W Afryce zapanował rozłam, biskup Kartaginy Cecylian zwalczał błędy doktrynalne biskupów afrykańskich, na których czele stanął Donat, który uzależniał ważność udzielanych sakramentów od moralności ich szafarza[1]. Prawie wszystkie kościoły w Afryce się podzieliły i każda frakcja wybrała swego biskupa. Donatyści dążyli do obalenia Cecyliana, orzekli, iż jeden z wyświęcających go biskupów winien był wydania ksiąg świętych lub naczyń liturgicznych w czasie prześladowań, a w związku z tym święcenia Cecyliana są nieważne[1]. Wybrali na biskupa Majoryna, którego wkrótce zastąpił Donat. Poprosił on o arbitraż cesarza Konstantyna I Wielkiego ten zaś wyznaczył Milcjadesa, Maternusa z Kolonii, Retycjusza z Autun i Mariana z Arelate, by zbadali sprawę. Papież zwołał synod 2 października 313 w pałacu na Lateranie. Zebrani biskupi orzekli, że Cecylian jest prawowitym biskupem Kartaginy, potępiono i ekskomunikowano Donata[2]. Nie badano sprawy, czy biskup wyświęcający Cecyliana dopuścił się zdrady, gdyż tak czy inaczej święcenia były ważne.