Po próbach odbiorczych „Nowik” przypłynął do Rosji na przełomie maja i czerwca 1902. We wrześniu tego samego roku został wysłany na Daleki Wschód, w skład Eskadry Oceanu Spokojnego. W grudniu dowództwo okrętu objął komandor por. Nikołaj Essen. Do swojej nowej bazy Port Artur „Nowik” dotarł w kwietniu 1903.
Podczas pierwszej fazy wojny japońsko-rosyjskiej, „Nowik” aktywnie uczestniczył w walkach z japońską flotą wokół Port Artur, począwszy od odpierania otwierającego wojnę nocnego ataku torpedowców japońskich 9 lutego 1904 (29 stycznia starego stylu). W bitwie z flotą japońską 9 lutego 1904 został lekko uszkodzony. 10 sierpnia 1904 uczestniczył w bitwie na Morzu Żółtym, gdzie został lekko uszkodzony (3 trafienia, 2 zabitych, 1 ranny). Jako jednemu z kilku okrętów rosyjskich udało mu się przerwać blokadę japońską, po czym, jako jedyny, dowódca „Nowika”, Maksimilian Schultz zdecydował się na samotną próbę przebicia do Władywostoku, zgodnie z pierwotnym planem. Obrał on kurs naokoło Wysp Japońskich, lecz 20 sierpnia został przechwycony przez japońskie krążowniki „Tsushima” i „Chitose”(inne języki) w okolicy portu Korsakow na Sachalinie. Uszkodzony w walce, musiał zawrócić do portu Korsakow, gdzie został zatopiony przez załogę. W toku boju doznał 5 trafień (w tym 3 podwodnych), zginęło 2 marynarzy i raniono 17.
Od 2 maja 1901 na „Nowiku” służył Polak Kazimierz Porębski, początkowo jako oficer torpedowo-minowy, a od 17 kwietnia 1904 do zniszczenia okrętu jako starszy oficer (zastępca dowódcy). Odznaczył się podczas walk okrętu z Japończykami i został uhonorowany przez cara m.in. złotą szablą „za dzielność”.
Pozostali członkowie załogi polskiego pochodzenia:
Stefan Buraczek, miczman, pełnił obowiązki rewizora. W trakcie wojny rosyjsko-japońskiej odznaczony Orderem św. Stanisława III kl z mieczami i kokardą oraz Orderem św. Anny III kl z mieczami i kokardą.
Aleksander Szejkowski, miczman, starszy oficer nawigacyjny. W trakcie wojny rosyjsko-japońskiej odznaczony Orderem św. Stanisława III kl z mieczami i kokardą, Orderem św. Włodzimierza IV kl z mieczami i kokardą oraz awansowany na stopień lejtnanta
Służba w Japonii
5 lipca 1905 wrak wpadł w ręce japońskie, po zdobyciu Sachalinu. 16 lipca 1906 okręt został podniesiony i następnie wyremontowany przez Japończyków w Yokosuka. 11 lipca 1908 został wcielony do japońskiej floty pod nazwą „Suzuya”, ale remont ukończono dopiero w grudniu 1908 i wtedy wszedł do służby[1].
Podczas remontu zamieniono uzbrojenie główne na typowe japońskie: 2 działa 152 mm L/50 i 4 działa 120 mm Armstronga. Kotły zamieniono na 8 kotłów typu Miyabara, przy tym zlikwidowano przednią kotłownię i usunięto pierwszy komin. Prędkość okrętu spadła przez to do 20 węzłów. Jeszcze jednak w 1908 przed wejściem do służby uzbrojenie zamieniono dla zmniejszenia masy na dwa działa 120 mm, cztery 76 mm, sześć 47 mm i dwie 37 mm[1]. Mimo to, już 1 kwietnia 1913 okręt został wycofany ze służby, po czym złomowany.
„Nowik” – niszczyciel z okresu I wojny światowej, zatopiony w 1941 na minach (nosił wtedy nazwę „Jakow Swierdłow”)
Przypisy
↑ abHansgeorgH.JentschuraHansgeorgH., Warships of the Imperial Japanese Navy, 1869–1945, DieterD.Jung, PeterP.Mickel, Annapolis: Naval Institute Press, 1977, s. 102–103, ISBN 0-87021-893-X, OCLC3273325(ang.).