv)
(vii)
13
Metéora
Hy Lạp
1988
(i),(ii),(iv),(v)
(vii)
14
Núi Athos
Hy Lạp
1988
(i),(ii),(iv),(v),(vi)
(vii)
15
Vách đá Bandiagara
Mali
1989
(v)
(vii)
16
Hoàng Sơn
Trung Quốc
1990
(ii)
(vii),(x)
17
Vườn quốc gia Rio Abiseo
Peru
1990
(iii),(vii)
(ix),(x)
18
Vườn quốc gia Tongariro
New Zealand
1990
(vi)
(vii),(viii)
19
Tassili n'Ajjer
Algeria
1992
(i),(iii)
(vii),(viii)
20
Nga Mi Sơn cùng Lạc Sơn Đại Phật
Trung Quốc
1996
(iv),(vi)
(x)
21
Vùng đất Laponia
Thụy Điển
1996
(iii),(v)
(vii),(viii),(ix)
22
Pyrénées-Mont Perdu
Pháp và Tây Ban Nha
1997
(iii),(iv),(v)
(vii),(viii)
23
Khu đa dạng sinh học ở Ibiza
Tây Ban Nha
1999
(ii),(iii),(iv)
(ix),(x)
24
Khu thắng cảnh Vũ Di Sơn
Trung Quốc
1999
(iii),(vi)
(vii),(x)
25
Khu bảo tồn xuyên biên giới Maloti-Drakensberg
Nam Phi và Lesotho
2000
(i),(iii)
(vii),(x)
26
Cảnh quan văn hóa và hệ sinh thái Lope-Okanda
Gabon
2007
(iii),(iv)
(ix),(x)
27
Papahānaumokuākea
Hoa Kỳ
2010
(iii),(vi)
(viii),(ix),(x)
28
Khu bảo tồn Wadi Rum
Jordan
2011
(iii),(v)
(vii)
29
Quần đảo nam Palau
Palau
2012
(iii),(v)
(vii),(ix),(x)
30
Thành phố cổ đại của người Maya và Các khu bảo vệ rừng nhiệt đới của Calakmul
Mexico
2014
(i),(ii),(iii),(iv)
(ix),(x)
31
Quần thể danh thắng Tràng An
Việt Nam
2014
(v)
(vii),(viii)
32
Các dãy núi Blue và John Crow
Jamaica
2015
(iii)
(vi),(x)
33
Vườn quốc gia Khangchendzonga
Ấn Độ
2016
(iii),(vi)
(vii),(x)
34
Khối núi Ennedi: Cảnh quan văn hóa và thiên nhiên
Tchad
2016
(iii)
(vii),(ix)
35
Ahwar Nam Iraq: Khu bảo vệ đa dạng sinh học và Quang cảnh sót lại của các thành phố Lưỡng Hà
Iraq
2016
(iii),(v)
(ix),(x)
36
Tehuacán-Cuicatlán : Nơi sinh sống ban đầu của nền văn minh Mesoamerica
Mexico
2018
(iv)
(x)
37
Pimachiowin Aki
Canada
2018
(iii), (vi)
(ix)
38
Vườn quốc gia Chiribiquete
Colombia
2018
(iii)
(ix),(x)
39
Paraty và Ilha Grande -Văn hóa và Đa dạng sinh học
Brasil
2019
(v)
(x)
40
Te Henua Enata – Quần đảo Marquesas
Pháp
2024
(iii), (vi)
(vii), (ix), (x)
Hình ảnh
Xem thêm
Tham khảo